Dự thảo Báo cáo chính trị tại Đại hội lần thứ XII của Đảng xác định một trong các nhiệm vụ trọng tâm trong nhiệm kỳ Đại hội XII là: “Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước”. Đồng thời, việc chăm lo xây dựng đất nước phát triển bền vững là cơ sở để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Nước nhà được xây dựng cường thịnh, giang sơn sẽ thêm vững bền.

1. Cần khẳng định, việc Đảng ta xác định nội dung nhiệm vụ trọng tâm nêu trên trong nhiệm kỳ Đại hội XII là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp bởi các lý do chủ yếu sau đây:

Một là, đã thể hiện sự nhất quán trong tư duy lý luận của Đảng ta trong toàn bộ nội dung Dự thảo Báo cáo chính trị, từ việc xác định tiêu đề của Đại hội (thành tố thứ tư được xác định trong tiêu đề của Đại hội XII là “Bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định”) đến việc thể hiện các nội dung của nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc trong Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội. Thể hiện sự nhất quán trong quan điểm của Đảng ta về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong quá trình lãnh đạo cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta được thể hiện qua các kỳ đại hội Đảng; đồng thời, thể hiện tư duy mới của Đảng về vị trí hết sức quan trọng của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, khi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đang đứng trước những thời cơ, thuận lợi mới và phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức mới.

Một góc Thành phố Hồ Chí Minh ngày nay. (Nguồn: TTXVN) 

Trong tình hình thế giới, khu vực đang và sẽ có những diễn biến phức tạp, khó lường, có các nhân tố tác động đến sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta, nhất là những nhân tố ảnh hưởng đến sự ổn định của đất nước, đến môi trường hòa bình, yêu cầu xây dựng đất nước phát triển nhanh và bền vững, càng đòi hỏi phải giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để tranh thủ, tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, đưa sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước tiếp tục tiến lên.

Hai là, dựa trên sự phân tích, đánh giá tổng quát kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XI (2011-2015) và nhìn lại 30 năm đổi mới (1986-2016), cùng với việc khẳng định những thành quả quan trọng, các thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử đã tạo ra thế và lực mới cho đất nước, nhất là như Dự thảo Báo cáo chính trị đã khẳng định: “Quốc phòng, an ninh được tăng cường, độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, hòa bình, ổn định được giữ vững để phát triển đất nước”, với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, Đảng ta cũng chỉ rõ một số hạn chế, khuyết điểm cần khắc phục trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc. Đó là, nhận thức của một số cán bộ các cấp, các ngành về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới chưa thật đầy đủ, sâu sắc… Việc quán triệt và triển khai thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, các nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng, an ninh của một số cấp ủy, chính quyền có nơi, có lúc chưa kiên quyết, triệt để; còn thiếu các giải pháp mang tính chiến lược, tổng thể.

Ba là, dựa trên cơ sở phân tích sâu sắc dự báo tình hình thế giới và đất nước những năm sắp tới, cùng với việc phân tích, dự báo những thời cơ, thuận lợi mới tác động đến công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta, Đảng ta cũng chỉ rõ các nguy cơ, khó khăn, thách thức mới tác động đến nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong những năm tới. Đáng chú ý là, tình hình chính trị-an ninh thế giới thay đổi nhanh chóng, diễn biến phức tạp, khó lường; tình trạng xâm phạm chủ quyền quốc gia, tranh chấp lãnh thổ và tài nguyên, xung đột sắc tộc, tôn giáo, can thiệp lật đổ, khủng bố, chiến tranh mạng, chiến tranh cục bộ… tiếp tục diễn ra ở nhiều khu vực. Châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có khu vực Đông Nam Á, là khu vực cạnh tranh chiến lược giữa một số nước lớn; tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo trong khu vực và trên Biển Đông diễn biến phức tạp.

Bốn là, dựa trên yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng đất nước trong thời kỳ mới, nhất là yêu cầu, nhiệm vụ đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, xây dựng nền tảng để sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại; yêu cầu cần phải tiếp tục quán triệt và xử lý mối quan hệ giữa xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Đó là mối quan hệ cơ bản, bao trùm, phản ánh sâu sắc mối quan hệ của hai nhiệm vụ chiến lược: Xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa của cách mạng Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Phản ánh sâu sắc quy luật dựng nước đi đôi với giữ nước trong truyền thống lịch sử hàng nghìn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước kiên cường, bất khuất của dân tộc ta. Kế thừa và phát triển sáng tạo lý luận xây dựng chủ nghĩa xã hội đi đôi với bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa theo quan điểm Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện mới.

2. Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ “Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước” trong nhiệm kỳ Đại hội XII, cần thực hiện nhiều mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung, giải pháp cả về nhận thức và tổ chức hoạt động thực tiễn trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại.

Thấm nhuần sâu sắc quan điểm xây dựng là “gốc” của bảo vệ, xây dựng tốt là cơ sở để bảo vệ tốt. Vì vậy, chúng ta phải chăm lo xây dựng đất nước phát triển bền vững trên các lĩnh vực cơ bản của đời sống xã hội, làm cơ sở cho việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Khi nước nhà cường thịnh, giang sơn thêm vững bền. Theo đó, các cấp, các ngành, các địa phương cần chăm lo, đẩy mạnh hơn nữa xây dựng và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của các tầng lớp nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng cao, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng trước đây. Phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của nhân dân. Củng cố và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; tăng cường sự đồng thuận xã hội; giữ vững và tăng cường lòng tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng, với chế độ xã hội chủ nghĩa. Thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế.

Đặc biệt, trước yêu cầu mới của nhiệm vụ xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới, phải chăm lo xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền của Đảng. Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh, thường xuyên nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, bảo đảm cho Đảng ta thực sự “là đạo đức, là văn minh”, đội ngũ cán bộ, đảng viên luôn tiền phong, gương mẫu là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tinh gọn, trong sạch, vững mạnh, đẩy mạnh cải cách hành chính; đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu. Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự là người lãnh đạo, là “đầy tớ’ trung thành của nhân dân, vừa có đức, vừa có tài, vừa “hồng”, vừa “chuyên”, như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn.

Tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức trách nhiệm đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc cho mọi người dân Việt Nam yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, kể cả những người đang sinh sống và làm việc ở nước ngoài luôn hướng về Tổ quốc, tích cực đóng góp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Kịp thời, chủ động định hướng dư luận, ngăn chặn và đẩy lùi những thông tin có nội dung trái với quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; chủ động đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.

Khẳng định vai trò quan trọng của quốc phòng, an ninh trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Dự thảo Báo cáo chính trị đã khẳng định yêu cầu, nhiệm vụ tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc. Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội; kết hợp chặt chẽ giữa quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Chăm lo xây dựng “thế trận lòng dân” và có kế sách ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa; chủ động phòng ngừa, phát hiện sớm và triệt tiêu các nhân tố bất lợi, nhất là các nhân tố bên trong có thể gây ra đột biến.

Để bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới, Đảng ta không chỉ tiếp tục khẳng định quan điểm kết hợp chặt chẽ giữa kinh tế, quốc phòng, an ninh và đối ngoại, mà còn phát triển tư duy lý luận về việc kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội. Đây là một bước phát triển mới trong tư duy lý luận của Đảng ta về nội dung của quan niệm bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, nhất là việc gắn kết chặt chẽ giữa văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh.

Quốc phòng, an ninh chỉ thực sự được củng cố, tăng cường và phát triển bền vững khi nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc được củng cố và phát triển; khi những vấn đề xã hội, nhất là vấn đề đời sống, việc làm, các chính sách an sinh xã hội được quan tâm bảo đảm tốt, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Kinh nghiệm lịch sử hàng nghìn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc ta đã khẳng định vai trò cực kỳ quan trọng của văn hóa, của văn hóa giữ nước, của chính sách “khoan thư sức dân, làm kế sâu rễ, bền gốc” đối với sự trường tồn và phát triển của dân tộc, đối với việc giữ vững giang sơn, xã tắc.

Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại (ưu tiên hiện đại hóa một số quân chủng, binh chủng, lực lượng quan trọng), vững mạnh về chính trị, nâng cao chất lượng tổng hợp sức mạnh chiến đấu, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân là một trong những nội dung nhiệm vụ quan trọng để bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Tiếp tục giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước đối với Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Những nội dung trên được nêu trong Dự thảo Báo cáo chính trị vừa phản ánh sâu sắc yêu cầu khách quan của nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân, toàn diện, ngày càng hiện đại, xây dựng Quân đội nhân dân và Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, vừa thể hiện vai trò của nhân tố chủ quan, nhất là vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, vai trò của lực lượng nòng cốt trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Quán triệt đầy đủ, sâu sắc và tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả các nội dung trên, nhất định chúng ta sẽ bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, góp phần xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới.

NGUYỄN VĨNH THẮNG, Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự, Bộ Quốc phòng