Tiêm kết hợp vaccine được các nhà khoa học gọi là “tiêm nhắc lại vaccine khác loại” (heterologous prime-boost). Phương pháp này không phải là mới và đã được các nhà nghiên cứu thử nghiệm với một số vaccine phòng các bệnh khác, điển hình là Ebola.

Thông thường, người dân được khuyến nghị sử dụng cùng một loại vaccine cho cả mũi 1 và mũi 2 nhằm đảm bảo tính an toàn, hiệu quả và sự yên tâm. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt vaccine diễn ra ở hầu hết các nước đang phát triển, khiến quá trình tiêm chủng bị gián đoạn.

 Tiêm vaccine phòng Covid-19 Moderna cho người dân ở Hà Nội. Ảnh: laodong.vn.

Sự xuất hiện của biến thể Delta đã dẫn tới tình trạng số ca nhiễm tăng đáng kể trên toàn cầu. Điều này khiến giới chức y tế nhiều nước cho phép tiêm kết hợp 2 loại vaccine phòng Covid-19 khác nhau. Theo New York Times, các nhà khoa học và các nhà hoạch định chính sách y tế nhận định rằng tiêm kết hợp vaccine có thể tạo hệ miễn dịch tốt hơn so với tiêm hai mũi cùng loại. Đối với các quốc gia khan hiếm vaccine, đây có thể là một giải pháp đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng.

Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng việc tiêm hai loại vaccine khác nhau có thể tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn. Hai loại vaccine khác biệt có thể kích thích những phần khác nhau của hệ thống miễn dịch hoặc giúp chúng nhận diện được nhiều bộ phận của mầm bệnh xâm nhập.

Tháng 5-2021, các nhà nghiên cứu Tây Ban Nha tuyên bố rằng những người tiêm kết hợp vaccine AstraZeneca và Pfizer có thể tạo phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn so với hai liều vaccine AstraZeneca. Tuy nhiên, hiện chưa rõ liệu cách này có tốt hơn so với tiêm hai liều vaccine Pfizer hay không.

Thủ tướng Anh Boris Johnson tiêm vaccine AstraZeneca vào tháng 3-2021. 

Một nghiên cứu của Anh hồi tháng 6-2021 cũng cho kết quả tương tự. Một mũi tiêm AstraZeneca và sau đó là mũi tiêm Pfizer sẽ tạo ra phản ứng tế bào lympho T tốt nhất, đồng thời tạo miễn dịch cao hơn ở người tiêm mũi vaccine Pfizer trước và mũi sau là vaccine AstraZeneca. Anh bắt đầu cho phép tiêm kết hợp kể từ những ngày đầu nước này triển khai chiến dịch tiêm chủng.

Ủy ban tư vấn quốc gia về tiêm chủng của Canada khuyến nghị những người đã tiêm một liều vaccine AstraZeneca có thể được tiêm mũi thứ hai bằng một loại vaccine khác sử dụng công nghệ mRNA, như Pfizer hay Moderna, để tạo hiệu quả tốt hơn.

Phương pháp kết hợp vaccine cũng được giới chức Đức, Thụy Điển, Pháp, Hàn Quốc ủng hộ và tiến hành. Thủ tướng Đức Angela Merkel hồi tháng 4 đã tiêm cả hai liều AstraZeneca và Moderna.

Ngày 16-8, Thổ Nhĩ Kỳ cho phép những người đã tiêm đầy đủ vaccine Sinovac được tiêm tăng cường một liều Pfizer. Quyết định này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập cảnh tới các quốc gia chưa phê duyệt vaccine của Trung Quốc.

Ngày 8-9, Bộ Y tế Việt Nam cho biết, nếu tiêm mũi 1 vaccine do AstraZeneca sản xuất thì có thể tiêm mũi 2 bằng vaccine do Pfizer hoặc Moderna sản xuất; nếu tiêm mũi 1 vaccine do Moderna sản xuất thì có thể tiêm mũi 2 bằng vaccine do Pfizer sản xuất và ngược lại.

Kể từ tháng 9, những người dễ bị tổn thương hoặc có hệ miễn dịch yếu tại Đức sẽ được tiêm tăng cường một liều Pfizer hoặc Moderna, không quan trọng việc trước đó họ đã tiêm vaccine gì. Indonesia cũng xem xét tiêm bổ sung cho các nhân viên y tế sau khi hàng nghìn người tiêm vaccine Sinovac dương tính với Covid-19.

Trung tâm sản xuất và nghiên cứu vaccine của Anh đang tìm cách kết hợp vaccine cúm và Covid-19 thành một mũi tiêm duy nhất nhằm đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng tăng cường. Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) gần đây đã khuyến nghị những người đã tiêm một liều vaccine Pfizer hoặc Moderna có thể sử dụng một loại khác trong “tình huống đặc biệt”, chẳng hạn nếu như loại vaccine ban đầu không có sẵn. 

Tiêm trộn vaccine là phương pháp nhằm giải quyết vấn đề nguồn cung vaccine trên toàn cầu, khi các nước vẫn tiếp tục đẩy mạnh tiêm chủng, hoặc tiêm nhắc lại mũi thứ ba nhằm đạt được miễn dịch cộng đồng.

LÊ ANH