Sửa đổi 11 luật về quân sự, quốc phòng: Thể hiện tư duy chiến lược, chủ động đáp ứng yêu cầu thực tiễn

Sửa đổi 11 luật trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng là cần thiết, khách quan

Phát biểu tại hội trường, với tinh thần trách nhiệm cao, các đại biểu Quốc hội nhất trí đây là bước đi cần thiết, thể hiện tư duy chiến lược, đáp ứng đòi hỏi cấp thiết từ thực tiễn quản lý, tổ chức LLVT nhân dân trong bối cảnh mới. Nội dung sửa đổi tập trung vào việc kiện toàn tổ chức, sắp xếp bộ máy, phân định rõ thẩm quyền và trách nhiệm, bảo đảm thống nhất, đồng bộ trong hệ thống chính trị và LLVT. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để đáp ứng yêu cầu quốc phòng trong bối cảnh mới, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và sự vận động rất nhanh của tình hình quốc phòng khu vực, thế giới, cũng như trong bối cảnh nước ta đang tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển mạnh sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 1-7 tới.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh) cho biết, qua nghiên cứu, dự án luật đã bao gồm những nội dung trọng tâm, thể hiện tinh thần đổi mới, phù hợp với yêu cầu cải cách hành chính và kiện toàn LLVT nhân dân trong tình hình mới.

Đại biểu Nguyễn Tạo (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng) bày tỏ thống nhất cao với tờ trình của Chính phủ, nhấn mạnh rằng đây là bước đi kịp thời, cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn và sự vận động nhanh của tình hình quốc phòng khu vực cũng như trên thế giới hiện nay, đặc biệt là trong bối cảnh điều chỉnh địa giới hành chính địa phương, tái cấu trúc LLVT theo hướng tinh, gọn, mạnh, hiện đại.

Đại tướng Phan Văn Giang phát biểu giải trình các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại phiên họp. Ảnh: TRỌNG HẢI

Đại biểu Nguyễn Tạo đề nghị sửa tên dự thảo luật thành dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng. Theo đại biểu Nguyễn Tạo, các nội dung được sửa đổi, bổ sung tại 11 luật lần này đã được Ban soạn thảo quan tâm, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia một cách chặt chẽ, trên tinh thần sắp xếp tổ chức quân sự địa phương theo hướng tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của lực lượng Quân đội nhân dân Việt Nam trong tình hình mới, có liên quan tới việc sắp xếp, tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị.

Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực - "cánh tay nối dài" từ tỉnh tới cơ sở

Một điểm nhấn được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm là việc thành lập Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực trực thuộc Bộ CHQS tỉnh. Đại biểu Tráng A Dương (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Giang) nhận định, việc thành lập tổ chức này không phải là bổ sung cấp hành chính trung gian, mà nhằm bảo đảm sự chỉ đạo, chỉ huy tập trung, kịp thời trong thực hiện nhiệm vụ phòng thủ tại cơ sở.

Đồng tình với quan điểm này, Trung tướng Nguyễn Quốc Duyệt (Chánh thanh tra Bộ Quốc phòng, đại biểu Quốc hội thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) nhấn mạnh, Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực không phải là một cấp trung gian mà là một tổ chức trực thuộc Bộ CHQS cấp tỉnh, là "cánh tay nối dài" của Bộ CHQS tỉnh để giúp chỉ đạo một số nhiệm vụ về quân sự, quốc phòng xuống cấp xã; giúp UBND cấp tỉnh, Hội đồng nghĩa vụ quân sự cấp tỉnh thực hiện một số nhiệm vụ về tuyển sinh quân sự, thực hiện nghĩa vụ quân sự và một số nhiệm vụ khác.

Về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực, đại biểu Nguyễn Tạo đề nghị Ban soạn thảo lưu tâm đến những địa bàn cấp tỉnh rộng, có số xã nhiều hơn 100 xã và địa bàn đa dạng gồm vùng miền núi, trung du, vùng biển và dân cư phân tán để bảo đảm việc tổ chức khoa học, tiếp cận một cách linh hoạt để bảo đảm khu vực phòng thủ hiệu quả hơn, mang tính khả thi cao hơn.

Đề nghị phân quyền nhiều hơn cho cấp xã

Một nội dung nhận được nhiều ý kiến góp ý là vấn đề phân cấp thẩm quyền quản lý lực lượng dự bị động viên.

Theo đại biểu Thạch Phước Bình, dự thảo luật đề xuất điều chỉnh thẩm quyền quyết định đối với cán bộ, công chức và hạ sĩ quan dự bị, chuyển từ Chủ tịch UBND cấp huyện lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Đây là điều chỉnh về mặt phân cấp quản lý, phản ánh chủ trương tập trung thẩm quyền nhằm nâng cao tính đồng bộ, thống nhất trong công tác quản lý lực lượng dự bị động viên trên phạm vi toàn tỉnh. Xét về mặt nguyên tắc hành chính nhà nước, việc tập trung thẩm quyền ở cấp tỉnh là phù hợp với bối cảnh hiện nay.

Tuy nhiên, trong thực tiễn tổ chức công tác quân sự, quốc phòng ở cơ sở, lực lượng cán bộ, công chức và hạ sĩ quan dự bị thường cư trú, làm việc và được quản lý trực tiếp bởi chính quyền cấp cơ sở, cấp xã, phường. Việc quyết định về điều động, phân loại, quản lý hoặc tiếp nhận các đối tượng này nếu hoàn toàn tập trung lên cấp tỉnh, trong khi không có cấp trung gian do bỏ cấp huyện sẽ gây ra tình trạng quá tải cho bộ máy tỉnh, đồng thời làm giảm tính linh hoạt và phản ứng nhanh trong công tác điều hành. Mặt khác, đội ngũ cán bộ làm công tác tham mưu quân sự cấp tỉnh sẽ khó có thể nắm bắt kịp thời, đầy đủ đặc điểm chính trị, lịch sử, hoàn cảnh gia đình hoặc điều kiện kinh tế-xã hội của từng cán bộ dự bị như chính quyền cơ sở. Điều này dễ dẫn đến những quyết định hành chính không sát thực tiễn, đặc biệt là trong các trường hợp cần xử lý nhanh để phục vụ nhiệm vụ quốc phòng tại địa phương. Do vậy, đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng, việc giao thẩm quyền quyết định cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh là hợp lý về mặt luật pháp, nhưng cần đi kèm với cơ chế phân quyền hợp lý về mặt tổ chức và tác nghiệp.

Cùng mối quan tâm này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) đề xuất nên phân cấp động viên sĩ quan dự bị từ cấp úy trở xuống cho Chủ tịch UBND cấp xã. “Hiện nay, sĩ quan dự bị ở mỗi tỉnh rất đông, hơn nữa mỗi tỉnh cũng quản lý rất nhiều xã, có tỉnh quản lý hơn 100 xã, nếu giao hết thẩm quyền cho Chủ tịch UBND tỉnh thì sẽ rất nhiều công việc”, đại biểu Phạm Văn Hòa giải thích cho đề xuất của mình.

Giữ vững nguyên tắc “quân cốt tinh, không cốt đông”

Đại biểu Phạm Văn Hòa cũng đề nghị đưa sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam chính quy về cấp xã, vì sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam đã được đào tạo chính quy, hiện đại. Việc đưa sĩ quan chính quy về cấp xã cũng tương xứng với vai trò, nhiệm vụ cấp xã mới.

Phát biểu về nội dung không đưa sĩ quan Quân đội nhân dân chính quy về Ban CHQS cấp xã, Trung tướng Nguyễn Quốc Duyệt cho biết, trong quá trình xây dựng, chuẩn bị đề án, Bộ Quốc phòng đã rất thận trọng, khách quan, cân nhắc kỹ lưỡng, lấy ý kiến của cán bộ chủ chốt toàn quân, tướng lĩnh nghỉ hưu. Việc lấy ý kiến được thực hiện nhiều chiều và thận trọng. Sau khi cân nhắc, Bộ Quốc phòng nhận thấy, nếu đưa sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam chính quy về cấp xã thì quân số tăng lên rất lớn.

Liên quan đến đề xuất đưa sĩ quan chính quy về cấp xã, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đặc biệt nhấn mạnh quan điểm “ngụ binh ư nông”, “quân cốt tinh, không cốt đông” với mục tiêu thực hiện nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho Quân đội. Để thống nhất với tiêu chuẩn cán bộ cấp xã mới trên toàn quốc, Quân đội sẽ tiến hành đào tạo Chỉ huy trưởng, Phó chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã và trợ lý có trình độ đại học về quân sự, cao cấp lý luận chính trị. Song song với đó, thời gian đầu, Quân đội sẽ cử khoảng 5-7 sĩ quan từ Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực về giúp Ban CHQS cấp xã. Khi thực hiện xong nhiệm vụ, lực lượng này sẽ được rút lại để đưa về thực hiện nhiệm vụ ở xã khác. Làm như vậy sẽ bảo đảm nhiệm vụ ở các địa bàn khác nhau, có điều kiện khác nhau.

Về lực lượng phòng không cấp xã: Cần thiết và khả thi

Một trong những đổi mới quan trọng được đưa vào dự thảo là việc tổ chức lực lượng phòng không nhân dân đến cấp xã.

Đại biểu Tráng A Dương thống nhất với quy định chuyển trách nhiệm từ Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp huyện sang Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực trong chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ về phòng thủ nhân dân, bổ sung nhiệm vụ Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực, Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã trong áp chế, tạm giữ tàu bay không người lái, phương tiện bay khác trên địa bàn quản lý.

 “Việc xác định chức danh Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực trong dự thảo luật là thể chế hóa chủ trương của Đảng và phù hợp với tổ chức, biên chế của đơn vị, bảo đảm sự chỉ đạo, chỉ huy lực lượng phòng không nhân dân kịp thời, tập trung, thống nhất của Bộ CHQS cấp tỉnh đến Ban CHQS cấp xã”, đại biểu Tráng A Dương nói.

Đại tướng Phan Văn Giang nhấn mạnh: Tổ chức phòng không rộng khắp là rất cần thiết. Việc tổ chức lực lượng phòng không cấp xã không phải là khó, bởi nước ta đã chủ động được vũ khí, trang thiết bị cần thiết để trang bị đủ cho lực lượng này. Thực tiễn chiến tranh thế giới hiện nay cho thấy, đây là lực lượng rất quan trọng.

Về đề nghị phân cấp linh hoạt, Đại tướng Phan Văn Giang nêu rõ quan điểm quy định những vấn đề lớn, bao quát, những vấn đề cụ thể sẽ được quy định ở các văn bản dưới luật. Cụ thể, Bộ Quốc phòng đang chủ trì soạn thảo 5 nghị định để sửa 38 nghị định; soạn thảo 17 thông tư để sửa 73 thông tư và soạn thảo 2 quyết định của Thủ tướng Chính phủ để sẵn sàng triển khai thực hiện 1 luật sửa 11 luật ngay sau khi Quốc hội thông qua.

Nói về sự chủ động để triển khai luật, Đại tướng Phan Văn Giang cho biết, Bộ Quốc phòng đã gửi dự thảo luật và các dự thảo văn bản dưới luật tới tất cả các đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng để chủ động nghiên cứu kỹ lưỡng về nội dung. Khi Quốc hội thông qua, Bộ Quốc phòng sẽ gửi thông báo những nội dung của dự thảo luật được chỉnh lý, sửa đổi, bổ sung. Như vậy sẽ bảo đảm tính kịp thời để ngay khi triển khai quy định về chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 1-7, mọi việc sẽ được tiến hành thông suốt.

Bộ trưởng Phan Văn Giang cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội và sẽ sửa tên dự thảo luật thành dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng.

Đề nghị thời điểm có hiệu lực của luật là ngày 30-6

Để bảo đảm đồng bộ với việc thực thi các luật có liên quan từ ngày 1-7, Đại tướng Phan Văn Giang đề nghị Quốc hội quy định thời điểm có hiệu lực của dự thảo luật này sau khi được thông qua là ngày 30-6.

Phát biểu kết luận phiên họp, Thượng tướng Trần Quang Phương, Phó chủ tịch Quốc hội tóm lược các nội dung phát biểu của đại biểu Quốc hội tại phiên họp. Theo đó, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đánh giá cao cơ quan chủ trì soạn thảo đã tích cực, khẩn trương, phối hợp chặt chẽ với cơ quan thẩm tra, các cơ quan hữu quan, nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu ý kiến các vị đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ, xây dựng báo cáo dự kiến giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật với nhiều nội dung cụ thể, rõ ràng, có căn cứ và có tính thuyết phục. Cơ quan chủ trì soạn thảo đã cung cấp thêm nhiều thông tin để đại biểu Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại hội trường. Các ý kiến đại biểu Quốc hội cơ bản nhất trí với dự thảo luật dự kiến tiếp thu, chỉnh lý, đồng thời đóng góp thêm ý kiến để hoàn thiện dự thảo luật. Tổng thư ký Quốc hội sẽ tổng hợp ý kiến phát biểu tại hội trường, gửi đại biểu Quốc hội và cơ quan chủ trì soạn thảo để phối hợp nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật.

Dự kiến, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua vào ngày 27-6 tới.

CHIẾN THẮNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.