Công bố bài viết tại thời điểm quan trọng
Phóng viên (PV): Xin ông cho biết những suy nghĩ của mình về bài viết của GS, TS Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam về “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”?
PGS,TS Nguyễn Trọng Phúc: Trước hết, phải nhận thấy lý do tại sao Tổng Bí thư lại công bố bài viết quan trọng này tại thời điểm lịch sử này. Theo tôi có ba điểm mốc quan trọng sau.
Một là, Đại hội XIII của Đảng vừa diễn ra thành công rất tốt đẹp. Đại hội đã tổng kết 35 năm đổi mới và khẳng định những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử (như các thành tựu về các lĩnh vực như kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh, đối ngoại,…). Ngoài ra, có một thành tựu vô cùng quan trọng nữa là thành tựu về nhận thức lý luận, phát triển lý luận, xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa trung thành, kiên định Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, với phát triển sáng tạo.
Bài viết của Tổng Bí thư nhằm tiếp tục hướng dẫn toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta hiểu rõ hơn chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Đây là thành tựu rất quan trọng về nhận thức lý luận qua 35 năm đổi mới. Đồng thời cũng định hướng cho công tác xây dựng Đảng về tư tưởng lý luận, được làm rõ tại Đại hội XIII vừa qua.
Hai là, bài viết của Tổng Bí thư công bố trong thời điểm lịch sử, khi đất nước chúng ta kỷ niệm 131 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890-2021), đồng thời kỷ niệm 110 năm Ngày Bác ra đi tìm đường cứu nước (1911-2021) và 80 năm Bác trở về Tổ quốc lãnh đạo cách mạng Việt Nam (1941-2021). Từ những sự kiện quan trọng đó, Tổng Bí thư khẳng định, chúng ta đang đi trên con đường đúng mà Đảng và Bác Hồ đã đề ra từ những năm 1930. Đồng thời, vấn đề về nhận thức chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội này vừa phải dựa chắc vào lý luận khoa học của Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
    |
 |
| Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ảnh: VGP. |
Và cũng có thể khẳng định rằng, từ Đại hội VI đến nay, chúng ta đã đổi mới và xây dựng chủ nghĩa xã hội với nhiều vấn đề mới, được nêu rõ trong Cương lĩnh 1991 và Cương lĩnh năm 2011. Tất cả đều vận dụng một cách sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.
Ba là, Tổng Bí thư công bố bài viết trước thềm bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV. Đây là nhiệm kỳ có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Nó không phải như các khóa bình thường, bởi vì Đại hội XIII Đảng đã mở ra thời kỳ phát triển mới của đất nước. Các vấn đề không chỉ nêu ra quyết sách cho một nhiệm kỳ 2021-2026, mà còn cho những vấn đề lớn, lâu dài hướng tới 2030, tầm nhìn 2045. Do đó, Quốc hội khóa XV lần này có nhiệm vụ thể chế hóa những quan điểm của đại hội, đồng thời hoàn thiện nhà nước pháp quyền, hoàn thiện hệ thống pháp luật, để thúc đẩy đất nước phát triển nhanh và bền vững.
Trong bài viết của mình, Tổng Bí thư nêu rất rõ việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, quan điểm xây dựng Đảng gắn liền với hoàn thiện hệ thống chính trị.
Và điểm cốt lõi cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội về mọi mặt từ kinh tế, chính trị, xã hội đến quốc phòng, an ninh, chính sách đối ngoại đều hướng tới một vấn đề then chốt – đó là lợi ích của nhân dân, vì hạnh phúc của người dân. Điều này phù hợp với nội dung Đại hội Đảng XIII đã nêu: Hoàn thiện tiêu chí về một đất nước hạnh phúc, đồng thời phải làm sao cho đất nước hùng cường, phồn vinh, với các tiêu chí nhất định.
Nhìn nhận từ thực tiễn của đất nước, của thế giới và thời đại
PV: Những luận điểm về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trong bài viết được trình bày chặt chẽ và có ý nghĩa to lớn cho hôm nay và cả mai sau, thưa ông?
PGS,TS Nguyễn Trọng Phúc: Bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã trình bày một cách có hệ thống nhận thức về chủ nghĩa xã hội. Cụ thể, Tổng Bí thư không phải nêu lại 8 đặc trưng chủ nghĩa xã hội trong Cương lĩnh năm 2011 (được bổ sung và phát triển từ Cưỡng lĩnh năm 1991), mà trình bày các đặc trưng đó một cách logic, khoa học và rất thực tiễn, để làm rõ hơn nhận thức về chủ nghĩa xã hội.
Theo đó, nhận thức về chủ nghĩa xã hội của nước ta vừa phải đảm bảo dựa trên nền tảng của chủ nghĩa xã hội khoa học, được C.Mác, Ph.Ăngghen và V.Lênin đã trình bày và sau này Chủ tịch Hồ Chí Minh phát triển, nhưng đồng thời phải phát triển một cách sáng tạo trong tình hình mới.
Trong bài viết, Tổng Bí thư trình bày về nhận thức của chủ nghĩa xã hội vừa mang tính khoa học, vừa mang tính thực tiễn – thực tế. Nó phản ánh hiện thực đất nước đang phát triển và đồng thời cũng phản ánh hiện thực của thời đại. Đặc biệt là sau thất bại của mô hình chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và Liên Xô. Tất cả cần nhận thức lại một cách rõ hơn về chủ nghĩa xã hội. Đồng thời phải kế thừa những thành tựu phát triển của nhân loại và của thời đại, kể cả những thành tựu mà chủ nghĩa tư bản đã đạt được về khoa học công nghệ, quản lý xã hội,…
Bài viết của Tổng Bí thư đã nhìn nhận từ tất cả thực tiễn của đất nước, của thế giới và thời đại, và trình bày có tính thuyết phục về nhận thức chủ nghĩa xã hội, hoàn toàn không cứng nhắc như trước đây.
Ngoài ra, một vấn đề quan trọng nữa được Tổng Bí thư nhấn mạnh là tiếp tục kiên định Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự phát triển sáng tạo. Bởi vì nếu không trung thành và kiên định thì không thể có định hướng đúng đắn để phát triển đất nước. Nhưng nếu không phát triển sáng tạo, sẽ dẫn đến trì trệ, khô cứng, giáo điều hay duy ý chí, như trước đây Đảng ta đã từng nhận định.
Cho nên trong nhận thức lý luận, trong đó có lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, phải ngày càng làm sáng tỏ hơn. Đây là nhận định hết sức quan trọng mà Đại hội XIII đã kế thừa các đại hội trước, để đưa ra những đánh giá như vậy.
Thống nhất nhận thức con đường đi lên chủ nghĩa xã hội
PV: Bài viết của Tổng Bí thư đã làm rõ nhận thức về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Từ đó góp phần giúp toàn Đảng, toàn dân nhận thức đầy đủ hơn và kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, thưa ông?
PGS,TS Nguyễn Trọng Phúc: Nhận thức về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội là một khía cạnh quan trọng trong bài viết. Trước đây, chúng ta hay gọi là “thời kỳ quá độ” đi lên chủ nghĩa xã hội. Trong Cương lĩnh của Đảng cũng gọi là cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Trong bài viết này, Tổng Bí thư đã nêu rõ nhận thức, để cùng thống nhất trong toàn Đảng và toàn xã hội.
Theo đó, nhận thức về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, trước hết xem đó là chặng đường lâu dài, và xây dựng chủ nghĩa xã hội là quá trình rất khó khăn phức tạp, vừa phải làm, vừa phải tổng kết lý luận và thực tiễn.
Như Đại hội XIII của Đảng đã nhận định, chúng ta đang phấn đấu đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, có thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, chúng ta trở thành nước phát triển, có thu nhập cao và theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Chúng ta hình dung rằng, thời kỳ quá độ hay con đường đi lên chủ nghĩa xã hội sẽ rất lâu dài, trải qua nhiều chặng đường, bước tiến khác nhau. Mỗi chặng đường có nhiệm vụ cụ thể trong 5 năm, 10 năm hay 20 năm. Và phải giải quyết mối quan hệ giữa mục tiêu chiến lược lâu dài – mục tiêu cuối cùng của chủ nghĩa xã hội với những mục tiêu cụ thể trước mắt.
Với những vấn đề cụ thể đặt ra trước mắt, Tổng Bí thư nhắc nhở không nên lẫn lộn giữa mục tiêu cuối cùng – khi chúng ta xây dựng chủ nghĩa xã hội thành công, với những nhiệm vụ đặt ra theo từng giai đoạn. Qua từng bước, từng giai đoạn mới hoàn thiện được.
Ngoài ra, Tổng Bí thư cũng nhắc đến việc bỏ qua chủ nghĩa tư bản, cụ thể là bỏ qua quan hệ sản xuất tư bản và kiến trúc thượng tầng của chế độ tư bản. Song chúng ta vẫn kế thừa những thành tựu tiến bộ của chủ nghĩa tư bản.
Một vấn đề nữa trong con đường đi lên chủ nghĩa xã hội là chế độ sở hữu như thế nào. Hiện chúng ta có 3 hình thức sở hữu: Nhà nước, tập thể và tư nhân. Theo đó, các thành phần kinh tế, trong đó kinh tế tư nhân có vai trò quan trọng.
Các mô hình quản lý xã hội, phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội cần xem xét thế nào cho phù hợp. Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với việc thực hiện các chính sách xã hội, thực hiện tiến bộ công bằng xã hội như thế nào… Đó là những vấn đề đặt ra trên bước đường đi lên chủ nghĩa xã hội cần được giải quyết.
Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi
PV: Bài viết nhấn mạnh, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định thắng lợi của công cuộc đổi mới và bảo đảm cho đất nước phát triển theo đúng định hướng xã hội chủ nghĩa. Xin ông chia sẻ quan điểm của mình về vấn đề này?
PGS,TS Nguyễn Trọng Phúc: Điều đó là hoàn toàn chính xác. Theo tôi, để đảm bảo sự lãnh đạo thắng lợi của Đảng cần phải có những yếu tố căn bản. Đầu tiên là phải hoàn thiện nền tảng tư tưởng lý luận của Đảng. Phải nghiên cứu và hiểu rõ sâu sắc Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Từ đó để làm rõ những giá trị khoa học, bản chất cách mạng của nền tảng lý luận đó. Đồng thời phải kiên quyết đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng đó. Các thế lực thù địch hiện nay đều tập trung phá nền tảng tư tưởng này, tức là phá sự lãnh đạo của Đảng. Đó là điều mà chúng ta phải đặc biệt chú ý.
Tuy nhiên, không phải bảo vệ một cách máy móc, bằng cách phê phán họ. Chúng ta cần hoàn thiện nền tảng tư tưởng của Đảng và làm cho nó có sức sống, có giá trị khoa học và cách mạng thực sự. Đấy là cơ sở để hoạch định đường lối, cương lĩnh một cách đúng đắn.
Yếu tố tiếp theo là phải có cương lĩnh, đường lối đúng đắn. Hiện nay đất nước chúng ta đã có cương lĩnh và đường lối đổi mới ngày càng hoàn thiện. Quyết sách của Đại hội XIII của Đảng cũng thể hiện rất rõ. Cho nên phải làm sao, đưa cương lĩnh, đường lối của Đảng vào cuộc sống, thực hiện nó một cách sinh động, hiệu quả. Đấy chính là nhằm thực hiện vai trò lãnh đạo cầm quyền của Đảng.
Đồng thời, phải hết chú ý nguy cơ sai lầm về đường lối, vì đó là một nguy cơ lớn của Đảng cầm quyền. Không được phép sai lầm đường lối, vì sẽ dẫn đến đổ vỡ, như bài học từ Liên Xô và Đông Âu.
Ngoài ra, cần có yếu tố bản lĩnh chính trị của Đảng cầm quyền, vững vàng trước mọi khó khăn thách thức. Khi tình hình thế giới đang rất phức tạp, khó lường, càng đòi hỏi nghị lực, bản lĩnh của Đảng cầm quyền.
Bên cạnh đó là hết sức coi trọng xây dựng Đảng về đạo đức. Bộ Chính trị khóa XIII vừa đưa ra kết luận về việc thực hiện Chỉ thị 'Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Việc học tập này gắn liền với Nghị quyết Trung ương IV khóa XII, để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, đặc biệt là về đạo đức.
Cuối cùng, đó là hết sức chú ý xây dựng Đảng về công tác tổ chức, cán bộ. Cần thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tạo ra sức sống mới của Đảng trong điều kiện mới. Trong vấn đề này, cần lấy công tác cán bộ làm “then chốt của then chốt”.
Về công tác cán bộ, ngoài việc thắt chặt quản lý và kỷ luật cán bộ, Tổng Bí thư cũng nhắc việc đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện cán bộ trong thực tiễn. Đặc biệt chú ý đến những người dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới, sáng tạo và có khả năng vượt qua khó khăn, thách thức. Đồng thời phải tăng cường bảo vệ cán bộ, bảo vệ người tốt, người dám làm. Điều này hoàn toàn đúng như lời dạy của Bác Hồ: "Đoàn thể phải nuôi dạy cán bộ như người làm vườn vun trồng những cây cối quý báu. Phải trọng nhân tài, trọng cán bộ, trọng mỗi một người có ích cho công việc chung của chúng ta".
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!
MINH TUẤN (thực hiện)