Chỉ sau mấy tháng xây dựng đơn vị, củng cố địa bàn và bảo vệ vùng giải phóng, Quân đoàn 2 đã phối hợp cùng LLVT Quân khu 5 và Quân khu Trị-Thiên liên tiếp tiến công giành thắng lợi lớn trong các chiến dịch Nông Sơn-Thượng Đức, La Sơn-Mỏ Tàu, góp phần thay đổi cục diện chiến trường có lợi cho ta. Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, một phần lực lượng của Quân đoàn 2 đã tham gia Chiến dịch Tây Nguyên, cùng đơn vị bạn tiêu diệt sư đoàn 23 ngụy, giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột, tạo đột biến mang ý nghĩa chiến lược. Tiếp đó, quân đoàn đã lập nhiều chiến công xuất sắc trong Chiến dịch Trị-Thiên, Chiến dịch Đà Nẵng... Đặc biệt, sau khi đề nghị và được Quân ủy Trung ương (QUTƯ), Đại tướng Võ Nguyên Giáp tin tưởng, nhất trí điều vào Nam tham gia trận quyết chiến chiến lược cuối cùng, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân đoàn 2 đã đề ra chủ trương “Đánh địch mà đi, mở đường mà tiến”. Theo đó, quân đoàn nhanh chóng hình thành cánh quân duyên hải với khí thế “một ngày bằng 20 năm”, thực hiện người bám xe, xe bám đường, cầu hỏng bắc lại cầu, đường hỏng khẩn trương khắc phục, xe hỏng tổ chức sửa chữa, cứu kéo ngay, lái chính kèm lái phụ, bảo đảm xe luôn luôn lăn bánh... tất cả cùng nêu cao quyết tâm: “Lấy của địch mà đánh địch”, “xốc tới mặt trận giải phóng miền Nam”.

Xe tăng và bộ binh Quân đoàn 2 vượt sông tiến về Sài Gòn. Ảnh tư liệu/TTXVN.

Ngay trong hành quân, toàn bộ lực lượng Quân đoàn 2 đã tạo thành đội hình tiến công bằng sức mạnh hiệp đồng binh chủng, xuyên qua 3 quân khu của địch, thực hiện thắng lợi 3 trận đánh hiệp đồng binh chủng trong hành tiến và rất nhiều trận đánh máy bay, tàu chiến, làm tan rã một bộ phận quan trọng của quân đoàn 3, quân khu 3 ngụy; đánh tan lực lượng phòng ngự của chúng, mở toang “cánh cửa thép” phía đông tiến vào Sài Gòn. Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Quân đoàn 2 tiến công phá vỡ tuyến phòng thủ kiên cố của địch ở đông nam Sài Gòn, xe tăng của quân đoàn hùng dũng xông lên húc đổ cổng sắt, đánh chiếm Dinh Độc Lập, bắt nội các ngụy quyền Sài Gòn, buộc chúng phải đầu hàng vô điều kiện. Sau khi đất nước thống nhất, Quân đoàn 2 tiếp tục tham gia chiến đấu và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ biên giới Tây Nam, biên giới phía Bắc và làm tròn nghĩa vụ quốc tế cao cả với các nước bạn Lào, Campuchia.

Trải qua quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 2 đã xây đắp nên truyền thống vẻ vang “Thần tốc, Táo bạo, Quyết thắng”. Thần tốc hành quân từ Đà Nẵng vào Nam tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975; thần tốc từ Thừa Thiên-Huế vào tham gia bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế năm 1978; thần tốc hành quân từ biên giới Tây Nam ra bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979. Táo bạo tham mưu, đề xuất và được Bộ Chính trị, QUTƯ đồng ý cho thay đổi khu vực, hướng tiến công chủ yếu từ đường 12 tây bắc Huế sang đường 14 tây nam Huế (trong chiến dịch Trị Thiên-Huế); táo bạo đề nghị được vào Nam tham gia trận quyết chiến chiến lược cuối cùng; táo bạo đề nghị được nổ súng sớm một ngày, phát triển đánh chiếm Dinh Độc Lập trong Chiến dịch Hồ Chí Minh. Tinh thần quyết thắng được khẳng định trong suốt hành trình vẻ vang của quân đoàn: Từ trận đầu ra quân thắng lợi, đến chiến thắng trong những trận then chốt, quyết định; chiến thắng trên mọi chiến trường, trước mọi kẻ thù, trong mọi điều kiện, hoàn cảnh; chiến thắng từ trận đánh nhỏ lẻ đến những chiến dịch hiệp đồng binh chủng quy mô lớn. Đặc biệt là cắm cờ chiến thắng lên đỉnh Phu Văn Lâu (Huế) ngày 25-3-1975 và nóc Dinh Độc Lập (Sài Gòn) lúc 11 giờ 30 phút ngày 30-4-1975, góp phần tạo nên những dấu mốc huy hoàng trong lịch sử dân tộc.

Phát huy hào khí thần tốc, “đánh địch mà đi, mở đường mà tiến”, trong những năm qua, cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 2 luôn nỗ lực phấn đấu lập nhiều chiến công, thành tích mới. Trước yêu cầu cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, Đảng ủy, Bộ tư lệnh quân đoàn đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai đồng bộ xây dựng quân đoàn vững mạnh toàn diện, có trình độ, khả năng SSCĐ và sức cơ động cao, xứng đáng là đơn vị chủ lực, cơ động chiến lược của Bộ, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Xây dựng quân đoàn luôn vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) của Đảng gắn với thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 87 của Thường vụ QUTƯ; ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, giữ vững đoàn kết thống nhất trong đơn vị. Thực hiện tốt Cuộc vận động "Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; thường xuyên coi trọng công tác giáo dục chính trị, lãnh đạo tư tưởng, xây dựng bản lĩnh chính trị, bồi dưỡng lòng yêu nước, niềm tin, ý chí quyết chiến, quyết thắng, tinh thần cảnh giác, SSCĐ cao cho cán bộ, chiến sĩ; xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp và các tổ chức vững mạnh. Hoạt động CTĐ, CTCT luôn bám sát nhiệm vụ và thực tiễn hoạt động của bộ đội, thường xuyên đổi mới về nội dung, hình thức, phương pháp, nhất là trong SSCĐ, huấn luyện, diễn tập, sắp xếp, điều chỉnh tổ chức lực lượng.

Tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, kết hợp tốt giữa huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật; cán bộ, chiến sĩ sử dụng thành thạo vũ khí trang bị trong biên chế và vũ khí trang bị mới; hoàn thành tốt và xuất sắc các cuộc diễn tập chiến thuật, chiến dịch, nhất là các cuộc diễn tập chiến dịch do Bộ chỉ đạo; nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ SSCĐ, sức cơ động của quân đoàn. Hiệp đồng chặt chẽ với các địa phương kiểm tra, động viên, huấn luyện lực lượng dự bị động viên có chất lượng tốt “gần, gọn địa bàn, đúng chuyên nghiệp quân sự”, sẵn sàng động viên khi có lệnh.

Bên cạnh đó, quân đoàn chú trọng phát huy dân chủ, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội. Bảo đảm tốt công tác hậu cần, kỹ thuật cho các nhiệm vụ. Triển khai đồng bộ Phong trào thi đua “Ngành hậu cần quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”. Tổ chức tăng gia sản xuất, chế biến lương thực, thực phẩm tập trung, bảo đảm đủ nhu cầu về rau xanh, thịt, cá... giữ vững và nâng cao đời sống bộ đội. Thực hiện tốt Nghị quyết 382 của QUTƯ và Cuộc vận động 50, các hoạt động trong công tác kỹ thuật được thực hiện nền nếp, có chiều sâu; thường xuyên đạt cả 3 mục tiêu về hệ số kỹ thuật, an toàn, tiết kiệm, đáp ứng kịp thời cho nhiệm vụ SSCĐ, huấn luyện và hoạt động thường xuyên của đơn vị.

Trong khí thế hào hùng của những ngày tháng Tư lịch sử, phát huy truyền thống đơn vị anh hùng, Quân đoàn 2 đang tập trung thực hiện nghiêm nhiệm vụ SSCĐ; nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, xây dựng chính quy, chấp hành pháp luật, kỷ luật; tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, nhất là phòng, chống dịch Covid-19... Chỉ đạo tổ chức đại hội đảng các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đoàn lần thứ X, nhiệm kỳ 2020-2025; triển khai đồng bộ các biện pháp nâng cao năng lực, trách nhiệm, vai trò nêu gương của đội ngũ cán bộ; xây dựng các tổ chức vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện... Bằng những giải pháp sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 2 quyết tâm lập nhiều thành tích mới, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân giao phó.

Đại tá ĐỖ XUÂN TỤNG, Chính ủy Quân đoàn 2