Để thực hiện được mục tiêu này, trước hết, các địa phương cần yêu cầu chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị bố trí quỹ đất phát triển nhà ở xã hội theo đúng quy định tại Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung một số nội dung tại Nghị định số 49/2021/NĐ-CP; sử dụng quỹ đất này đúng mục đích, quy hoạch. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc thực hiện quy định này còn nhiều bất cập, nhất là khá nhiều chủ đầu tư lựa chọn và các địa phương cũng cho phép dự án quy mô dưới 10ha được thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội bằng hình thức nộp tiền.

Nhà ở xã hội tại Khu đô thị Đặng Xá, huyện Gia Lâm, TP Hà Nội. 

Thế nhưng, số tiền này lại không được các địa phương sử dụng để phát triển nhà ở xã hội. Trước thực trạng này, Thanh tra Bộ Xây dựng sẽ tiến hành thanh tra việc thực hiện quy định dành quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân tại 11 địa phương, gồm: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Bắc Giang, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh, Ninh Bình, Đà Nẵng, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, Long An. Kết quả thanh tra dự kiến sẽ được công bố vào quý III năm 2022. Đây là việc làm cần thiết nhằm nhìn nhận, đánh giá tổng thể hiệu quả quỹ đất nhà ở xã hội để hoạch định chính sách trong tương lai; chấn chỉnh việc chuyển đổi, sử dụng quỹ đất nhà ở xã hội không đúng mục đích, không phù hợp với quy hoạch ban đầu.

Mới đây, Bộ Xây dựng cũng đã có văn bản trả lời UBND tỉnh Bến Tre về đề nghị cho bố trí tái định cư trên quỹ đất nhà ở xã hội tại dự án Khu đô thị mới phía Tây, quy mô khoảng 460ha tại xã Bình Phú, phường 6 và phường 7, TP Bến Tre. Bộ Xây dựng cho rằng, quỹ đất 20% dành để đầu tư nhà ở xã hội trong các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị chỉ dành để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (không bao gồm dành để đầu tư xây dựng nhà ở tái định cư) nên không chấp thuận việc UBND tỉnh Bến Tre sử dụng diện tích đất này để bố trí nhu cầu tái định cư tại chỗ của dự án.

Nhu cầu về nhà ở xã hội của người dân còn rất lớn. Vì thế, cùng với xây dựng các chính sách phát triển nhà ở xã hội, bảo đảm nhà ở xã hội đến đúng đối tượng thì các địa phương cũng phải kiên quyết sử dụng quỹ đất phát triển nhà ở xã hội đúng mục đích, quy hoạch đề ra.

Bài và ảnh: HOÀNG TOÀN