QĐND - Ngày 4-2-1968, trong một trận đánh diễn ra tại huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị, 7 cán bộ, chiến sĩ Đại đội 813, Trung đoàn 45, Bộ tư lệnh Pháo binh đã anh dũng hy sinh và được đồng đội an táng trên sườn đồi gần mặt trận. Hơn 40 năm sau, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Binh chủng Pháo binh với trách nhiệm, nghĩa vụ và trên hết là sự tri ân đối với các anh hùng liệt sĩ, đã không quản khó khăn, gian khổ tìm và đưa hài cốt các liệt sĩ về quê trong sự xúc động của người thân, đồng đội…

Trong hồ sơ lưu trữ về liệt sĩ của Bộ tư lệnh Pháo binh có nhiều sơ đồ về các phần mộ liệt sĩ hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Nhiều sơ đồ mộ chí  về liệt sĩ vẫn là những ẩn số, bởi sau nhiều lần tìm kiếm mà chưa có kết quả. 

Lễ truy điệu 7 liệt sĩ, nguyên cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 45 được tổ chức trang trọng tại Nhà tang lễ Bộ Quốc phòng (số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội).

Đại tá Vương Hữu Phú, Trưởng phòng Chính sách Binh chủng Pháo binh kể lại: Trong số các hồ sơ, sơ đồ an táng liệt sĩ, chúng tôi trăn trở nhất là khu mộ an táng 7 cán bộ, chiến sĩ Đại đội 813, Trung đoàn 45, hy sinh ngày 4-2-1968. Khi các anh hy sinh, do điều kiện chiến tranh nên đồng đội chỉ kịp bó thi hài các liệt sĩ vào trong những tấm tăng, võng, an táng ngay cạnh trận địa; sơ đồ an táng liệt sĩ cũng chỉ xác định tương đối qua những vật chuẩn như đường mòn, cây cổ thụ, phiến đá… rồi đơn vị lại phải hành quân tiếp tục chiến đấu. Sau ngày đất nước thống nhất, với tất cả những thông tin có được, Bộ tư lệnh Pháo binh đã cùng với các cựu chiến binh, tổ chức nhiều đợt công tác trở lại chiến trường xưa tìm kiếm hài cốt các liệt sĩ. Tuy nhiên, với khu mộ an táng 7 cán bộ, chiến sĩ Đại đội 813, do thời gian, thiên tai và sự tàn phá của hàng trăm tấn bom đạn, địa hình  thay đổi rất nhiều nên việc tìm kiếm hài cốt các liệt sĩ gặp rất nhiều khó khăn. Ngay cả những cựu chiến binh của Trung đoàn 45 từng tham gia chiến đấu, an táng các liệt sĩ cũng không thể xác định được chính xác vị trí  khu mộ. 5 lần tổ chức đi tìm là 5 lần đoàn công tác phải về tay không.

Thất vọng nhưng không hết hy vọng, Bộ tư lệnh Pháo binh vẫn quyết tâm: Bằng giá nào cũng tìm, đưa được các anh về nghĩa trang liệt sĩ, về với người thân.

Và sự cố gắng không mệt mỏi ấy đã được đền đáp, đầu tháng 11-2009, một người dân địa phương trong lúc đi rừng đã phát hiện khu mộ có 7 hài cốt liệt sĩ tại bản Ka Tăng (huyện Hướng Hóa). Vui mừng và xúc động, những cán bộ thuộc Bộ tư lệnh Pháo binh có mặt ngay tại hiện trường.

Dù đã có thể khẳng định được tới 99% đây là liệt sĩ của Đại đội 813, hy sinh ngày 4-2-1968, nhưng vẫn phải  xác định danh tính cho từng liệt sĩ. Lần giở hồ sơ về 7 liệt sĩ, Bộ tư lệnh Pháo binh cử cán bộ đến từng gia đình liệt sĩ, vận động thân nhân cung cấp mẫu để tiến hành giám định ADN. Kết quả đúng như dự đoán: 7 liệt sĩ được xác định gồm: Thượng úy Nguyễn Quang Cử, Trung úy Lê Quốc Sử, Chuẩn úy Nguyễn Túc Trưng, Thượng sĩ Nguyễn Văn Chủng, Thượng sĩ Nguyễn Văn Tiến, Trung sĩ Nghiêm Đình Chương và Binh nhất Lê Quốc Hương.

Chị Nguyễn Thị Phú, giáo viên Trường THPT Nguyễn Viết Xuân, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc là con gái của liệt sĩ Nguyễn Quang Cử xúc động kể:

- Nhận được giấy chứng nhận kết quả giám định ADN của Viện Công nghệ sinh học, gia đình tôi ngỡ ngàng và xúc động. Vậy là sau hơn 40 năm mòn mỏi chờ đợi, tìm kiếm, gia đình tôi đã tìm được phần mộ của bố. Ngày 17-11-2010, tôi và thân nhân các liệt sĩ được mời theo đoàn công tác của Bộ tư lệnh Pháo binh vào Nghĩa trang liệt sĩ Hướng Hóa đón bố và các liệt sĩ về quê. Trên suốt chặng đường đi, tôi được các chú là đồng đội của bố tôi kể lại từng trận đánh của đơn vị gắn  với các địa danh như: Cồn Tiên, Dốc Miếu, Tà Cơn, Khe Sanh, Làng Vây… Những cái tên  quá đỗi quen thuộc từ thuở cắp sách tới trường mà hôm nay tôi mới tận mắt chứng kiến. Tại bản Ka Tăng, nơi có khu mộ liệt sĩ, chúng tôi được người dân trong bản đón tiếp nồng ấm, giúp đỡ nhiệt tình như người thân trong gia đình. Lần đầu tiên, tôi và gia đình thân nhân các liệt sĩ khác đến bản Ka Tăng mà sao thấy đầm ấm như gia đình mình vậy. Cũng qua chuyến đi này, tôi hiểu thêm nhiều điều về bố tôi và đồng đội của ông; về Bộ đội Cụ Hồ...

Bài và ảnh: Ngọc Lâm