Đó là những con số đánh giá nhanh ảnh hưởng của lũ lụt miền Trung được Đối tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai cho biết tại cuộc họp sáng 26-10, tại Hà Nội.
Từ ngày 20 đến 23-10, 3 nhóm Đánh giá nhanh được thành lập để đánh giá thiệt hại và nhu cầu tại các tỉnh miền Trung chịu ảnh hưởng bởi lũ lụt: Nhóm 1 – Quảng Bình và Quảng Trị; Nhóm 2 – Thừa Thiên Huế; Nhóm 3 – Quảng Nam và Quảng Ngãi.
* Ít nhất 150.000 người cần hỗ trợ lương thực khẩn cấp
Ông Andrew Jeffries, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam – Đồng Chủ tịch Đối tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai cho biết, từ ngày 6-10, mưa lớn do bão gây lũ lụt và sạt lở nghiêm trọng trên diện rộng. Trong đó, các tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng là: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Nghệ An, Đà Nẵng, Quảng Nam và Quảng Ngãi.
Để kịp thời ứng phó, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai phối hợp các hoạt động cứu trợ khẩn cấp (sơ tán, tìm kiếm cứu nạn, cung cấp thực phẩm, đánh giá nhu cầu), kêu gọi cứu trợ và hỗ trợ khẩn cấp, huy động thêm nguồn lực quốc tế. Theo đó, các Đối tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai đã có những hành động ứng phó, hỗ trợ như: Trung tâm Điều phối ASEAN về hỗ trợ nhân đạo trong quản lý thiên tai (AHA) hỗ trợ hơn 30 tấn hàng hóa đến các tỉnh Thừa Thiên-Huế và Quảng Trị. Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam hỗ trợ ít nhất 1.200 thùng hàng gia đình và 500 hộp bột lọc nước P&G. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cung cấp 320.000 viên lọc nước (67mg) – Oassi cho 6 tỉnh bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Ba nhóm Đánh giá nhanh đã đánh giá thiệt hại và nhu cầu thiết yếu về thực phẩm, nông nghiệp, sinh kế; nước sạch, vệ sinh; sức khỏe, dinh dưỡng; nhu cầu bảo vệ, nhu cầu liên quan vấn đề giới; nhu cầu về nhà cửa và giáo dục tại khu vực miền Trung. Kết quả cho thấy, ước tính khoảng 7 triệu người sống trong các khu vực bị ảnh hưởng, sống trong các nơi tránh trú tạm thời, nơi sơ tán không được thiết kế để làm nhà tránh trú; sống trong các công trình/nhà ở dễ bị tổn thương. Những gia đình bị hư hỏng nhà cửa, bị ngập nước và đồ đạc bị thiệt hại, mất mát sẽ không thể quay trở lại cuộc sống bình thường trong vòng 3 - 5 tuần tới.
Dự kiến, cơn bão số 9 cuối tháng 10 này sẽ tiếp tục ảnh hưởng trực tiếp khu vực miền Trung, thêm một lần nữa đẩy tình trạng khốn khổ của người nghèo đến đỉnh điểm.
Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi đều xác nhận rằng, mặc dù có chính sách hỗ trợ tài chính ngay lập tức để người dân có thể sửa chữa, xây dựng lại những ngôi nhà bị hư hỏng nhưng ngân sách tỉnh đã cạn kiệt do tác động của dịch Covid-19.
Nhóm đánh giá cho rằng, các hoạt động hỗ trợ khẩn cấp nên xem xét sử dụng tiền mặt để hỗ trợ các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi việc cấp phát gạo và các loại thực phẩm đang diễn ra chỉ đáp ứng được 10-20% nhu cầu lương thực hằng tháng của các hộ gia đình để đảm bảo an ninh lương thực. Ngoài ra, có thể xem xét tính thuê nhân công và trả lương/tiền công cho các công trình khắc phục hậu quả lũ lụt như dọn bùn rác, khôi phục đất nông nghiệp, cải tạo tưới tiêu… để mang lại thu nhập thêm cho các hộ dễ bị tổn thương ở địa phương.
* Hỗ trợ giá nước sạch cho các gia đình bị ảnh hưởng
Liên quan vấn đề nước sạch và vệ sinh, nhóm đánh giá chỉ rõ, mưa lũ đã tác động nghiêm trọng đến nước sạch. Ở Quảng Nam, có 9 hệ thống cấp nước sinh hoạt bị hư hỏng, 2 hệ thống nước của Trung tâm Y tế xã không hoạt động; trong khi bể nước tại nhà chống ngập quá nhỏ, chỉ đủ nước trong khoảng 1 ngày. Tại Quảng Ngãi, 5 hệ thống nước sinh hoạt bị hư hỏng và đã được cơ quan địa phương sửa chữa. Tại Hà Tĩnh, khoảng 8.000 hộ không thể sử dụng nước giếng đào – nguồn nước chính cho sinh hoạt.
Trước thực trạng đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị UBND các tỉnh hỗ trợ về giá nước sạch cho các hộ bị ảnh hưởng (2m3/người/tháng). Cần gấp dữ liệu đầy đủ về vệ sinh hộ gia đình và điều kiện vệ sinh tại các địa điểm công cộng. Khẩn cấp cung cấp 10.000 bồn nước với 1.000m3 cho các hộ gia đình tại Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế; 500.00 bộ lọc nước bằng gốm cho các hộ gia đình ở Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị…
Nhóm đánh giá khuyến nghị nên truyền thông thay đổi hành vi vệ sinh cho cộng đồng và trường học để phòng ngừa và ứng phó với thiên tai, đặc biệt là cải thiện vệ sinh cá nhân trong và sau lũ lụt. Đồng thời, đề nghị nâng cấp các công trình nước máy bị hỏng, đặc biệt ở các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị; cải thiện, nâng cấp cơ sở vệ sinh cho trạm y tế, trường học; xây dựng các công cụ hướng dẫn đơn giản và hướng dẫn nhân viên y tế và cộng đồng xử lý và lưu trữ nước để ứng phó với bão lũ…
Dựa trên mức độ đánh giá thiệt hại năm 2017 và nhu cầu, Đối tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai cho rằng, cần lập kế hoạch ứng phó theo ngành bao gồm sự phối hợp của các bộ ngành liên quan, để nắm được các nhu cầu cấp thiết và các hoạt động ứng phó ưu tiên; lập kế hoạch ứng phó liên ngành. Ngoài ra, phân tích số liệu thứ cấp để nắm được nhu cầu của người dân khi phải tiếp tục hứng chịu ảnh hưởng của những trận bão sắp tới.
THANH HẢI