Ở Nghệ An, đến đâu chúng tôi cũng bắt gặp những nồi bánh chưng đỏ lửa suốt đêm, hay các hoạt động quyên góp áo quần, sách bút, may chăn ấm, làm đồ ăn... đang được nhiều tổ chức, cá nhân rốt ráo thực hiện. Tất cả đều hướng về miền Trung. Tuy nhiên, để người đi cứu trợ an toàn, hàng cứu trợ được phân bổ hợp lý, đến được đúng người, đang phát sinh một số việc cần điều chỉnh.
Các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế những ngày qua liên tiếp phải hứng chịu thiên tai, lũ chồng lũ. Hàng vạn ngôi nhà bị nhấn chìm trong biển nước, hàng trăm người thiệt mạng và cả chục ngàn người phải chống chọi, cầm cự trong hiểm nguy, khiến nhân dân cả nước lo lắng, xót thương. Đáng trân trọng là ngay khi bão lũ còn bủa vây, đồng hành cùng các lực lượng chức năng đang ngày đêm bất chấp nguy hiểm để di dời người dân đến nơi an toàn là hàng trăm đoàn cứu trợ, đều là những nhóm, hội thiện nguyện tự phát từ khắp cả nước đã tìm mọi cách đưa hàng cứu trợ về các vùng bị ngập sâu thuộc các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Hà Tĩnh, Thừa Thiên - Huế... hỗ trợ bà con.
Trong số những đoàn cứu trợ, có những đoàn liên hệ với chính quyền địa phương, có những đoàn đi tự túc, hoạt động nhiều cách thức khác nhau. Chính vì hoạt động thiện nguyện tự phát, khi nước lũ dâng cao, việc tiếp cận các hộ dân bị chia cắt gây nguy hiểm cho chính người đi cứu trợ và phát sinh ra một số hệ quả không mong muốn. Chẳng hạn, vào thời điểm nước lũ tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình lên đỉnh điểm, việc các đoàn cứu trợ tự đi đò vào các vùng ngập lũ không an toàn. Thực tế đã có đoàn cứu trợ bị lật thuyền vì gặp sóng lớn, nhưng may mắn có những thuyền gần đó cứu được.
Cũng do các đội, nhóm thiện nguyện đi vào các vùng lũ nhưng thiếu định hướng, không nắm được các thông tin tại địa phương, dẫn đến tình trạng cứu trợ nơi thừa, nơi thiếu. Với những vùng dễ tiếp cận, nhiều đoàn thiện nguyện hoạt động nên dẫn đến tình trạng “người cho nhiều hơn người nhận”. Trong khi đó, còn nhiều vùng người dân thực sự khó khăn, thiếu thốn nhưng lại chưa nhận được sự hỗ trợ.
Ngoài ra, hàng hóa cứu trợ không được tính toán kỹ đã phát sinh những bất hợp lý như bánh chưng sau vài ngày không được bảo quản tốt dẫn đến hư hỏng; bà con đã được di tản đến nơi an toàn cần gạo, mắm muối, nhưng vẫn chỉ nhận được mì tôm. Trường hợp đối tượng mạo danh một nữ ca sĩ kêu gọi ủng hộ để trục lợi hay những chuyện lợi dụng hoạt động thiện nguyện để đẩy giá hàng hóa cứu trợ hay các đoàn cứu trợ bị “chặt chém” khi thuê thuyền đưa hàng vào cho dân cũng bắt đầu xuất hiện, ít nhiều ảnh hưởng đến công tác cứu trợ cho bà con cần được thực hiện nhanh chóng, đúng người, đúng nhu cầu lúc này.
Vì vậy, để việc thiện nguyện trọn vẹn ý nghĩa là người dân địa phương, nắm rõ sự nguy hiểm của con nước nên chính quyền nhiều huyện, xã đã đứng ra tiếp nhận và chuyển hàng hóa cứu trợ vào cho bà con, tránh các đoàn tự đi lại gặp nguy hiểm. Mặt khác, các đoàn cứu trợ cần lưu ý khi tiếp nhận thông tin không chính thống, thậm chí thiếu chính xác trên mạng xã hội đồng thời không chia sẻ thông tin khi chưa xác thực, tránh đưa tin sai sự thật gây hoang mang dư luận, vi phạm pháp luật. Các nguồn tin chính thống sẽ được cơ quan, cá nhân có thẩm quyền sẵn lòng cung cấp. Do đó, các cá nhân, tổ chức hoạt động cứu trợ tại miền Trung nên đặt niềm tin vào các cơ quan đoàn thể, chính quyền địa phương bởi đây là cách thức hỗ trợ hiệu quả, thiết thực nhất đến với bà con. Thông qua việc trao trực tiếp hoặc giám sát sau đó, các cá nhân, tổ chức sẽ vững tâm tin tưởng số tiền hay món quà của mình đến đúng những địa chỉ cần nhận.
Bài, ảnh: LỆ THỦY