Phóng viên (PV): Thưa ông, các nghiên cứu cho thấy, phụ nữ và trẻ em gái là đối tượng phải hứng chịu nhiều hậu quả nhất trong đại dịch Covid-19 trên bình diện toàn cầu, trong đó có vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS). Ông đánh giá như thế nào về vấn đề này?

TS Đinh Huy Dương: Theo một nghiên cứu của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) thực hiện vào hồi tháng 3-2021, ước tính 12 triệu phụ nữ trên thế giới đã gặp gián đoạn trong tiếp cận dịch vụ KHHGĐ do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Phụ nữ nghèo là đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Đại dịch đã làm tê liệt hệ thống chăm sóc sức khỏe, đặc biệt trong lĩnh vực SKSS ở nhiều nước trên thế giới.

Trong đại dịch, những người dù có khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc SKSS vẫn trì hoãn việc sinh con do lo lắng về bất ổn tài chính và khủng hoảng. Đồng thời, một số khác lại bị gián đoạn trong việc tiếp cận các phương tiện tránh thai cộng với lệnh phong tỏa, cách ly nên đối mặt với nguy cơ có thai ngoài ý muốn. Trong đại dịch, bạo lực giới cũng tăng cao trong giai đoạn phong tỏa. Cùng với đó, một số lượng lớn phụ nữ đã phải bỏ việc vì mức lương quá thấp, kèm theo sự gia tăng trách nhiệm chăm sóc con, bố mẹ, làm việc nhà...

 

Tiến sĩ Đinh Huy Dương. 

PV: Như thế, KHHGĐ là một trong những dịch vụ y tế bị gián đoạn với quy mô lớn trên toàn thế giới. Việt Nam có bị ảnh hưởng nhiều trong việc tiếp cận các dịch vụ này không, thưa ông? Và vấn đề SKSS, KHHGĐ của phụ nữ Việt Nam trong bối cảnh hiện tại có được bảo đảm không?

TS Đinh Huy Dương: KHHGĐ mặc dù rất quan trọng nhưng thường bị bỏ qua vì những mối quan tâm cấp bách khác. Dưới áp lực kinh tế và cắt giảm ngân sách, có nguy cơ là nhiều quốc gia có thể sẽ không khôi phục lại những dịch vụ này. Tại Việt Nam, dù Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp nhưng hoạt động chăm sóc SKSS, KHHGĐ như khám thai định kỳ, khám sàng lọc trước sinh, tránh thai, điều trị bệnh phụ khoa... tại các cơ sở y tế công lập và tư nhân đều hoạt động bình thường. Những người có nhu cầu thực hiện KHHGĐ, điều trị sinh sản... đều được các cơ sở y tế tiếp đón, tư vấn, khám, điều trị kịp thời và bảo đảm công tác phòng, chống dịch. Hệ thống y tế-dân số vẫn duy trì hoạt động tư vấn, chăm sóc SKSS cho mọi đối tượng có nhu cầu và duy trì việc tiếp nhận, bảo quản, cung ứng các vật tư y tế phục vụ cho SKSS đúng quy định. Bất cứ sự trì hoãn nào trong vấn đề này cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, cuộc sống của phụ nữ và trẻ em gái. Những hậu quả đó có thể kéo dài trong suốt cuộc đời của họ.

 Tư vấn sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình cho phụ nữ phường Ngọc Sơn, quận Kiến An, TP Hải Phòng. Ảnh: THÙY LIÊN 

PV: Nghị quyết số 21-NQ/TW đã đề ra các mục tiêu dân số và phát triển. Hiện Tổng cục Dân số-KHHGĐ đã có những hoạt động gì để thực hiện thắng lợi các mục tiêu trên, thưa ông?

TS Đinh Huy Dương: Trong thời gian qua, để cụ thể hóa mục tiêu Nghị quyết 21, ngành dân số đã triển khai đồng bộ các hoạt động trên các lĩnh vực quy mô, cơ cấu và nâng cao chất lượng dân số, phù hợp yêu cầu chuyển hướng chính sách dân số sang dân số và phát triển. Bên cạnh công tác truyền thông, ngành dân số chú trọng mở rộng, ứng dụng những kỹ thuật, nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhân dân.

Để giải quyết tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, duy trì vững chắc mức sinh thay thế, ngành dân số xây dựng hệ thống nội dung tuyên truyền riêng cho từng vùng miền; điều chỉnh, hoàn thiện các chính sách hỗ trợ khuyến khích phù hợp với từng vùng mức sinh. Đặc biệt, để giải quyết bài toán về nâng mức sinh tại những vùng có mức sinh thấp, Tổng cục Dân số-KHHGĐ đã triển khai các giải pháp tổng hợp, đồng bộ, hiệu quả để khuyến khích người dân sinh đủ hai con. Trong đó đề xuất bãi bỏ các quy định của các tổ chức, cơ quan, đơn vị, cộng đồng liên quan đến mục tiêu giảm sinh; sửa đổi, bổ sung các chính sách hỗ trợ, khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con; chú trọng các đối tượng ưu tiên, người lao động tại khu công nghiệp, khu kinh tế để khuyến khích sinh đủ hai con tại địa phương.

Về cơ cấu và nâng cao chất lượng dân số, tiếp tục triển khai có hiệu quả các chương trình, đề án về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; tầm soát bệnh, tật trước sinh và sơ sinh; tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi... Mặt khác, đề án sàng lọc trước sinh và sơ sinh đang mở rộng triển khai tại các cơ sở y tế công lập, qua đó cung cấp kịp thời những thông tin về sàng lọc trước và sau sinh; lập danh sách theo dõi, quản lý đối tượng trong độ tuổi sinh đẻ để tư vấn, động viên trực tiếp tại các hộ gia đình nhằm hạn chế tỷ lệ trẻ em sinh ra bị mắc các dị tật bẩm sinh, bảo đảm chất lượng dân số.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

CÙ HƯƠNG (thực hiện)