Lần đầu tiên tại Việt Nam nội soi thoát vị đĩa đệm cột sống cổ thành công

Bệnh của xã hội hiện đại dễ gây liệt

Bệnh nhân đầu tiên thực hiện phương pháp mổ mở này là chị Dương Thị Miến 52 tuổi ở Ý Yên, Nam Định. Chị Miến bị đau, tê mỏi cổ vai gáy và tay đã lâu nhưng gần một năm đau nhức liên tục. Chị đã nằm viện điều trị hơn 6 tháng nhưng bệnh vẫn không đỡ, cơn đau ngày càng tăng, tay phải đau nhức, tê liệt khó cử động và không làm việc được. Chị đang lo sợ phải phẫu thuật mổ mở để giải quyết căn bệnh nguy hại của mình thì may mắn Bệnh viện Việt Đức triển khai kỹ thuật nội soi, chị Dương Thị Miến là ca thực hiện đầu tiên. 9 giờ sáng 25-10 ca mổ bắt đầu và 9 giờ 45 phút ca mổ kết thúc. Sau khi mổ xong, bệnh nhân tỉnh táo và giảm đau vai gáy rất nhiều.

Trao đổi với chúng tôi, PGS, TS Nguyễn Văn Thạch, Chủ tịch Hội chấn thương chỉnh hình Việt Nam, người trực tiếp phẫu thuật cho bệnh nhân Dương Thị Miến cho biết, cùng với TVĐĐ cột sống lưng, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là căn bệnh của thời hiện đại, đang gia tăng nhanh chóng. Hiện tại, riêng Khoa Phẫu thuật cột sống có tới hơn 100 bệnh nhân xếp hàng chờ phẫu thuật. Nguyên nhân do thoái hoá tự nhiên hay bị tai nạn, thoát vị đĩa đệm phần nhiều là do tư thế lao động, tư thế ngồi, mang vác nặng sai cách... Bệnh không chỉ gây nên các cơn đau với các triệu chứng nhức, tê lan dọc từ thắt lưng xuống mông và chân, hay đau từ vùng cổ, gáy lan ra hai vai và xuống các cánh tay, bàn tay… khiến người bệnh rất khó chịu, đau đớn mà lâu dài không chữa trị có thể dẫn tới liệt...

 

Ca phẫu thuật nội soi thoát vị cột sống cổ cho bệnh nhân Dương Thị Miến. 

Cột sống cổ gồm có 7 đốt sống, giữa các đốt sống là các đĩa đệm có tác dụng nâng đỡ, giúp ổn định phần xương cột sống khi ta di chuyển, chạy nhảy, vận động, làm việc… Khi phần đĩa đệm này bị lệch ra khỏi vị trí bình thường sẽ chèn ép lên các rễ thần kinh xung quanh gây ra các cơn đau nhức. Bệnh TVĐĐ cổ là một trong những căn bệnh phổ biến chỉ đứng sau bệnh TVĐĐ cột sống thắt lưng và ngày càng gia tăng nhanh chóng ở tuổi trẻ do ngồi máy vi tính, sử dụng điện thoại và làm việc văn phòng… Bệnh hay gặp ở lứa tuổi lao động từ 20 đến 55 tuổi, tuy nhiên có nhiều trường hợp 15-17 tuổi đã phải tới viện điều trị. Biểu hiện của bệnh là thường xuyên đau mỏi, nhức vùng cổ, vai, gáy đôi khi lan sang vùng cánh tay; Hạn chế vận động vùng cổ vì đau nhức khiến các hoạt động như ngửa cổ, cúi… khó khăn. Bệnh để lâu không được điều trị có thể gây ra hiện tượng tê, yếu cánh tay, teo cơ hay nặng hơn nữa là gây ra tình trạng bại liệt. Đặc biệt nguy hiểm khi thoát vị chèn ép rễ thần kinh và tủy sống sẽ gây liệt toàn cơ thể vĩnh viễn.

Không sẹo và tránh tái phát sau mổ

Theo PGS, TS Thạch, phẫu thuật TVĐĐ cột sống cổ chỉ được tiến hành sau khi điều trị thuốc và kết hợp với nẹp cổ, giảm đau, hoặc vật lý trị liệu không còn hiệu quả. Phẫu thuật TVĐĐ đốt sống cổ có nhiều phương pháp như mổ hở, mổ nội soi, mổ laser…Trước đây, thường tiến hành mổ mở với vết mổ lớn với nhiều biến chứng có thể sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe bệnh nhân: Chảy máu, nhiễm trùng vết mổ, rò rỉ dịch não tủy do rách màng cứng và điều thường khiến người bệnh lo lắng là tỷ lệ tái phát lớn có thể đến 1-15%. Phương pháp phẫu thuật nội soi khác với phẫu thuật mổ hở  bởi vì nó giúp không phá huỷ cơ vùng cổ, xương và có vết mổ rất nhỏ những nguy cơ của ghép xương, các tác dụng phụ sẽ đựợc tránh. Phương pháp này chỉ định đặc biệt dành cho những bệnh nhân với những đĩa đệm có vấn đề sau: Đau, nặng ở cổ và tay, có hoặc không có yếu, tê bì, kim châm ở da; Đau mà không đáp ứng với điều trị nội khoa như nẹp, kéo cổ, vật lý trị liệu hoặc thư giãn cơ; Bệnh nhân có lỗi đĩa đệm nhiều tầng; TVĐĐ (rách nhô ra) mạn tính; Những bệnh nhân với lỗi đĩa đệm và gai xương ở những tầng lân cận…

PGS, TS Nguyễn Văn Thạch nhấn mạnh, phẫu thuật TVĐĐ cột sống cổ là một kỹ thuật vô cùng khó. Bởi cổ là một tổ chức lỏng lẻo bao gồm nhiều mạch máu lớn, các dây thần kinh, khí quản, thực quản… khi phẫu thuật nội soi đường trước rất dễ chảy máu khó cầm, máu tụ chèn ép khí quản gây suy hô hấp và tử vong. Chính vì vậy, không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới phẫu thuật nội soi TVĐĐ cột sống lưng đã được triển khai thường quy nhiều năm, nhưng cột sống cổ mới được thực hiện rất ít ở các nước tiên tiến. Bệnh viện Việt Đức đã cử các tiến sĩ chuyên ngành về cột sống giỏi sang Đức học tập và đưa kỹ thuật phẫu thuật nội soi đường sau hiện đại về phục vụ bệnh nhân. “Đĩa đệm có cấu tạo giữa là nhân nhầy, bao quanh là bao xơ dầy, chắc. Quá trình lão hóa, thoái hóa, chấn thương... khiến cột sống chèn ép, đẩy nhân nhầy ra khỏi vị trí bình thường. Mổ theo phương pháp này là làm giảm áp trong đĩa đệm, sau đó đĩa đệm tự co nhỏ lại một phần và trở về đúng vị trí. Đây là một phẫu thuật tiên tiến gần như không có vết mổ. Phẫu thuật nội soi TVĐĐ cột sống cổ đường sau chỉ với đường rạch 1cm từ gáy để đưa ống trocar vào. Dưới màn hình tăng sáng, các bác sĩ không chỉ dễ dàng đi vào diện khớp của đốt sống cổ để lấy phần đĩa đệm thoát vị, vẫn bảo tồn được đĩa đệm mà không làm ảnh hưởng tới cơ, mạch máu, các dây thần kinh ở phía trước và đặc biệt không phá hủy xương nên người bệnh tránh được các biến chứng của ghép xương và các tác dụng không mong muốn. Không có nguy cơ để lại sẹo sau mổ, tỷ lệ tái phát thấp, hơn nữa bởi vì phương pháp này được thực hiện giảm đau tại chỗ nên bệnh nhân được phép về nhà trong ngày phẫu thuật. Tỷ lệ thành công đạt hơn 90%, người bệnh thấy giảm đau tức thì sau phẫu thuật, có thể đi lại được trong ngày và trở lại làm việc trong vòng từ 1 đến 6 tuần sau phẫu thuật.

Bài và ảnh: HÀ LINH