Thực phẩm bẩn len lỏi vào thị trường
Những ngày cuối năm, sức mua của người tiêu dùng gia tăng đáng kể. Bên cạnh việc cung ứng hàng hóa phục vụ cho nhu cầu mua sắm Tết thì nỗi lo về ATVSTP lại trở thành vấn đề “nóng” hơn bao giờ hết. Nhất là thời gian ngắn trở lại đây, các cơ quan chức năng liên tiếp phát hiện các vụ việc liên quan đến kinh doanh thực phẩm bẩn, không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
Điển hình là vụ việc “hô biến” thịt heo chết chuyển màu, hôi thối thành thịt quay để bán ra thị trường của cơ sở giết mổ do ông Nguyễn Văn Tra, 51 tuổi, ngụ ấp Giồng Giữa, xã Nhuận Phú Tân, huyện Mỏ Cày Bắc (tỉnh Bến Tre) làm chủ. Kiểm tra cơ sở, Công an huyện Mỏ Cày Bắc đã phát hiện 12 con heo đã giết thịt, trọng lượng 680kg. Số thịt heo này chứa trong 2 tủ đông lạnh, một thùng nhựa đã biến đổi màu và bốc mùi hôi thối. Trong quá trình làm việc, chủ cơ sở khai nhận toàn bộ số thịt trên là heo bệnh và heo chết mua từ các hộ chăn nuôi với giá 300.000 đồng/con, sau đó mang về giết thịt và quay chín rồi bán lại cho các tiệm bánh mì tại địa phương và các xã lân cận với giá 100.000 đồng/kg.
Lượng thịt đông lạnh không rõ nguồn gốc được cơ quan chức năng TP Cần Thơ phát hiện tại một cửa hàng kinh doanh thực phẩm trên đường Lê Hồng Phong, quận Bình Thủy.
Ngành chức năng kiểm tra và phát hiện cơ sở xay thịt cua, ghẹ tại thị xã Ngã Bảy (tỉnh Hậu Giang) không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.
Cơ sở chế biến cà phê tại xã Đại Thành, thị xã Ngã Bảy (tỉnh Hậu Giang) chế biến cà phê không bảo đảm an toàn, chứa nhiều hóa chất bị công an phát hiện ngày 27-11.
Thống kê của Bộ Y tế, trong 9 tháng năm 2016, hơn 345.000 cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm ở ĐBSCL đã được cơ quan chức năng của các địa phương kiểm tra, trong đó có đến gần 57.000 cơ sở vi phạm về ATVSTP, chiếm 16,51%. Tỷ lệ mẫu thủy sản nuôi vi phạm chỉ tiêu hóa chất, kháng sinh cấm và vượt giới hạn cho phép cao gấp nhiều lần so với năm 2015.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng “càng cấm càng tăng”, thực phẩm bẩn vẫn len lỏi vào trong từng bữa ăn của người tiêu dùng được nhận định qua 2 yếu tố. Cụ thể, chính sự ham rẻ của người tiêu dùng là “vùng đất màu mỡ" cho thực phẩm bẩn tồn tại, một phần là do kênh phân phối hiện nay đang có vấn đề, gây cản trở việc tiếp cận của người tiêu dùng với thực phẩm sạch. Đồng thời, theo giới chuyên gia trong ngành, vấn nạn thực phẩm bẩn khó có thể dập tắt do lợi nhuận đem lại quá lớn, làm mờ mắt một số nhà sản xuất. Bên cạnh đó, chế tài chưa đủ sức răn đe chính là một trong những nguyên nhân khiến các vi phạm về an toàn thực phẩm trở nên “nhờn” luật.
Ngoài ra, theo ông Nguyễn Quang Phụng, Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP tỉnh Vĩnh Long, thủ thuật phạm tội của các đối tượng ngày càng tinh vi hơn. “Các đối tượng thường thực hiện hành vi vào đêm tối và tìm mọi cách né tránh sự kiểm soát của lực lượng chức năng. Các cơ quan chức năng với lực lượng mỏng nên việc phát hiện, bắt giữ gặp nhiều khó khăn”, ông Phụng cho biết thêm.
Cần sự vào cuộc của cả cộng đồng
Để giải quyết vấn nạn thực phẩm bẩn hiện nay, theo giới chuyên gia trong ngành, Nhà nước cần đẩy mạnh xây dựng các công cụ để kiểm soát an toàn thực phẩm. Song song đó, phải tăng yếu tố “sạch” trong sản xuất, phân phối thực phẩm. Có nâng cao chất lượng, điều kiện sống của người dân thì mới có thể thanh lọc được vấn nạn thực phẩm bẩn đang từng ngày, từng giờ đe dọa bữa cơm của người dân. Bên cạnh đó, nhằm ràng buộc trách nhiệm của nhà sản xuất trong việc bảo đảm an toàn thực phẩm, cần xây dựng chuỗi sản xuất để nếu một cơ sở trong chuỗi vi phạm sẽ bị đào thải ra khỏi thị trường.
Ở góc độ người tiêu dùng, theo các bà nội trợ, cơ quan chức năng cần thông tin kiến thức rộng rãi đến người dân, như: Thế nào là thực phẩm sạch, cách phân biệt thực phẩm kém chất lượng, những thứ nên tránh... Ngoài ra, cần có sự minh bạch, công khai về quy trình sản xuất nuôi trồng thực phẩm từ phía doanh nghiệp và cơ sở sản xuất để người dân nắm rõ. “Cái gốc vẫn là từ cơ sở sản xuất chứ không phải người bán hay chỗ bán. Vì thế, ngành chức năng cần phải có biện pháp chấn chỉnh nơi cung ứng thì mới mong có được thực phẩm sạch”-chị Phạm Thị Hà Giang, ngụ phường Xuân Khánh, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ bày tỏ.
Trao đổi với chúng tôi về giải pháp đối phó với vấn nạn thực phẩm bẩn, đặc biệt là trong dịp Tết sắp đến, ông Võ Hoàng Hận, Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP tỉnh Hậu Giang cho biết, để hạn chế tình trạng thực phẩm không an toàn đến tay người tiêu dùng, thời gian qua, tỉnh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin, truyền thông và tại các khu dân cư, lồng ghép việc tuyên truyền vào trong các buổi sinh hoạt cộng đồng tại một số địa phương. Sắp tới, chúng tôi sẽ đẩy mạnh thực hiện biện pháp tuyên truyền này sâu rộng trong nhân dân. Bà con cũng chủ động phối hợp với lực lượng chức năng làm tốt công tác "nói không với thực phẩm bẩn”.
Để tự bảo vệ mình và người thân trước tình trạng bủa vây của thực phẩm bẩn, một số bà nội trợ đã tìm đến giải pháp tình thế như: Tự trồng rau tại nhà; đặt thực phẩm ở các điểm bán được cấp giấy chứng nhận ATVSTP hoặc mua từ các đầu mối uy tín, chất lượng; mua trực tiếp thịt tại lò mổ hoặc rau tại nơi sản xuất; trang bị máy kiểm tra nồng độ hóa chất cho thực phẩm tại các khu vực mua sắm...
Ngoài việc tích cực kiểm tra, xử lý đối với cơ sở vi phạm, có một tín hiệu vui từ phía ngành chức năng TP Cần Thơ: Để thực phẩm sạch, an toàn đến với người tiêu dùng, thành phố đang phối hợp cùng các tỉnh lân cận có nguồn cung rau, củ, quả, thịt sạch… để tạo nên chuỗi sản phẩm khép kín, giảm tình trạng thực phẩm bẩn được tuồn vào thành phố.
“Thời gian tới, chúng tôi sẽ tăng cường những địa chỉ bán thực phẩm uy tín tại các điểm chợ, liên kết với các HTX nuôi trồng an toàn để cung ứng thực phẩm cho bà con; đồng thời, xây dựng chương trình kết nối cung-cầu với các tỉnh nhằm cung cấp cho thị trường những sản phẩm đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP”, ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công Thương TP Cần Thơ thông tin.
Bài và ảnh: NGỌC THẢO - THẾ PHONG