Yên Tử ngày nay được gắn với Di tích quốc gia đặc biệt-Khu di tích-danh thắng và rừng quốc gia Yên Tử. Yên Tử là kho tàng di sản văn hóa quốc gia với hơn 40 công trình và dấu tích chùa, am, hàng trăm ngôi tháp, hàng nghìn di vật cổ quý giá. Không chỉ thế, Yên Tử nổi danh là một bảo tàng thiên nhiên về đa dạng sinh học, địa chất, vừa có vẻ đẹp ban sơ của thế giới tự nhiên, vừa có cảnh quan hùng vĩ với núi cao, rừng thẳm, thác đổ, suối reo, thấp thoáng những mái chùa, công trình kiến trúc mới ẩn khuất trong rừng đại ngàn, thế núi “long chầu hổ phục”.
    |
 |
|
Không gian kiến trúc của Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm hài hòa với cảnh sắc thiên nhiên Yên Tử. Ảnh: NGUYỄN HÒA. |
Năm 2017, lần đầu tiên Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm, một quần thể kiến trúc-văn hóa độc đáo đã ra đời ở chân núi Yên Tử, kế thừa tinh thần và các giá trị cốt lõi của ngọn núi mang vẻ đẹp của sự kỳ vĩ, yên tĩnh, hòa quyện trong nét cổ kính, trầm mặc của hệ thống chùa, tháp và cõi thiền. Tài năng của kiến trúc sư tài hoa Bill Bensley-người được mệnh danh là “phù thủy về kiến trúc”, cùng sự sáng tạo, sự giúp sức của các nghệ nhân Việt, khiến các kiến trúc mới ra đời mà không phá vỡ sự tĩnh lặng, kỳ vĩ vốn có của Yên Tử.
Quần thể kiến trúc này chính thức đi vào hoạt động từ Hội xuân năm 2017, sau hơn 10 năm chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Phát triển Tùng Lâm trăn trở, tìm kiếm ý tưởng, đối tác và biến ý tưởng đó thành hiện thực. Quần thể mang đậm tinh thần thiền và dấu ấn của văn hóa Việt cùng kiến trúc thời Trần (thế kỷ 13), được các chuyên gia văn hóa cho là đã mang được “hồn Việt, nét Trần và tinh thần thiền Trúc Lâm”.
Hài hòa với cảnh quan thiên nhiên, quần thể này không chỉ nâng cấp hạ tầng dịch vụ thêm tiện nghi và hiện đại, bảo đảm phục vụ tốt nhất cho các hoạt động hành hương, hội họp, tham quan, lễ Phật, thưởng ngoạn, trải nghiệm, tu tập, chăm sóc sức khỏe ở Yên Tử, mà còn tăng thêm hàm lượng văn hóa-lịch sử cho điểm đến Yên Tử, tôn vinh và làm giàu thêm giá trị nhiều mặt tại vùng lõi của Di tích quốc gia đặc biệt này.
Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm có 3 phân khu chính, gồm: Trục tâm đạo, nơi thể hiện ý niệm về hành trình giác ngộ phật tâm của người phật tử Trúc Lâm. Làng Nương (làng hành hương) Yên Tử, với kiến trúc đương đại mang đường nét và tinh thần một làng cổ Bắc Bộ, có tổng cộng 9 khu nhà, được bố trí dọc con đường hành hương, phù hợp cho việc nghỉ ngơi, tham quan và tham gia các hoạt động truyền thống tại Yên Tử. Khu tĩnh dưỡng Legacy Yên Tử là quần thể công trình có dáng dấp kiến trúc và lối bài trí nội thất như một cung điện cổ thời Trần, mang phong vị thiền, gồm 3 khối nhà nghỉ với thiết kế nội và ngoại thất đặc biệt ấn tượng ở sự sang trọng mà giản dị.
HÒA NHÃ