Quan điểm này đã được cụ thể hóa thành các chủ trương, chính sách, đặc biệt là trong văn kiện Đại hội XIII của Đảng... Theo đó, củng cố quốc phòng, BVTQ được xác định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị và toàn dân, trong đó QĐND là nòng cốt; với phương châm: Kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc Tổ quốc gắn với giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước; chủ động BVTQ từ sớm, từ xa...

Nhận thức và tư duy mới về quốc phòng

Bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam” mở đầu cuốn sách đã luận giải một cách thuyết phục những vấn đề lớn, cơ bản nhất của sự nghiệp cách mạng nước ta. Trong đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: Độc lập dân tộc gắn liền với CNXH là đường lối cơ bản, xuyên suốt của cách mạng Việt Nam và cũng là điểm cốt yếu trong di sản tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Một trong những vấn đề trọng yếu, chiến lược để hiện thực hóa CNXH ở Việt Nam là phải bảo đảm vững chắc quốc phòng và an ninh (QP,AN)...

Trong bài “Xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện, BVTQ từ sớm, từ xa”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhận định: Những năm tới, dự báo tình hình thế giới và khu vực còn có nhiều diễn biến mới phức tạp, khó đoán định. Bên cạnh xu thế hòa bình, hợp tác phát triển thì cạnh tranh chiến lược, xung đột cục bộ, sắc tộc, tôn giáo có thể gay gắt hơn. Suy thoái kinh tế thế giới có thể kéo dài, tiềm ẩn nguy cơ khủng hoảng gắn với đại dịch Covid-19. Các thách thức an ninh phi truyền thống mang tính toàn cầu diễn biến phức tạp. Nước ta sau 35 năm đổi mới, thế và lực, sức mạnh tổng hợp quốc gia, uy tín quốc tế ngày càng được nâng cao; hội nhập quốc tế sâu, rộng hơn. Tuy nhiên, bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra vẫn tồn tại, có mặt gay gắt hơn. Bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định và thích ứng với biến đổi khí hậu là những thách thức rất lớn...

Các bài viết, phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định, tình hình trên đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng CNXH và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. 

Về mục tiêu, nhiệm vụ quốc phòng, BVTQ được Đảng ta xác định: Phát huy cao nhất sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị kết hợp với sức mạnh thời đại, tranh thủ tối đa sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, chế độ XHCN, nền văn hóa và lợi ích quốc gia-dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị...; kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, vùng trời, vùng biển; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.

leftcenterrightdel
 Giáo dục truyền thống, xây dựng phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ thông qua bình báo tường ở Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 841, Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh: HỐNG SÁNG 

Quan điểm này thể hiện sâu sắc sự phát triển tư duy mới của Ðảng đối với nhiệm vụ quốc phòng, BVTQ; là định hướng chiến lược để toàn Ðảng, toàn dân và toàn quân tập trung triển khai thực hiện trong tình hình mới. Các nội dung về mục tiêu BVTQ có quan hệ chặt chẽ, biện chứng với nhau trong chỉnh thể thống nhất.

Đại hội XIII của Đảng xác định: Củng cố quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị và toàn dân, trong đó QĐND là nòng cốt. Khẳng định củng cố quốc phòng, BVTQ là nhiệm vụ “trọng yếu, thường xuyên”; phát triển kinh tế là trọng tâm, nhưng không coi nhẹ nhiệm vụ củng cố quốc phòng. Củng cố quốc phòng là cơ sở tiền đề tạo điều kiện thuận lợi cho nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế; ngược lại, kinh tế phát triển, đất nước mạnh giàu là phương thức hữu hiệu để BVTQ. Đây là quan điểm lý luận cơ bản, chi phối, quy định toàn bộ các nội dung về quốc phòng, BVTQ trong tình hình mới.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Đảng ta chủ trương: Phải có kế sách ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa. Nỗ lực phấn đấu để ngăn ngừa xung đột, chiến tranh và giải quyết các tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế. Đây là sự kế thừa kinh nghiệm quý, phương thức giữ nước đặc sắc của dân tộc và được bổ sung, phát triển đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam hiện nay. Bởi kinh nghiệm lịch sử cho thấy: Càng chuẩn bị tốt cho sẵn sàng chiến tranh thì chiến tranh càng ít xảy ra và chiến thắng hiệu quả nhất là thắng mà không cần chiến tranh.

Về xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng yêu cầu quân đội phải phát huy tốt vai trò nòng cốt trong xây dựng nền QPTD, thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân (ANND). Nâng cao hơn nữa chất lượng xây dựng và hoạt động của các khu vực phòng thủ (KVPT) trong thế bố trí chiến lược của cả nước. Tăng cường tiềm lực quốc phòng, sức mạnh quốc gia, đủ khả năng huy động ứng phó có hiệu quả các tình huống QP, AN. Kết hợp chặt chẽ giữa QP, AN với kinh tế, văn hóa, xã hội, đối ngoại và giữa kinh tế, văn hoá, xã hội, đối ngoại với QP, AN; xây dựng "thế trận lòng dân" vững chắc.

Tăng cường tiềm lực quốc phòng là một trong những đột phá về tư duy và tổ chức xây dựng nền QPTD, nhằm tạo ra nguồn lực tổng hợp bảo đảm tốt nhất cho nhiệm vụ quốc phòng. Xây dựng tiềm lực quốc phòng gồm nhiều nội dung: Tiềm lực chính trị, tiềm lực kinh tế, văn hóa, xã hội; tiềm lực khoa học-công nghệ; tiềm lực quân sự..., nhưng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Đảng ta đặc biệt lưu ý, phải luôn lấy xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc là then chốt...

Tư duy mới về quốc phòng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Đảng ta còn thể hiện ở chủ trương nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng (ĐNQP). Coi ĐNQP là nội dung quan trọng đối với nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, nhằm phát huy sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, tạo sức mạnh tổng hợp-nền tảng vững chắc để thực hiện kế sách BVTQ từ sớm, từ xa.

Thực tế những năm qua, công tác ĐNQP đã trở thành một trong những trụ cột đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân. Đến nay, Việt Nam đã thiết lập quan hệ quốc phòng với hơn 100 nước và tổ chức quốc tế; tham gia tích cực, có trách nhiệm vào giải quyết các vấn đề của khu vực và thế giới, nhất là hoạt động Gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc; tổ chức tốt các chương trình giao lưu hữu nghị biên giới với các nước chung đường biên giới đất liền; tham gia các kỳ hội thao quân sự quốc tế đạt kết quả tốt; tham gia huấn luyện, diễn tập chung về ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống; tổ chức đối thoại quốc phòng... Công tác hội nhập quốc tế và ĐNQP đã góp phần quan trọng nâng cao vị thế, uy tín của quân đội và đất nước; tăng cường lòng tin chiến lược, tạo sự ủng hộ, giúp đỡ quốc tế để ngăn ngừa nguy cơ xung đột, duy trì môi trường hòa bình, hợp tác cùng phát triển; củng cố thế trận quốc phòng phục vụ sự nghiệp xây dựng và BVTQ.

Xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới

Xây dựng QĐND Việt Nam là chủ trương lớn, thể hiện tầm nhìn chiến lược nhằm không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, bảo đảm cho quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, thực sự là lực lượng nòng cốt bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều bài viết và phát biểu chỉ đạo về xây dựng QĐND Việt Nam. Đặc biệt, trong bài “Xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện, BVTQ từ sớm, từ xa”, sau khi biểu dương, đánh giá cao Đảng bộ Quân đội đã lãnh đạo, chỉ đạo toàn quân phát huy truyền thống cách mạng, đoàn kết, chủ động, sáng tạo, nỗ lực phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ, mục tiêu; nhiều nhiệm vụ hoàn thành tốt, trong đó có một số nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc; Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh một số nội dung trọng tâm mà Đảng bộ Quân đội và toàn quân phải tiếp tục quán triệt, tổ chức triển khai thực hiện tốt. Đó là:

 (1) Quân đội phải tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, gắn bó máu thịt với nhân dân...

 (2) Tập trung xây dựng Đảng bộ Quân đội thật sự trong sạch, vững mạnh, "gương mẫu, tiêu biểu", đáp ứng sự tin tưởng, kỳ vọng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân.

 (3) Đặc biệt coi trọng xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của toàn quân.

 (4) Chủ động nghiên cứu, nắm, dự báo đúng tình hình, kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước chủ trương về quân sự, quốc phòng; xử lý có hiệu quả các tình huống, bảo đảm trong bất cứ điều kiện, hoàn cảnh nào cũng không để bị động, bất ngờ; chuẩn bị sẵn sàng các giải pháp tổng thể, hóa giải nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa, bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước; ứng phó có hiệu quả với các thách thức an ninh phi truyền thống trong tình hình mới...

 (5) Phát huy tốt vai trò nòng cốt trong xây dựng nền QPTD, thế trận QPTD gắn với thế trận ANND. Nâng cao hơn nữa chất lượng xây dựng và hoạt động của các KVPT trong thế bố trí chiến lược của cả nước. Tăng cường tiềm lực quốc phòng, sức mạnh quốc gia, đủ khả năng huy động ứng phó có hiệu quả các tình huống QP, AN...

(6) Thực hiện đồng bộ các giải pháp xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; một số quân, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại; tạo tiền đề vững chắc để phấn đấu từ năm 2030 xây dựng quân đội hiện đại. Tiếp tục điều chỉnh tổ chức biên chế, bảo đảm "tinh, gọn, mạnh" hơn nữa...

Các nội dung chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã được đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng quán triệt nghiêm túc và cụ thể hóa trong các nghị quyết, chỉ thị, đề án, kế hoạch, chiến lược..., từng bước tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả.

Nổi bật là quân đội luôn chủ động nghiên cứu, nắm chắc, dự báo đúng tình hình, kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước các chủ trương về quân sự, quốc phòng; xử lý có hiệu quả các tình huống, không để bị động, bất ngờ.

Thực hiện mục tiêu xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại theo lộ trình Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, trong đó lấy xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị và chuẩn mực "Bộ đội Cụ Hồ" làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh, trình độ SSCĐ, toàn quân đã tích cực triển khai thực hiện các nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, bước đầu đạt được những kết quả hết sức quan trọng, như: Điều chỉnh tổ chức biên chế, giảm quân số ở các cơ quan chiến dịch, chiến lược, ưu tiên quân số cho các đơn vị làm nhiệm vụ SSCĐ, tuyến biên giới, hải đảo; huy động tiềm lực quốc phòng, đầu tư, nâng cao sức mạnh cho các quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại; sắp xếp lại các nhà máy sản xuất, cơ sở sửa chữa quốc phòng; điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, tổ chức, biên chế của một số học viện, nhà trường quân đội; công nghiệp quốc phòng từng bước phát triển theo hướng hiện đại, lưỡng dụng, đáp ứng một phần nhu cầu vũ khí, trang bị kỹ thuật cho LLVT và góp phần tích cực vào phát triển kinh tế-xã hội...

Quán triệt chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Phải phấn đấu giữ gìn, phát huy phẩm chất cao quý Bộ đội Cụ Hồ, làm cho quân đội ngày càng phát triển mạnh hơn, uy tín cao hơn và phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ ngày càng sâu sắc, tỏa sáng hơn, Quân ủy Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 847-NQ/QUTW về phát huy phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới...

Là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, BVTQ, thời gian tới, Quân đội ta phải thường xuyên quán triệt sâu sắc, nắm vững đường lối, chủ trương của Đảng, nhất là quan điểm, tư duy mới về quốc phòng, BVTQ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Đảng ta đã được nêu rõ trong văn kiện Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI. Tập trung xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, giữ vững bản chất cách mạng, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu; triển khai thực hiện nghiêm túc và có chất lượng các nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Trung ương về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và Nghị quyết của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới. Luôn chủ động nghiên cứu, nắm, dự báo đúng tình hình, kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước về công tác quân sự, quốc phòng, xử lý hiệu quả các tình huống; chuẩn bị sẵn sàng các giải pháp tổng thể, hóa giải nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa, bảo vệ vững chắc Tổ quốc; chủ động ứng phó có hiệu quả với các thách thức an ninh phi truyền thống. Tiếp tục phát huy tốt vai trò nòng cốt trong xây dựng nền QPTD, thế trận QPTD gắn với thế trận ANND; nâng cao hơn nữa chất lượng xây dựng và hoạt động của các KVPT; tăng cường tiềm lực quốc phòng, đủ khả năng huy động ứng phó có hiệu quả các tình huống QP, AN; coi trọng xây dựng "thế trận lòng dân" vững chắc...

Đặc biệt, toàn quân tiếp tục nỗ lực thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng QĐND Việt Nam tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại. Thường xuyên quan tâm, chăm lo xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao; triển khai hiệu quả đột phá về tổ chức và trang bị; quan tâm phát triển công nghiệp quốc phòng đạt trình độ tiên tiến, hiện đại... Tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế và ĐNQP, luôn chủ động bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ sớm, từ xa, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước bền vững.

Nhóm PV Báo QĐND