Tập trung kiềm chế lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội

QĐND – Ngày 30-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe Chính phủ báo cáo, sau đó thảo luận về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm 2011; các giải pháp thực hiện kế hoạch 6 tháng cuối năm. Phiên họp nóng lên khi nhiều đại biểu phân tích vấn đề lạm phát và mức sống của nhân dân hiện nay. Nhiều đại biểu đề nghị, trong 6 tháng cuối năm, Chính phủ cần tập trung cho nhiệm vụ kiềm chế lạm phát và bảo đảm an sinh xã hội.         

Giá tiêu dùng đã tăng chậm lại nhưng vẫn ở mức cao

Theo báo cáo của Chính phủ, nhờ thực hiện mạnh mẽ, đồng bộ nhiều giải pháp thực hiện tiền tệ thắt chặt, kiểm soát chặt chẽ chi tiêu ngân sách, tăng cường quản lý thị trường và giá cả, tốc độ tăng giá đã có xu hướng giảm dần. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6 chỉ tăng 1,09% so với tháng trước và là mức tăng thấp nhất kể từ đầu năm.

Tuy nhiên, theo ý kiến của Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Hà Văn Hiền, chỉ số giá tiêu dùng tuy đã tăng chậm lại nhưng vẫn còn ở mức rất cao, 6 tháng đã là 13,29%, vượt xa chỉ tiêu 7% đề ra cho cả năm, gây nhiều khó khăn cho sản xuất, kinh doanh và đời sống của người dân, trong đó đặc biệt là 3 triệu hộ nghèo và 1,6 triệu hộ cận nghèo (chiếm khoảng 22,1% số hộ dân cả nước).

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Võ Hồng Phúc, việc CPI còn ở mức cao vẫn do các nguyên nhân từ giá hàng hóa trên thị trường thế giới, đặc biệt là giá xăng dầu, lương thực, thực phẩm tăng mạnh cùng với áp lực nợ công, lạm phát diễn ra ở nhiều nền kinh tế trên thế giới đã tác động đến giá thị trường hàng hóa trong nước. Bên cạnh đó, việc điều chỉnh tăng một số mặt hàng thiết yếu, như: Giá xăng, điện, ga, than bán cho điện, điều chỉnh tăng tỷ giá USD/VND, tăng lãi suất liên ngân hàng… đã làm tăng chi phí đầu vào sản xuất, làm tăng giá hàng hóa tiêu dùng. Ngoài ra, khi tăng giá ở nhiều mặt hàng thiết yếu cũng đã tác động đến tâm lý người tiêu dùng, gây phản ứng tăng giá dây chuyền lên nhiều mặt hàng khác và hình thành mặt bằng giá mới cao hơn trước.

Đóng gói sản phẩm sữa tại Nhà máy sữa Mộc Châu (Sơn La). Ảnh: Trọng Hải

Đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, bên cạnh những nguyên nhân khách quan khiến chỉ số giá tiêu dùng tăng thì yếu tố chủ quan xuất phát từ nội tại của nền kinh tế (thâm hụt thương mại lớn, bội chi ngân sách cao nhiều năm, hiệu quả đầu tư thấp…) mới là nguyên nhân chính.

Bội chi ngân sách thấp nhưng chỉ mang tính thời điểm

Bộ trưởng Tài chính Vũ Văn Ninh cho biết, tổng thu ngân sách Nhà nước 6 tháng đầu năm ước đạt 327.820 tỷ đồng, bằng 55,1% dự toán. Trong điều kiện kinh tế không thuận lợi (lạm phát tăng cao, lãi suất ngân hàng và tỷ giá ngoại tệ tăng mạnh, hoạt động sản xuất - kinh doanh của một bộ phận doanh nghiệp gặp khó khăn...), kết quả thu ngân sách đạt được nêu trên là khá tích cực. Tổng chi ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm ước 355.600 tỷ đồng, đạt 49,0% dự toán. Chính phủ nhận định, với kết quả thu, chi này, bội chi 6 tháng đầu năm ước 27.780 tỷ đồng, bằng 23% dự toán và là mức thấp nhất so với cùng kỳ một số năm gần đây. Điều này cho thấy chủ trương thắt chặt tài khóa đã được thực hiện nghiêm túc.

Theo ý kiến của Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển, mức bội chi thấp chỉ mang tính thời điểm, thực tế nỗ lực thắt chặt đầu tư công và tiết kiệm 10% kinh phí chi thường xuyên chưa lớn, còn nhiều khoản đã có trong dự toán nhưng chưa chi hoặc chưa đủ điều kiện để chi; khả năng giảm bội chi chủ yếu trông chờ từ yếu tố tăng thu ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, yếu tố này cũng sẽ gặp khó khăn nhất định do sản xuất kinh doanh sụt giảm và cùng với đó, Chính phủ sẽ đề xuất các chính sách miễn, giảm, giãn thuế sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách... Mặt khác, nguồn đi vay bù đắp bội chi ngân sách ngày một khó khăn hơn về số lượng tiền và mức lãi suất vay. Do đó, để có thể thực hiện mục tiêu giảm bội chi ngân sách Nhà nước xuống dưới 5% GDP như dự kiến, đòi hỏi Chính phủ phải tiếp tục thực hiện chính sách thắt chặt tài khóa. 

Theo Bộ trưởng Võ Hồng Phúc, nhập siêu 6 tháng đầu năm 2011 khoảng 6,65 tỷ USD, bằng 15,7% tổng kim ngạch xuất khẩu, đạt chỉ tiêu Quốc hội đã thông qua (không quá 18%) và chỉ tiêu phấn đấu tại Nghị quyết số 11 của Chính phủ (không quá 16%). Đáng chú ý là kim ngạch nhập khẩu một số hàng hóa xa xỉ, cần hạn chế nhập khẩu lại tăng mạnh (5 tháng đầu năm 2011, nhóm hàng ô tô nguyên chiếc dưới 9 chỗ, xe máy nguyên chiếc có lượng nhập khẩu tăng khoảng 70%; nhóm hàng hóa cần kiểm soát như đá quý, phụ tùng xe hơi… tăng hơn 20% so với cùng kỳ. Nếu nhập siêu không được kiểm soát tốt thì cán cân thương mại sẽ tiếp tục thâm hụt lớn, tỷ giá vẫn có nguy cơ chịu sức ép tăng vào cuối năm…

Kiểm soát CPI cả năm dưới 17%

Kế hoạch 6 tháng cuối năm, Chính phủ tập trung cho nhiệm vụ kiểm soát CPI cả năm ở mức khoảng 15-17%; tăng trưởng GDP đạt khoảng 6%; kiểm soát tăng trưởng tín dụng dưới 20%, tỷ lệ nhập siêu không quá 16% tổng kim ngạch xuất khẩu...

Một số giải pháp chính được Chính phủ đưa ra là: Tiếp tục tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô; thực hiện có hiệu quả các giải pháp thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, khuyến khích xuất khẩu, kiềm chế nhập siêu; thực hiện đồng bộ các biện pháp bảo đảm đời sống, an sinh xã hội và hỗ trợ các hộ nghèo, các đối tượng chịu ảnh hưởng của việc điều chỉnh giá điện, xăng dầu và chịu tác động của giá cả tăng lên; đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế...

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, trong 6 tháng cuối năm, cần tiếp tục thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt, thận trọng và chính sách tài khóa chặt chẽ. Trong điều hành, cần linh hoạt, vừa phải bảo đảm đúng hướng, đúng lúc, đúng liều lượng nhằm hạn chế thấp nhất những tác động bất lợi đối với đầu tư, sản xuất kinh doanh. Điều tiết tăng trưởng tín dụng và giải ngân vốn đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách đều trong năm, tránh tình trạng khối lượng tiền tăng cao vào cuối năm gây sức ép cân đối tiền hàng, làm gia tăng lạm phát. Bên cạnh việc điều hành linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ, cần chú ý đến các giải pháp quản lý thị trường, giám sát, kiểm soát hoạt động của các tổ chức tín dụng để ổn định và từng bước giảm mặt bằng lãi suất nhằm giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp… Thêm vào đó, cũng cần có những chính sách cụ thể trong việc thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”…

Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đánh giá cao việc Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách để thực hiện an sinh xã hội, đại biểu đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu để người dân dễ dàng, thuận lợi trong việc tiếp cận, thụ hưởng chính sách.

Hoàng Trường Giang