Cơ chế áp dụng 28 nghị định về phân cấp, phân quyền

Thời hạn áp dụng đến ngày 1-3-2027

Phóng viên (PV): Thưa Bộ trưởng, 28 nghị định mới chủ yếu điều chỉnh những nội dung gì, việc áp dụng ra sao trong bối cảnh pháp luật hiện hành vẫn song song tồn tại?

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh: Phạm vi điều chỉnh của các nghị định này chỉ tập trung điều chỉnh lại thẩm quyền, chủ yếu từ Trung ương về địa phương, từ cấp huyện về cấp xã hoặc tỉnh; đồng thời quy định lại trình tự, thủ tục nếu việc thay đổi thẩm quyền dẫn tới thay đổi về thủ tục.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh. Ảnh: VĂN QUỐC

Các nghị định không quy định lại toàn bộ nội dung của pháp luật hiện hành mà chỉ sửa đổi, bổ sung những nội dung cần thiết để thực hiện việc phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền. Do đó, các bộ, ngành, địa phương sẽ phải áp dụng đồng thời quy định trong các nghị định này với các quy định còn phù hợp của hệ thống pháp luật hiện hành.

Đối với các tình huống phát sinh trong quá trình chuyển tiếp, các địa phương, bộ, ngành căn cứ quy định tại Điều 50 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 và các quy định chuyển tiếp trong các nghị định để có biện pháp xử lý phù hợp, không để gián đoạn công việc hành chính.

PV: Việc ban hành 28 nghị định diễn ra trong thời gian rất ngắn để đáp ứng yêu cầu cấp bách khi chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp. Các nghị định này có hiệu lực đến khi nào và mục tiêu trong khoảng thời gian đó là gì, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh: Các nghị định này chỉ có hiệu lực pháp luật đến ngày 1-3-2027. Trong thời gian này, các bộ, ngành phải khẩn trương rà soát pháp luật hiện hành để đề xuất sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới luật, nghị quyết, pháp lệnh, nghị định nhằm thể chế hóa, thay thế các nội dung đã được quy định tạm thời trong 28 nghị định.

Trong quá trình triển khai, các địa phương, bộ, ngành cần đánh giá thực tiễn thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, phân quyền để kiến nghị điều chỉnh phù hợp với năng lực, điều kiện thực tế.

Cụ thể hóa thẩm quyền ban hành văn bản của cấp xã, cấp tỉnh

PV: Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, dự kiến được Quốc hội thông qua cuối kỳ họp này, có gì mới để hỗ trợ chính quyền hai cấp vận hành hiệu quả hơn?

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh: Dự thảo luật đã bổ sung thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của một số chủ thể trong mô hình chính quyền hai cấp. Cụ thể, chủ tịch UBND cấp tỉnh được ban hành quyết định để phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp; biện pháp chỉ đạo, điều hành hoạt động của UBND, phối hợp giữa các cơ quan chuyên môn và các tổ chức khác thuộc UBND.

HĐND cấp xã được ban hành nghị quyết quy định các vấn đề được luật giao, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp. UBND cấp xã được ban hành quyết định để quy định các vấn đề được luật giao; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.

Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng bổ sung quy định HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp; bổ sung cơ chế kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản pháp luật và điều khoản chuyển tiếp để xử lý các văn bản do chính quyền cấp huyện ban hành trước khi sắp xếp tổ chức bộ máy.

Có quy định dự phòng cho tình huống phát sinh

PV: Do thời gian ban hành gấp, nếu có quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục chưa thật sự hợp lý thì có cơ chế nào để xử lý linh hoạt không, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh: Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 quy định khá mở để trao quyền chủ động cho địa phương.

Khoản 7 Điều 13 quy định rõ: Nếu cần thay đổi trình tự, thủ tục, thẩm quyền mới thực hiện được phân cấp, chính quyền cấp tỉnh có thể điều chỉnh tại văn bản do mình ban hành, bảo đảm cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, không quy định thêm thành phần hồ sơ, không tăng thêm yêu cầu, điều kiện, thời gian giải quyết thủ tục đang áp dụng.

Chủ tịch UBND cấp tỉnh có trách nhiệm công khai thủ tục đã điều chỉnh và báo cáo cơ quan quản lý ngành có liên quan ở Trung ương. Nếu nhiệm vụ được phân cấp chưa phù hợp với thẩm quyền, năng lực, điều kiện thực hiện thì có thể kiến nghị điều chỉnh hoặc đề xuất sửa đổi pháp luật.

Khoản 9 và khoản 10 Điều 54 cũng quy định rõ cơ chế xử lý các vấn đề phát sinh sau sắp xếp bộ máy, trong đó HĐND và UBND cấp tỉnh được quyền ban hành văn bản hướng dẫn hoặc đề xuất sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật để giải quyết kịp thời.

Chủ động triển khai, phản hồi kịp thời

PV: Bộ trưởng có khuyến nghị gì để các địa phương triển khai 28 nghị định đồng bộ, hiệu quả nhất?

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh: Với số lượng nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, phân quyền rất lớn, các địa phương cần chủ động ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong trường hợp cần thiết hoặc quy định của nghị định chưa rõ ràng, hợp lý; công bố thủ tục hành chính bảo đảm có hiệu lực đồng bộ với các nghị định; xây dựng kế hoạch triển khai, tổ chức tập huấn cho cán bộ, công chức; chuẩn bị đầy đủ điều kiện thực hiện như nhân lực, cơ sở vật chất, công nghệ.

Trong quá trình thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc, cần phản hồi sớm về bộ quản lý ngành hoặc Chính phủ để kịp thời giải quyết, liên hệ qua đường dây nóng.

Một điểm đáng chú ý là các nghị định mới lồng ghép yêu cầu thực hiện trực tuyến nhiều thủ tục hành chính, thực hiện chủ trương “phi địa giới” trong tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính. Vì vậy, đề nghị các địa phương ưu tiên đầu tư hạ tầng, cập nhật dữ liệu, tổ chức tập huấn công nghệ thông tin cho đội ngũ thực hiện.

PV: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

CHIẾN THẮNG (ghi)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.