Sự thành công của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) và hội nhập quốc tế những năm tiếp theo tùy thuộc một phần cơ bản và quan trọng vào việc đổi mới, hoàn thiện PTLĐ của Đảng. Đó cũng là mục đích, yêu cầu và nội dung của việc đổi mới, hoàn thiện PTLĐ của Đảng, đồng thời quyết định năng lực, sức mạnh, hiệu quả và uy tín lãnh đạo của Đảng.

Xét về tổng thể, toàn bộ sự lãnh đạo của Đảng đối với xã hội có thể hình dung gồm bốn nhóm công việc chính yếu: Một là, hoạch định đường lối chính trị (đối với Đảng) và lãnh đạo hoạch định chính sách, pháp luật đúng đắn (đối với Nhà nước), nhằm phát triển đất nước không ngừng. Hai là, xác lập phương pháp, cách thức lãnh đạo tổ chức thực tiễn hiệu quả đường lối chính trị của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Ba là, xây dựng bộ máy-tổ chức, kiến tạo đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Đảng và toàn hệ thống chính trị (HTCT) hoạt động đúng với đường lối chính trị. Bốn là, kiểm tra, giám sát việc thực hiện đường lối chính trị của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước.

Nói cách khác, đó là những phương diện chủ yếu của PTLĐ của Đảng, là lĩnh vực cơ bản, là động lực chính trị-xã hội quan trọng, là thước đo năng lực, sức mạnh và trực tiếp quyết định hiệu quả lãnh đạo của Đảng hiện nay.

leftcenterrightdel
Ảnh minh họa. Nguồn: tuyengiao.gts.edu.vn.
Từ khi Cách mạng Tháng Tám thành công đến nay, trải qua 72 năm cầm quyền, lãnh đạo sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, qua mỗi chặng đường, căn cứ tình hình nhiệm vụ, Đảng ta luôn chủ động cải tiến, đổi mới PTLĐ phù hợp với yêu cầu phát triển của thực tiễn, khẳng định ngày càng vững chắc vị trí, vai trò quyết định mọi thắng lợi của sự nghiệp cách mạng Việt Nam, đồng thời, không ngừng trưởng thành và tích lũy những kinh nghiệm quý.

Từ năm 1986 tiến hành sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước, Đảng ta đứng trước yêu cầu phải đổi mới nội dung và PTLĐ, từng bước xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN) Việt Nam-Nhà nước của dân, do dân và vì dân, xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước và hội nhập kinh tế quốc tế. Nhiều hội nghị sau này, trước hết là Hội nghị Trung ương 6, khóa VI (năm 1989), Đảng ta đề ra những quan điểm đổi mới phương thức hoạt động của HTCT phù hợp với điều kiện mới. Bước đầu hình thành một số quan điểm cơ bản định hướng cho quá trình đổi mới nội dung và PTLĐ của Đảng trong điều kiện đảng cầm quyền. Tại các Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII (năm 1991), lần thứ VIII (năm 1996), lần thứ IX (năm 2001) và lần thứ X (năm 2006), Đảng ta tiếp tục khẳng định những quan điểm đó, đồng thời cụ thể hóa, làm sáng tỏ và phong phú hơn các quan điểm chỉ đạo, yêu cầu và bước đi không ngừng đổi mới PTLĐ một cách vừa tổng quát, vừa cụ thể trên các lĩnh vực của đời sống kinh tế-xã hội và đã đạt được nhiều tiến bộ trong thực tiễn lãnh đạo sự nghiệp đổi mới.

Các Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI (năm 2011) và lần thứ XII (năm 2016); đặc biệt là Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) tiếp tục tìm tòi và quyết định những vấn đề lớn và thiết thực việc đổi mới PTLĐ của Đảng trong thời kỳ CNH-HĐH, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế…, tạo bước tiến quan trọng trên phương diện này.

Một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu là Đảng lãnh đạo đổi mới PTLĐ như thế nào thông qua tổ chức Đảng và đội ngũ đảng viên; đổi mới PTLĐ gắn với tiếp tục xây dựng và hoàn thiện HTCT. Thực tiễn hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới cho thấy, Đảng ta đã phát huy vai trò toàn diện của mình đối với đất nước, trong đó sự đóng góp của hệ thống tổ chức đảng và đảng viên là hết sức quan trọng, làm nòng cốt cho sự nghiệp đổi mới; qua đó HTCT ngày càng được đổi mới, kiện toàn, phát huy vai trò quan trọng của mình. 

Mặc dù vậy, cho đến nay, việc đổi mới PTLĐ của Đảng chưa tương xứng với yêu cầu trên các phương diện của sự nghiệp CNH, HĐH, nhất là những khâu đột phá, những lĩnh vực quan trọng (xây dựng đồng bộ thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, mà trọng tâm là đổi mới cơ chế, chính sách...; đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của HTCT, trọng tâm là cải cách hành chính); chưa đáp ứng hiệu quả yêu cầu đổi mới trong tổ chức và hoạt động của Nhà nước và của các đoàn thể.

PTLĐ của một đảng duy nhất cầm quyền, trong bối cảnh đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, hội nhập quốc tế… còn lúng túng cả về nhận thức và về tổ chức hoạt động; có không ít vấn đề chưa thật sáng tỏ; chưa cụ thể hóa và thể chế hóa được một số quan niệm, phương hướng chỉ đạo xây dựng và đổi mới PTLĐ của Đảng đã được đề ra.

HTCT và đội ngũ đảng viên còn có những vấn đề chưa theo kịp tình hình nhiệm vụ, thậm chí bộc lộ nhiều mặt yếu kém, nhất là trước những diễn biến mau lẹ, khó lường. Trong một số tổ chức và lĩnh vực, ở một số khâu còn chưa phân định thật rõ chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ giữa Đảng và Nhà nước, nhất là trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế... HTCT còn cồng kềnh, chồng chéo, trùng lắp; tổ chức đảng trong HTCT có nơi, có lúc còn thiếu đồng bộ, thiếu thống nhất, đặc biệt là việc cụ thể hóa, thể chế hóa mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. Chất lượng tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên không đồng đều, còn không ít bất cập; thậm chí có nơi tổ chức cơ sở đảng bị tê liệt.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghị quyết của Đảng vẫn là một khâu yếu, cấp bách, chưa khắc phục kịp thời và hiệu quả. Việc đổi mới PTLĐ của Đảng còn chậm và lúng túng. Còn chậm nghiên cứu và ban hành những quy định cụ thể về phương thức Đảng lãnh đạo Nhà nước; chậm xây dựng các cơ chế phối hợp giữa các tổ chức trong HTCT; nhất là, một số vấn đề ở tầm quan điểm, chủ trương lớn chưa được làm rõ nên chưa đạt được sự thống nhất cao về nhận thức và thiếu dứt khoát trong hoạch định chính sách, trong chỉ đạo điều hành; việc chỉ đạo tổ chức thực hiện cũng chưa tốt... Tình trạng “nói nhiều làm ít”, làm không đến nơi đến chốn, hoặc không làm… còn diễn ra ở nhiều nơi; công tác kiểm tra, thanh tra còn thiếu hiệu lực…

 Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện PTLĐ của Đảng, xây dựng tổ chức bộ máy của HTCT tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả vừa là nhiệm vụ cơ bản, lâu dài, vừa đặt ra cấp thiết. Tuy nhiên, đây là vấn đề rất lớn, có nhiều khó khăn, phức tạp. Do vậy, cần phải tính toán tổng thể, thực hiện vững chắc, với bước đi thận trọng, hợp lý, bảo đảm ổn định chính trị-xã hội, giữ vững quốc phòng-an ninh, tiếp tục phát triển đất nước, không để các thế lực thù địch, phản động lợi dụng xuyên tạc, chống phá sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta.

NHỊ LÊ

(còn nữa)