QĐND - Tuổi thơ tôi gắn bó với ruộng đồng, bụi chuối, bờ tre, gốc rạ... và cả những lần thấp thỏm ra ngõ đón mẹ đi chợ về để được thưởng thức quà quê. Khi thì gói chè lam, lúc vài chiếc kẹo bột, bữa dăm quả na, quả thị thơm lừng... nhưng đấy là tất cả sự chờ mong đến cháy lòng.
Tuy giản dị và đơn sơ, vậy mà sau bao năm giữa dòng đời xuôi ngược, trong tâm hồn tôi vẫn bồi hồi nhung nhớ món quà quê trong gánh hàng rong của mẹ... Và cứ thế, những kỷ niệm về mẹ và quê hương ào ạt hiện về, miên man dòng ký ức...
Ngày ấy, nhà tôi nghèo lắm, đồng lương công nhân lâm nghiệp “3 cọc, 3 đồng” của bố không đủ để nuôi anh em tôi ăn học. Vậy là mẹ lại phải tranh thủ thời gian gánh hàng rong chạy chợ... Cứ sáng tinh sương, đôi bàn chân của mẹ đã miệt mài trên con đường quê bập bõm lốt chân trâu... Mỗi lần bán hết hàng, mua sắm các thứ dưa, cà, mắm, muối xong xuôi, bao giờ mẹ cũng dành lại chút đỉnh để mua quà cho anh em tôi.
Chợ quê ngày ấy nổi tiếng bởi kẹo bột. Món “khoái khẩu” của anh em tôi “xuất xứ” tận làng Yên. Người dân làng Yên toàn trồng mía, vì thế nhà nào cũng có lò nấu kẹo bột. Chắc có lẽ nhờ bí quyết gia truyền nên kẹo họ nấu bao giờ cũng ngọt lịm, giòn tan...
Tới khi tôi đã có gia đình riêng, nhưng lần nào ra phố thăm cháu nội, mẹ cũng “tay xách, nách mang” đủ thứ quà quê. Mẹ tôi thường bảo: “Biết ở trên phố các con cũng chẳng thiếu thứ gì, nhưng mẹ vẫn mang ra mấy cân gạo nếp, vài củ khoai để các con ăn mà nhớ lại cảnh ngày xưa khó nhọc!”.
Nghe mẹ nói vậy, tôi thấy mình như người có lỗi. Cả cuộc đời bố mẹ lam lũ quanh năm, suốt tháng lo cho các con ăn học nên người. Mùa đông cũng như mùa hạ, mẹ tôi vẫn cứ “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” vì cuộc mưu sinh. Vì lẽ đó, những món quà quê của mẹ bao giờ cũng chan chứa tình yêu thương vô bờ bến.
Tôi nhớ, cứ vào dịp tháng tám là mưa ngập trắng đồng. Lũ từ thượng nguồn chảy về cuồn cuộn. Bố không vào rừng khai thác gỗ. Mẹ không thể ra đồng cày cuốc. Chúng tôi cũng không đến trường được. Cả nhà cùng ngồi bó gối nhìn mưa tuôn mà lòng dạ chẳng yên. Mẹ tôi thì lặng lẽ vo gạo nhóm bếp, kín đáo giấu tiếng thở dài...
Chao ôi! Mấy chục năm rồi mà tôi vẫn nhớ đến nao lòng món quà quê mộc mạc... Quên làm sao được hương vị nồng nàn của đất, chan chứa tình thương bao la của mẹ suốt đời dành cho những đứa con...
Phan Tiến Dũng