Việc thực hiện tốt BHXH bắt buộc cho đối tượng này là phù hợp với thông lệ quốc tế. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng như hiện nay, thực hiện BHXH bắt buộc đối với lao động nước ngoài (LĐNN) làm việc tại Việt Nam còn góp phần thu hút nguồn lao động chất lượng cao-đó là những chia sẻ của ông Đinh Duy Hùng, Phó trưởng ban Thu, BHXH Việt Nam.
Phóng viên (PV): Ông có thể cho biết, kể từ khi Nghị định số 143/2018/NĐ-CP ngày 15-10-2018 của Chính phủ quy định về đóng BHXH bắt buộc đối với NLĐ là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam có hiệu lực, tổng số tiền doanh nghiệp đóng BHXH, bảo hiểm y tế đối với LĐNN đến thời điểm hiện tại là bao nhiêu?
Ông Đinh Duy Hùng: Theo quy định tại Nghị định số 143/2018/NĐ-CP, từ ngày 1-12-2018, NLĐ là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc khi có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp và có hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ một năm trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam. Đây là lần đầu tiên pháp luật Việt Nam có quy định về thực hiện BHXH bắt buộc đối với công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Việc đóng BHXH bắt buộc đối với đối tượng này được thực hiện theo lộ trình đóng vào từng quỹ thành phần. Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tính đến ngày 28-2-2019, tổng số tiền đóng BHXH của lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam trên cả nước là 100,792 tỷ đồng.
PV: Theo thống kê của cơ quan BHXH, tính đến thời điểm hiện tại, có bao nhiêu doanh nghiệp trong diện phải đóng BHXH cho LĐNN? Số lượng LĐNN tại Việt Nam theo diện phải tham gia BHXH là bao nhiêu, thưa ông?
Ông Đinh Duy Hùng: Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tính đến nay, tổng số đơn vị tham gia BHXH cho người nước ngoài trên toàn quốc là 8.730 đơn vị, với số lao động là 51.524 người. Theo ước tính của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, hiện có khoảng 80.000 NLĐ nước ngoài làm việc tại Việt Nam, trong đó đa số được cấp giấy phép lao động (chiếm hơn 90% tổng số LĐNN thuộc diện cấp giấy phép lao động). Như vậy, chỉ sau 4 tháng triển khai Nghị định số 143/2018/NĐ-CP, đã có hơn 64% lao động thuộc đối tượng này tham gia BHXH bắt buộc, đó là một kết quả khá khả quan đối với việc triển khai một chính sách mới. Thời gian tới, BHXH Việt Nam tiếp tục chỉ đạo BHXH các địa phương tích cực phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước về lao động để nắm bắt số lượng đối tượng NLĐ nước ngoài thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc và hướng dẫn các doanh nghiệp sử dụng LĐNN thực hiện.
PV: Theo ông, chính sách đóng BHXH cho NLĐ nước ngoài có tác động gì đến môi trường kinh doanh tại Việt Nam cũng như việc thu hút lao động chất lượng cao đến Việt Nam? Việc thu nộp BHXH cho LĐNN hiện có khó khăn, tồn tại gì?
Ông Đinh Duy Hùng: Chính sách BHXH đối với lao động di cư đã và đang được nhiều nước trên thế giới thực hiện. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng như hiện nay, việc Việt Nam bắt đầu thực hiện chính sách BHXH bắt buộc đối với NLĐ là công dân nước ngoài là cần thiết nhằm bảo đảm quyền lợi cho NLĐ, góp phần tạo ra sự bình đẳng giữa lao động trong nước với LĐNN, tạo tâm lý yên tâm làm việc cho NLĐ. Đây là yếu tố tích cực thu hút lao động chất lượng cao đến Việt Nam. Vì là chính sách mới triển khai nên việc thu nộp BHXH cho LĐNN cũng còn khó khăn. Thời gian qua, BHXH Việt Nam đã ghi nhận một số vướng mắc của doanh nghiệp có sử dụng lao động là người nước ngoài và đang chỉ đạo BHXH các địa phương phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước về lao động để nắm bắt số lượng NLĐ nước ngoài thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, hướng dẫn các doanh nghiệp sử dụng LĐNN thực hiện. Thêm khó khăn nữa là rào cản về ngôn ngữ. NLĐ là công dân nước ngoài đến Việt Nam làm việc từ rất nhiều quốc gia với nhiều ngôn ngữ, trên hồ sơ, giấy tờ tùy thân chỉ có chữ viết nước ngoài dẫn đến khó khăn trong giao dịch BHXH. Cùng với đó, phải loại trừ nguy cơ đóng BHXH trùng, LĐNN sang Việt Nam làm việc có thể đã tham gia BHXH ở nước sở tại và ngược lại. Về vấn đề này, Chính phủ đang chỉ đạo Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đàm phán, ký kết các hiệp định song phương về BHXH để tránh tình trạng đóng trùng BHXH.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
AN TRẦN (thực hiện)