Những ngôi nhà hình thù kỳ dị, thiếu an toàn vẫn mọc lên
Theo quy định của TP Hà Nội, những mảnh đất có diện tích dưới 15m2 sẽ không được xây dựng công trình và thành phố đã khá quyết liệt trong việc xử lý các công trình có diện tích xây dựng không bảo đảm theo quy định, tuy nhiên, khảo sát của phóng viên Báo Quân đội nhân dân cho thấy, trên nhiều tuyến đường như: Tuyến Vành đai 2, đoạn Nhật Tân-Xuân La-Bưởi-Cầu Giấy, đường Nguyễn Văn Huyên (quận Cầu Giấy); phố Lê Trực (quận Ba Đình); đường Võ Chí Công (quận Tây Hồ); đường Vành đai 2, đoạn Ngã Tư Sở-Ngã Tư Vọng (quận Đống Đa, quận Thanh Xuân)... nhiều ngôi nhà vẫn tiếp tục mọc lên với hình thù kỳ dị, diện tích siêu nhỏ nhưng lại được xây rất cao, gây cảm giác thiếu an toàn, mất mỹ quan đô thị. Hầu hết các ngôi nhà này đều nằm ở vị trí mặt phố, có thể kinh doanh tốt nên được tận dụng mở cửa hàng hoặc cho thuê.
Cho rằng, việc xử lý trường hợp các mảnh đất không đủ điều kiện về mặt bằng xây dựng tại hai bên tuyến đường mới mở trên địa bàn thời gian qua cơ bản có chuyển biến tích cực, tuy nhiên, lãnh đạo UBND TP Hà Nội cũng nhận thấy một số quận, huyện vẫn để tình trạng nhà "siêu mỏng", "siêu méo" được xây dựng. Mới đây, kiểm tra, rà soát trong 11 quận, huyện như: Đống Đa, Ba Đình, Cầu Giấy, Bắc Từ Liêm, Hà Đông, Tây Hồ, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân, Hoàng Mai, Long Biên, Gia Lâm tại nhiều tuyến đường mới mở vẫn có 214 trường hợp đất không đủ điều kiện về mặt bằng xây dựng, được chia, được sở hữu bởi người dân, doanh nghiệp, khiến phát sinh những căn nhà "siêu mỏng", "siêu méo". Đáng chú ý, tình trạng này diễn ra phổ biến nhất tại ba quận: Ba Đình, Đống Đa, Thanh Xuân.
Thừa nhận tình trạng nhà "siêu mỏng", "siêu méo" vẫn tiếp tục tồn tại trên địa bàn quận Cầu Giấy, Phó chủ tịch UBND quận Cầu Giấy Trần Việt Hà cho hay, nội dung này được thành phố quan tâm, chỉ đạo sát sao, tuy nhiên để giải quyết triệt để tình trạng này cần phải có quá trình và lộ trình. Trong thời gian qua, quận đã kiểm tra, xử lý các trường hợp nhà "siêu mỏng", "siêu méo" trên đường Nguyễn Văn Huyên kéo dài.
Lý giải vì sao nhà "siêu mỏng", "siêu méo" chưa được giải quyết triệt để, UBND TP Hà Nội cho biết, việc hợp thửa, hợp khối được thành phố xác định là giải pháp ưu tiên nhưng kết quả vẫn còn hạn chế. Đồng thời, việc phối hợp giữa các UBND quận, huyện, thị xã và chủ đầu tư xây dựng tuyến đường chưa đồng bộ, thiếu cương quyết; việc kiểm tra đánh giá đúng vi phạm chưa được thực hiện tốt và chưa xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm nên tình trạng này vẫn tiếp tục tái diễn.
Nêu rõ hơn về nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, theo Tiến sĩ Phạm Sỹ Liêm, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, nguyên nhân cốt lõi để tồn tại những công trình "siêu mỏng", "siêu méo" chính là do công tác quản lý quy hoạch kiến trúc, chỉnh trang đô thị chưa được tốt. Việc lập quy hoạch chi tiết hai bên tuyến đường, thiết kế đô thị chưa tính toán kỹ dẫn đến sau giải phóng mặt bằng, diện tích đất còn lại của nhiều mảnh đất không đủ điều kiện xây dựng. “Hiện nay khi làm đường, chúng ta chỉ đền bù đường vừa đúng chỉ giới đường, còn vài mét cũng không đền bù, chỗ đất còn lại vừa mỏng, lại méo nên người dân muốn bán cũng không dễ. Đồng thời, do chưa có một cơ quan trung gian đứng ra thỏa thuận giá giữa chủ nhà có đất "siêu mỏng", "siêu méo" đằng trước và chủ nhà đằng sau, dẫn đến khó khăn cho việc hợp thửa, hợp khối”-ông Phạm Sỹ Liêm phân tích thêm.
Một ngôi nhà "siêu méo" đang xây dựng trên địa bàn quận Đống Đa, TP Hà Nội. Ảnh: Nguyên Vũ
Đâu là giải pháp đột phá?
Trước tình trạng nhà "siêu mỏng", "siêu méo" tiếp tục xuất hiện trên các con đường mới mở, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung đã có Chỉ thị số 20/CT-UBND yêu cầu các quận, huyện quyết liệt trong tổ chức quản lý cấp phép xây dựng và trật tự xây dựng đô thị trên hai bên tuyến đường mới mở. Cụ thể, đối với phần diện tích đất ngoài chỉ giới, Chủ tịch UBND thành phố yêu cầu UBND các quận, huyện, thị xã bố trí ngân sách để đền bù, kiên quyết thu hồi để sử dụng vào mục đích công cộng nếu sau 30 ngày người sở hữu không tự giác thực hiện việc hợp thửa, hợp khối. Đặc biệt, các địa phương sẽ phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND thành phố về tình trạng tồn tại hoặc phát sinh thêm các trường hợp nhà "siêu mỏng", "siêu méo" trên các tuyến đường thuộc địa bàn quản lý.
Đánh giá cao khi Chỉ thị số 20/CT-UBND của TP Hà Nội đã xác định rõ trách nhiệm của các địa phương trong việc quản lý nhà "siêu mỏng", "siêu méo" và đề ra hướng giải quyết, song theo Tiến sĩ, kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, giải pháp căn bản để chấm dứt tình trạng trên, thành phố cần tính đến các vấn đề có thể phát sinh ngay từ khâu quy hoạch thay vì chạy theo giải quyết từng trường hợp khi dự án đã hoàn thiện. Cụ thể, khi bắt đầu lập dự án, các cơ quan chức năng phải phát hiện ra các trường hợp nhà "siêu mỏng", "siêu méo" có thể sẽ hình thành, từ đó trao đổi với người dân để người dân có phương án thỏa thuận với nhau. Trong trường hợp người dân không thỏa thuận được thì Nhà nước phải đứng ra can thiệp. “Bởi sau khi giải phóng mặt bằng, giá trị đất mặt phố tăng lên chóng mặt, nên việc hợp thửa, hợp khối cũng phức tạp, chưa kể dễ sinh ra khiếu kiện kéo dài”-ông Đào Ngọc Nghiêm nhấn mạnh.
Theo ý kiến một số chuyên gia về quy hoạch đô thị, để giải quyết tận gốc vấn đề trên, Hà Nội nên học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển, mở rộng phạm vi, diện tích thu hồi hai bên đường khi thực hiện quy hoạch. Ông Phạm Sỹ Liêm gợi ý, Hà Nội phải thay đổi cách tổ chức phát triển đô thị, phải có một dự án tái phát triển cả một khu vực đô thị, không chỉ làm riêng một con đường, mà cần quan tâm tới diện tích đất hai bên đường. Nhiều người lo ngại về nguồn kinh phí khi giải phóng mặt bằng cả một khu đô thị rộng lớn, nhưng thực chất việc giải phóng mặt bằng này lại giải quyết được rất nhiều vấn đề. Đó là sau khi con đường được hình thành thì cơ quan Nhà nước sẽ phân lô, đấu giá hoặc đấu thầu việc sử dụng đất hai bên đường; không còn tình trạng chủ sở hữu nhà đằng trước và đằng sau không thỏa thuận được giá cả hợp thửa, hợp khối; từ đó không còn tình trạng nhà "siêu mỏng", "siêu méo".
MINH ĐỨC