Thất thu thuế, phí từ tình trạng xe gắn máy "hai giá"

Giá bán một đằng, ghi hóa đơn một nẻo

Có nhu cầu mua cho con chiếc xe gắn máy dung tích xi lanh dưới 50cm³ để làm phương tiện đi học, mới đây, chị Nguyễn Thị L. ở TP Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc đến một đại lý kinh doanh xe gắn máy trên địa bàn TP Vĩnh Yên để tìm hiểu. Sau khi lựa chọn, chị L. quyết định mua chiếc xe gắn máy hiệu "Viet Thai" sản xuất trong nước với giá 13.300.000 đồng. Thanh toán đủ 13.300.000 đồng, tuy nhiên, khi nhận hóa đơn GTGT, chị L. bất ngờ bởi giá ghi trên hóa đơn chỉ là 6.980.000 đồng, cộng 10% thuế GTGT, tổng cộng là 7.678.000 đồng. Thắc mắc với chủ đại lý, chị L. nhận được lời "giải thích": "Chị cứ yên tâm, việc này không ảnh hưởng gì đến khách hàng. Ngược lại, khi ghi hóa đơn thấp hơn giá bán thực tế, khách hàng sẽ được lợi vì lệ phí trước bạ (LPTB) sẽ giảm!". Có mặt tại đại lý này trong nửa buổi sáng, chúng tôi thấy có thêm 5 phụ huynh cũng mua các loại xe gắn máy tương tự như chị L. để chuẩn bị cho con vào năm học mới và giá ghi trên hóa đơn GTGT đều thấp hơn nhiều so với số tiền mà khách hàng phải trả. Các khách hàng đều không hề thắc mắc, hoặc sau khi được “giải thích” như trường hợp chị L. đều đồng ý với việc ghi hóa đơn thấp hơn giá bán của chủ đại lý.

Tình trạng "hai giá" trong kinh doanh xe gắn máy như ở đại lý nói trên không phải cá biệt. Tìm hiểu thêm tại một số đại lý, cửa hàng kinh doanh xe gắn máy ở TP Vĩnh Yên, TP Phúc Yên... và nhiều tỉnh, thành phố khác, chúng tôi ghi nhận bên cạnh những nơi thực hiện đúng quy định, vẫn có hiện tượng hóa đơn GTGT ghi thấp hơn giá bán thực tế cho khách hàng từ một vài triệu đến hàng chục triệu đồng.

Chiếc xe gắn máy có giá 13.300.000 đồng nhưng hóa đơn giá trị gia tăng chỉ ghi 7.678.000 đồng.

Nhà nước thất thu thuế, phí

Theo quy định hiện hành, đối với người đăng ký sở hữu xe gắn máy ở khu vực thành phố trực thuộc Trung ương; thành phố thuộc tỉnh, thị xã sẽ phải nộp LPTB bằng 5% của giá tính LPTB. Giá tính LPTB bằng giá bán ghi trên hóa đơn GTGT. Tuy nhiên, nếu giá ghi trên hóa đơn GTGT thấp hơn bảng giá theo quy định của Bộ Tài chính thì giá tính LPTB sẽ được cơ quan thuế áp theo bảng giá. Với trường hợp của chị L., lẽ ra mức LPTB phải nộp là 5% của 13.300.000 đồng, bằng 665.000 đồng. Tuy nhiên, do giá ghi trên hóa đơn GTGT chỉ là 7.678.000 đồng nên Chi cục Thuế TP Vĩnh Yên căn cứ vào các quy định hiện hành để áp giá tính LPTB là 9.000.000 đồng và thực tế chị L. chỉ phải nộp 450.000 đồng. Như vậy, Nhà nước thất thu khoản LPTB là 215.000 đồng. Chỉ trong nửa buổi sáng, có thêm 5 khách hàng mua xe gắn máy tương tự chị L. tại cửa hàng này thì Nhà nước thất thu hơn 1.200.000 đồng LPTB...

Tuy nhiên, theo một chuyên gia về thuế, thất thu LPTB chỉ là một phần nhỏ, vì những năm gần đây, Bộ Tài chính đã ban hành nhiều quyết định về giá tính LPTB đối với từng loại xe gắn máy (Quyết định số 618/QĐ-BTC ngày 9-4-2019, Quyết định số 2064/QĐ-BTC ngày 25-10-2019, Quyết định số 1238/QĐ-BTC ngày 21-8-2020...). Các quyết định này về cơ bản đã quy định mức giá tính LPTB khá sát với giá bán thực tế của phần lớn xe gắn máy nên dù đại lý bán xe có ghi hóa đơn GTGT thấp hơn thì khách hàng vẫn bị áp mức giá tính LPTB gần sát với giá thực tế. Thất thu chủ yếu ở đây là khoản thuế thu nhập doanh nghiệp (20%) và thuế GTGT (10%). Trong trường hợp cụ thể của chị L., chênh lệch giữa giá bán xe thực tế và giá ghi hóa đơn là 5.622.000 đồng, nghĩa là đại lý đã trốn được khoản thuế thu nhập doanh nghiệp bằng 20% mức chênh lệch (1.124.400 đồng) và thuế GTGT bằng 10% phần không đưa vào hóa đơn (562.200 đồng).

Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ Cục Thuế tỉnh Vĩnh Phúc khẳng định, thời gian qua, cơ quan thuế đã thực hiện thu LPTB đối với xe gắn máy theo đúng các quyết định, hướng dẫn của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế. Trên thực tế, có hiện tượng “giá bán một đằng, ghi hóa đơn một nẻo” nhưng rất khó có được chứng cứ để xử lý...

Thiết nghĩ, việc xác định một đại lý, cửa hàng kinh doanh xe gắn máy có dùng thủ đoạn “hai giá” hay không là không quá phức tạp. Bởi căn cứ vào mức giá trên hóa đơn GTGT, so sánh với giá niêm yết hoặc qua khảo sát giá trên thực tế, cơ quan chức năng hoàn toàn có thể phát hiện ra thủ đoạn gian lận, từ đó đề xuất, kiến nghị các giải pháp phù hợp nhằm chống thất thu thuế, phí cho Nhà nước. Bên cạnh đó, để ngăn chặn tình trạng này, mỗi khách hàng cần nâng cao ý thức, trách nhiệm, không tiếp tay cho sai phạm bằng cách kiên quyết yêu cầu đại lý, cửa hàng xuất hóa đơn GTGT theo đúng giá bán thực tế.

Bài và ảnh: PHƯƠNG HIỀN