Như dòng sông trôi mãi, dòng thời gian cần mẫn chảy qua bao thế hệ, cuốn theo bao đời người mải miết về miền vô định. Nhưng thời gian cũng là người thầy nghiêm minh nhất cho điểm mỗi cuộc đời, mỗi con người... Đình làng Bồ Bản, xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang (Đà Nẵng) đã nói lên những điều như thế.

Đình làng Bồ Bản. Ảnh internet.

Những bậc thềm rêu xanh phủ kín, hàng cột gỗ bạc phếch, nhuốm màu thời gian. Mái đình cong vút hằn sâu vào nền trời. Những ô cửa xinh xắn ẩn mình giữa các bức tường loang lổ, thoang thoảng mùi hương hoa đại. Trầm mặc giữa ồn ào; bình thản giữa biến thiên cuộc sống... Những vị cao niên trong làng kể lại: Tháng 8-1945, nhân dân địa phương tập trung về đình Bồ Bản họp bàn kế hoạch và tổ chức biểu tình, giành chính quyền, buộc bọn quan lại, hương lý giao ấn triện, sổ sách cho cách mạng.

Thời kỳ đánh Mỹ, đình làng Bồ Bản lại là nơi tổ chức các cuộc họp bàn chủ trương, biện pháp diệt ác, trừ gian. Vào đêm 22-2-1969, lực lượng Trung đoàn 41 phối hợp với Huyện đội Hòa Vang và du kích xã Hòa Phong đã ngoan cường chiến đấu với một tiểu đoàn lính Mỹ và chư hầu có xe tăng, xe bọc thép và pháo binh, máy bay yểm trợ. Tại ngôi đình này, kẻ địch dã man bắt người già, trẻ em và phụ nữ làm bia đỡ đạn. Trước tình hình đó, quân và dân Hòa Phong kiên cường, anh dũng đánh giáp lá cà với địch. Trong 3 ngày đêm, các lực lượng của ta đẩy lùi 21 đợt tấn công của lính Mỹ, tiêu diệt 300 tên, bắn cháy một xe tăng. Đây là trận đánh ác liệt và ghi dấu chiến công lừng lẫy nhất của quân và dân xã Hòa Phong (Hòa Vang) thời kỳ đánh Mỹ. Trong trận chiến đấu ngoan cường ấy, 30 cán bộ, chiến sĩ của ta đã anh dũng hy sinh...

Năm tháng qua đi, nhiều thế hệ thanh, thiếu niên lớn lên trong lời ru của bà, của mẹ và những câu chuyện cổ tích nhuốm màu huyền thoại từ lời kể của ông, của cha. Hình ảnh những quán cóc dưới gốc đa cạnh đình làng tuy đơn sơ nhưng mùa nào thứ ấy, bày bán đủ các loại cây trái. Trẻ thơ đi học về ngang sân đình bao giờ cũng ghé vào mấy quán giành nhau dăm quả ổi, vài quả na chín mọng, hoặc chơi trốn tìm, đánh đáo, chơi ô ăn quan... đã trở thành máu thịt trong tiềm thức của những người chiến sĩ xa quê...

Hàng trăm năm vật đổi sao dời, đình làng Bồ Bản vẫn rêu phong, cổ kính. Cứ đến đầu xuân, năm mới mọi người lại nô nức kéo về cùng mừng vui lễ hội. Mùa giao quân, thanh niên trai tráng tập trung tới sân đình dâng hương, báo cáo với tiên tổ trước giờ lên đường nhập ngũ. Và mỗi lần về phép, những người lính ấy lại thẫn thờ ghé thăm đình làng. Trước vẻ đẹp linh thiêng, u tịch, trong khói hương trầm ngào ngạt, tâm hồn họ trào dâng niềm cảm xúc, kỷ niệm vui buồn như những thước phim ào ạt hiện về miên man dòng ký ức...

Lâm Anh