Khu Đồi Xanh có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng, tạo sự ngăn cách giữa cánh đồng Mường Thanh với núi Tà Lẻng ở phía Đông Nam Điện Biên Phủ. Giữ vững khu Đồi Xanh sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quân ta làm đường, kéo pháo, tạo bàn đạp cho đại đoàn triển khai lực lượng xây dựng trận địa bao vây tiến công địch ở phía đông tập đoàn cứ điểm.
Chiếc bi đông đựng nước của đồng chí Đặng Đức Song được trưng bày tại Nhà truyền thống Trung đoàn 98.
Thấy rõ vị trí của khu Đồi Xanh, địch dùng không quân, pháo binh bắn phá dữ dội và sử dụng bộ binh liên tục tiến công vào các điểm cao, nhất là điểm cao 781 do Trung đội 10 và Trung đội 11, Đại đội 28, Tiểu đoàn 439 chốt giữ. Vào một ngày cuối tháng 2-1954, trời chưa sáng, địch đã bắn đại bác lên trận địa phòng ngự của Trung đội 11, khiến cây cối đổ ngổn ngang, hệ thống giao thông hào của trung đội nhiều tuyến bị sạt lở nặng. Khi pháo địch dừng bắn, đồng chí Đặng Đức Song, Tiểu đội phó, thuộc Trung đội 11 quan sát thấy có khoảng một trung đội địch đã áp sát chân điểm cao 781, trong khi tiểu đội có nhiều người bị thương, hy sinh. Không chần chừ, đồng chí Song sử dụng súng trung liên bắn vào đội hình địch. Quá trình chiến đấu đồng chí cơ động liên tục, khi ở dưới giao thông hào, lúc ở gốc cây, mô đất, sử dụng súng trung liên kết hợp với lựu đạn cùng các chiến sĩ của Trung đội 11 đánh lui nhiều đợt tiến công của địch. Khi trời đã ngả về chiều, địch buộc phải rút quân, đồng chí Song mệt lả, bụng đói cồn cào, cổ họng khô đắng vì khát nước. Đồng chí dựa lưng vào chiến hào, lấy tay tháo chiếc bi đông đựng nước đeo bên hông và giật mình khi thấy chiếc bi-đông nhẹ bẫng. Thì ra, đạn địch đã xuyên qua bi-đông, để lại một lỗ khá to. Hiện chiếc bi-đông đó được trưng bày tại Nhà truyền thống Trung đoàn 98.
Trận chiến đấu đó đã được ghi lại trong cuốn Lịch sử Trung đoàn 98, Sư đoàn 316 (Quân khu 2). Với tinh thần chiến đấu dũng cảm, Tiểu đội phó Đặng Đức Song đã cùng tập thể Trung đội 11 giữ vững điểm cao 781, góp phần giữ vững khu Đồi Xanh, tạo cơ sở quan trọng để Bộ chỉ huy chiến dịch quyết định mở cuộc tiến công đánh chiếm các điểm cao khu trung tâm Mường Thanh... Với thành tích đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu phòng ngự ở khu Đồi Xanh, ngày 7-5-1956, đồng chí Đặng Đức Song được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
Bài và ảnh: ĐĂNG HẰNG