Tôi được biết, hiện nhu cầu nhà ở xã hội là rất lớn, Chính phủ cũng đã có sự quan tâm thích đáng đến việc xây dựng nhà ở xã hội. Tuy nhiên, thực tế phát triển nhà ở xã hội còn cách xa so với nhu cầu và mong muốn đặt ra. Nhiều dự án gần như không có sự chuyển động. Có thể vì yếu tố giá rẻ nên hầu hết các nhà ở xã hội được xây ở những nơi xa trung tâm, ít có hạ tầng kết nối, gần như tách rời khỏi kết cấu hạ tầng. Những khu đất “vàng”, thuận lợi cho việc đi lại, dễ dàng kết nối với hạ tầng cơ sở nghiễm nhiên trở thành địa điểm để xây dựng những dự án nhà ở thương mại. Đó là lý do khiến nhiều khu nhà được xây lên nhưng chẳng ai đến ở. Bên cạnh đó, khi triển khai các dự án nhà ở xã hội đòi hỏi chi phí xây dựng phải thấp, khi đó chủ đầu tư cũng không mặn mà trong việc giám sát, quản lý. Về phía nhà thầu xây dựng cũng vậy, họ tìm cách lách những quy định mà nhà nước đặt ra đối với các công trình xây dựng.
Đặc biệt hơn, việc chủ đầu tư không chịu bàn giao quỹ bảo trì, chất lượng cầu thang máy thấp cũng đang là vấn đề lớn đối với các nhà chung cư hiện nay. Tôi được biết, cuối tháng 3-2021, Thanh tra Bộ Xây dựng có công bố 15 kết luận thanh tra, của 22 dự án chung cư tại Hà Nội, bị khách hàng tố cố tình “ôm” quỹ bảo trì 2%. Đồng thời, Thanh tra cũng ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 7 chủ đầu tư số tiền 820 triệu đồng và buộc áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả tháo dỡ ngay phần lấn chiếm không gian sử dụng chung để trả lại cho cư dân.
Để người thu nhập thấp có thể tiếp cận được nhà ở xã hội, tôi cho rằng cần kéo dài thời gian vay mua nhà lên tới 20 năm để giảm áp lực trả nợ và tăng số tiền khách hàng được vay hoặc cho phép doanh nghiệp ký bảo lãnh với ngân hàng cho người mua nhà đối với dự án doanh nghiệp là chủ đầu tư. Bên cạnh đó, việc đưa ra ưu tiên cho xây dựng nhà ở xã hội phải là những ưu tiên cần thiết và có chế tài bắt buộc để các doanh nghiệp có động lực, có hứng thú. Các ưu đãi đối với việc xây dựng nhà ở xã hội phải đủ lớn mới hút được doanh nghiệp đầu tư nhưng các ưu đãi này phải gắn với trách nhiệm.
Theo tôi để "cởi nút thắt" phát triển nhà ở xã hội, cần công khai, minh bạch và thực hiện số hóa về thông tin các dự án nhà ở xã hội, về đối tượng được hưởng và quy trình thủ tục. Không để tình trạng phân bổ NƠXH không đúng đối tượng, trục lợi chính sách, chất lượng không đảm bảo và chậm tiến độ là một bài toán cần được các nhà quản lý quan tâm, giải quyết...
HỒNG QUANG