Tuổi trẻ là như thế! Họ giống như một con tàu vừa rời bến cảng để đi ra đại dương bao la, mà hải trình đã định sẵn, nên tự tin rẽ sóng lướt tới. Tâm thế ấy nó khác với thời của chúng tôi. Ngày ấy, có ít thông tin về môi trường Quân đội nói chung, nên khi thi đại học cũng chỉ biết nếu thi vào trường sĩ quan thì học không mất học phí, không phải xin việc, vì ra trường là công tác trong quân đội. Còn bây giờ, công tác tuyển sinh được tiến hành bài bản; việc tuyên truyền hướng nghiệp được làm công khai, đồng bộ, rộng khắp và bên cạnh đó thì internet, mạng xã hội cũng ăm ắp những thông tin liên quan. Vì thế, khi lựa chọn đăng ký dự tuyển vào nhà trường Quân đội, hầu như họ đã xác định cho mình tâm thế khởi nghiệp trong quân đội - một hành trình khởi nghiệp để cống hiến cho Tổ quốc.

Ban giám hiệu Trường Sĩ quan Chính trị tư vấn cho phụ huynh tuyển sinh đại học năm 2020. Ảnh: Trần Chiến. 

Đầu năm học vừa qua, sau kỳ tuyển sinh quân sự của Trường SQCT, nơi tôi công tác tiếp nhận hơn 600 học viên mới. Điểm thi tuyển rất cao, như khối C mà theo chính ngạch phải 28,5 điểm. Nghĩa là, nếu ngày trước thi tuyển vào trường điểm cao như vậy, chắc tôi trượt từ vòng gửi xe, bởi ngày trước đạt bình quân thi đại học trên 9 điểm, nhất là 9 điểm môn Văn thì hiếm hoi lắm. Thế mà, các cháu sinh viên lính của Trường SQCT đều ở trong mức điểm ấy. Và vấn đề là họ đường hoàng đăng ký phục vụ lâu dài trong Quân đội với việc nhập học ở Trường SQCT - Bộ Quốc phòng. Điều đó giúp cho nhà trường những năm gần đây luôn ở trong tốp những trường đại học có điểm trúng tuyển cao nhất.

Trong buổi tiếp nhận học viên ấy, chúng tôi có dịp trò chuyện với rất nhiều phụ huynh náo nức đưa con, em của mình đến nhập học. Ông Nguyễn Duy Thành từ thị xã Hương Thủy (tỉnh Thừa Thiên Huế) nói: Biết tin con đủ điểm trúng tuyển vào Trường SQCT giữa những ngày miền Trung đang gồng mình hứng chịu bão lũ, cả nhà mừng rơi nước mắt. Sự hạnh phúc không bút mực nào tả xiết... Giành giải Nhì kỳ thi Học sinh giỏi Quốc gia năm 2020, Đặng Việt Trung, sau khi đăng ký và nhận giấy báo nhập học của Trường SQCT, cựu học sinh Trường PTTH chuyên Thái Nguyên bày tỏ trên facebook cá nhân: “Hoàn thành ước mơ của cuộc đời mình”. Cô giáo chủ nhiệm của cậu học trò này vốn là đồng môn với tôi tại Trường PTTH chuyên Thái Nguyên, nên rất nhanh chóng chúng tôi đã kết nối với nhau. Trong câu chuyện của mình, Trung chia sẻ: "Việc lựa chọn vào học tại trường xuất phát từ buổi lớp em được đón thầy về nói chuyện văn chương, chuyện bộ đội ngày em học lớp 10. Và từ đó, em có một ước mơ...".

Đôi khi, sự khởi nghiệp của một người trẻ lại bắt đầu từ những cảm xúc ngưỡng mộ một thần tượng như thế. Trong những lần giao lưu với các bạn trẻ với tư cách một người viết văn, tôi luôn lồng vào đó để nói về những điều tốt đẹp trong đời sống quân ngũ mà tôi đã trải qua. Từ câu chuyện của mình, người sĩ quan quân đội thường có gì đó từng trải, gian lao nhưng luôn giữ sự hào hoa, lịch thiệp. Nhớ lại mấy năm trước, khi mặc quân phục sĩ quan cấp hàm thiếu tá để tham gia Hội đồng bình luận trẻ tuổi trong Chương trình “Giai điệu tự hào”, phát sóng trên VTV1, khá nhiều nam sinh THPT đã vào facebook của tôi để trò chuyện, để mong nhận lời khuyên trước ngưỡng cửa lựa chọn hướng đi cho cuộc đời rất dài sau này của mình. Tôi chia sẻ rất thành thực về cuộc sống để cống hiến trong quân ngũ; về những gian nan, thử thách ý chí, nghị lực của con người như thế nào và khẳng định vượt qua điều ấy thì sẽ trưởng thành, trước hết làm một người tốt, được nhân dân yêu quý.

Chỉ có thế mà bẵng đi mấy năm, trong chuyến công tác gần đây ở Nam Định, tôi bất ngờ gặp lại Nguyễn Đức Tài Minh, bây giờ mang quân hàm trung úy, là cán bộ kiểm sát thuộc Viện Kiểm sát quân sự Quân khu 3. Cậu bé rụt rè ngày nào chat với tôi, hỏi: "Sao chú là sĩ quan quân đội mà người ta lại giới thiệu là nhà thơ ạ?". Minh kể, mấy tháng sau cuộc trò chuyện với tôi, với số điểm 27,5 khối C sau kỳ thi tốt nghiệp cấp 3, em đã đăng ký vào Trường SQCT, trúng tuyển và được gửi đi đào tạo ở Đại học Luật Hà Nội. Suốt 4 năm mặc quân phục, mang cầu vai đỏ, em được đưa từ Đoàn 871 (Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam) để đến học tập cùng các sinh viên trường Luật khác. Hết giờ học, lại quay về Đoàn và chịu sự quản lý chặt chẽ của các cán bộ hệ quản lý học viên. Ban đầu, cũng thấy lạc lõng, khó chịu khi so sánh với sự tự do, thoải mái của các bạn sinh viên dân sự cùng lớp. Nhưng dần dần, trưởng thành hơn, em coi đó là chuyện đương nhiên, vì mình học luật, nhưng để trở thành sĩ quan quân đội. Sự rèn luyện của đơn vị quản lý giúp chàng lính sinh viên có cái chững chạc, chỉn chu trong từng bước đi, lời ăn, tiếng nói, khác hẳn các nam sinh cùng trang lứa. Giờ thì anh cán bộ kiểm sát quân sự thấy hài lòng với công việc hiện tại: Cháu nghĩ binh nghiệp là một con đường tốt để rèn luyện phẩm chất đạo đức và bản lĩnh cho thanh niên. 

Ban giám hiệu Trường SQCT kiểm tra tư vấn tuyển sinh đại học năm 2020. Ảnh: Trần Chiến. 

Ngày càng nhiều thanh niên muốn lựa chọn con đường binh nghiệp, và cũng ngày càng nhiều bậc cha mẹ mong muốn gửi gắm con em của mình để môi trường quân đội đào luyện trưởng thành. Nguyên nhân của xu hướng này thì nhiều, ví như, đồng lương sĩ quan nhờ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đã được cải thiện ngày càng tốt hơn; công tác tuyên truyền hướng nghiệp của các học viện, nhà trường quân đội thực hiện bài bản và hiệu quả hơn. Nhưng qua câu chuyện của những chàng trai trẻ Đặng Việt Trung, Nguyễn Đức Tài Minh, thì có lẽ, động lực lớn nhất thúc đẩy những người trẻ quyết tâm lựa chọn con đường binh nghiệp trước hết chính vì họ nhìn thấy những hình mẫu thành công của những quân nhân đang tại ngũ, hay nói cách khác là từ sức hấp dẫn của những nhân cách Bộ đội Cụ Hồ cao đẹp trong giai đoạn hiện nay.

Để trả lời cho câu hỏi, tại sao nên khởi nghiệp từ môi trường quân đội? Các bạn trẻ hôm nay hoàn toàn có thể tham khảo con đường của Đại úy, Tiến sĩ Vũ Trọng Đại, Giám đốc Trung tâm Kết cấu Vật liệu thuộc Viện Hàng không vũ trụ Viettel (Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội Viettel), người mới được bình chọn là một trong những Gương mặt trẻ tiêu biểu toàn quân và Gương mặt trẻ triển vọng Việt Nam năm 2020. Trò chuyện với tôi, anh khẳng định: Trong thời đại ngày nay, có rất nhiều con đường để khởi nghiệp thành công và mỗi con đường đều yêu cầu những phẩm chất riêng cần có. Môi trường quân đội hay Viettel cũng vậy. Nếu bạn là một người trẻ mang trong mình khát vọng cống hiến cho Tổ quốc, muốn tôi luyện bản thân tác phong của một quân nhân, ý chí sắt đá, tính kỷ luật nghiêm khắc, tinh thần đồng đội và rất nhiều phẩm chất tốt đẹp khác thì quân đội nói chung và Viettel nói riêng chính là những nơi xứng đáng để những người trẻ gửi gắm niềm tin.

Đã và đang có rất nhiều người trẻ như Vũ Trọng Đại lựa chọn con đường binh nghiệp để dấn thân và thành đạt. Họ trở thành niềm cổ vũ lớn lao cho những cô cậu học sinh nuôi dưỡng mơ ước phục vụ lâu dài trong quân đội. Nhiều bạn bè khi trò chuyện với tôi nói, dù con của họ lớn lên làm nghề gì thì cũng mong nó được rèn giũa qua nghĩa vụ quân sự để trưởng thành. Sự ngưỡng mộ của xã hội càng tăng thêm khi những hình ảnh đẹp về anh Bộ đội Cụ Hồ trong thời gian phòng chống bão lụt và đại dịch Covid-19 vừa qua liên tục được ngợi ca trên các phương tiện thông tin, đại chúng; và nó càng cho các bậc phụ huynh cảm nhận thấy rõ: Quân đội - trường học lớn sẽ giúp cho con, em họ trở thành những công dân hữu ích, chân chính.

Cũng mấy năm trước, tôi có tham gia giúp họ Dương Việt Nam tổ chức lễ hội mùa xuân và trò chuyện với đại gia Dương Công Minh, Chủ tịch Sacombank bây giờ. Ông có khoảng thời gian phục vụ trong quân ngũ hơn 10 năm, trước khi phục viên với cấp hàm đại úy. Trả lời thắc mắc của tôi rằng: Điều gì để ông từ một quân nhân phục viên, khởi nghiệp bằng nghề buôn xoài, lại trở thành một tên tuổi lừng lẫy trên thương trường hôm nay; rồi khi trở thành một nhân vật lớn của xã hội mà vẫn bình dị, từ tốn, như một người nông dân Quế Võ, Bắc Ninh quê ông. Ông Minh bảo: "Tôi thất bại nhiều chứ, nhưng giống như các anh, tôi là một người lính kiên cường mà bình dị...".

Thật vậy, dù chỉ trải qua hai năm nghĩa vụ quân sự, hay trọn đời gắn bó với binh nghiệp, thì mỗi người đã bắt đầu cho mình một sự khởi nghiệp với tinh thần người lính. Tinh thần ấy luôn đi theo chúng ta trong suốt cuộc đời. Bởi vì, dù không mặc trên mình bộ quân phục nữa, thì có một bộ quân phục của cốt cách vẫn ẩn sâu trong lớp áo đời thường, giống như câu thơ trong bài "Bộ quân phục cũ" tôi viết cách đây nhiều năm, và giờ được nhiều chiến sĩ trẻ chép trong sổ tay:

“...giữa đời thường lỡ có bước sai

Ai chỉ sửa cho ta như khi còn trong đội ngũ

Thì giữ lấy bộ quân phục cũ

Mặc bên trong những lớp áo đời thường”.

Nhà thơ, TS  NGUYỄN MINH CƯỜNG