Nghề rèn tại Đa Sỹ đã có lịch sử hơn 500 năm. Với hơn 1.350 lao động hiện đang bám nghề, sản phẩm dao kéo Đa Sỹ không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn được xuất khẩu ra nước ngoài, góp phần quan trọng vào việc ổn định đời sống người dân địa phương.

Anh Lê Ngọc Lâm, chủ xưởng rèn Lê Lâm, chia sẻ: “Dù từng rẽ ngang làm kinh doanh, tôi vẫn quay về với nghề truyền thống, bởi đó là tâm huyết cả đời của ông cha tôi. Nghề rèn không chỉ là kế sinh nhai mà còn là văn hóa, là bản sắc”. Nhờ đầu tư máy móc và đổi mới mẫu mã, những người thợ rèn như anh Lâm đang nỗ lực nâng tầm sản phẩm thủ công, đồng thời góp phần đưa làng nghề trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch làng nghề Hà Nội.

Quy trình rèn được thực hiện tại xưởng rèn Lê Hiếu, làng nghề Đa Sỹ (Hà Nội). Ảnh: CHUNG HOÀNG 

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, phát triển làng nghề trong lòng đô thị không thể không tính đến bài toán môi trường. Theo ông Hoàng Quốc Chính, Chủ tịch Hội Làng nghề rèn Đa Sỹ, đời sống của người dân làng nghề đang ổn định với mức thu nhập bình quân 10-15 triệu đồng/hộ/tháng, nhưng vẫn còn những áp lực nhất định từ ô nhiễm môi trường. “Nếu không kiểm soát tốt, môi trường sống sẽ xuống cấp, ảnh hưởng đến sức khỏe, cả nghề truyền thống cũng khó bền vững”, ông Chính bày tỏ.

Ông Hoàng Quốc Chính cho rằng, để các làng nghề nói chung, Đa Sỹ nói riêng thực sự có “đất dụng võ”, giải pháp căn cơ là quy hoạch lại không gian sản xuất; di dời các xưởng rèn ra khỏi khu dân cư, đưa vào cụm công nghiệp tập trung để xử lý môi trường đồng bộ. Nhất là việc hỗ trợ kỹ thuật, đổi mới thiết bị, sử dụng năng lượng sạch và xử lý chất thải tập trung cần được đẩy mạnh. Có như vậy mới vừa bảo vệ được môi trường sống, vừa giữ được nghề rèn truyền thống. Thực tế cho thấy, TP Hà Nội đã phê duyệt dự án điểm công nghiệp làng nghề Đa Sỹ rộng 13,2ha, nhằm tách biệt khu sản xuất khỏi nơi ở, giúp giảm tối đa ô nhiễm đất, nước, tiếng ồn... Tuy nhiên, theo ông Hoàng Quốc Chính, sau nhiều năm triển khai, dự án hiện vẫn... nằm trên giấy.

Trước tình hình đó, để vừa giữ được nghề truyền thống, vừa hạn chế đến mức thấp nhất ô nhiễm môi trường, Hội làng nghề thường xuyên phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền cho các hội viên về công tác an toàn vệ sinh lao động; tổ chức tập huấn, lắp vách chắn ở khu lò, thu gom bụi sắt và cho ô tô chuyên dụng đưa đi xử lý. Không còn tình trạng nước thải, mạt sắt bị xả bừa bãi vào cống ngầm. Ngoài ra, các hộ gia đình còn chú trọng đầu tư cải tiến máy móc, nâng cấp nhà xưởng, vừa tiết kiệm nhân công, nâng cao chất lượng sản phẩm, vừa góp phần giảm bụi khí ra môi trường.

Câu chuyện gìn giữ nghề truyền thống ở Đa Sỹ không còn đơn thuần là câu chuyện kinh tế hay tâm huyết cá nhân, mà là một phần của trách nhiệm xã hội. Mỗi nhịp búa không chỉ tạo ra một sản phẩm mà còn là nhịp đập tiếp nối mạch sống làng nghề. Để nhịp đập ấy không bị gián đoạn, cần có sự đồng hành từ chính quyền, các tổ chức chuyên môn và người dân, cùng nhau xây dựng một làng nghề vừa giữ được “lửa nghề”, vừa giữ được môi trường sống.

NGUYỄN HỒNG SÁNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Kinh tế xem các tin, bài liên quan.