Để chấn chỉnh hoạt động của các dịch vụ nền tảng xuyên biên giới này, Bộ TT&TT đã quyết liệt thực hiện những biện pháp như: Gửi công văn cảnh báo tới những doanh nghiệp có quảng cáo nằm trong clip xấu độc trên YouTube; gỡ kênh vi phạm; ngăn chặn dòng tiền quảng cáo cho các kênh xấu độc… 

Hiện có khoảng 55.000 clip xấu độc trên YouTube

Trong hai năm vừa qua, tỷ lệ gỡ bỏ các clip xấu độc của Google theo yêu cầu của Bộ TT&TT được khoảng 90-95% (xấp xỉ 8.000 clip). Tuy nhiên, các clip xấu độc được đăng tải trên nền tảng YouTube còn nhiều và theo rà soát của Bộ TT&TT có chiều hướng gia tăng. Cụ thể, YouTube hiện có khoảng 55.000 clip nội dung xấu độc vi phạm pháp luật, thuần phong mỹ tục Việt Nam.

leftcenterrightdel
Ảnh minh họa. (Nguồn: VnExpress)

Ngoài vi phạm nội dung, Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH&TTĐT) thuộc Bộ TT&TT đã phát hiện tình trạng quảng cáo của các nhãn hàng uy tín gắn vào video có nội dung phản động chống phá Nhà nước phát trên YouTube thông qua dịch vụ quảng cáo của Google. Đặc biệt, dòng tiền quảng cáo này được Google chia sẻ cho các đối tượng sản xuất clip phản động, vô hình trung gián tiếp tiếp tay cho các hoạt động chống phá Nhà nước Việt Nam.

Cũng liên quan đến lĩnh vực quảng cáo, hiện nay nhà cung cấp dịch vụ quảng cáo trực tuyến lớn nhất là Google Adsense. Các trang báo điện tử, trang thông tin điện tử, mạng xã hội trong nước đang hợp tác với Google để bán quảng cáo thông qua dịch vụ quảng cáo Google Adsense. Tuy nhiên, dịch vụ này có hạn chế là không thể kiểm soát được nội dung quảng cáo và vị trí hiển thị quảng cáo dẫn đến quảng cáo hàng cấm, sai sự thật… 

Ông Lê Quang Tự Do, Phó cục trưởng Cục PTTH&TTĐT cho biết: "Nguyên nhân dẫn đến sai phạm trên của Google, YouTube là do cơ chế quản lý nội dung đăng tải còn lỏng lẻo. Trong khi cơ chế quản lý nội dung còn bất cập, YouTube, Google cho phép người dùng mua quảng cáo trực tiếp không thông qua đại lý trong nước. Nguyên nhân tồn tại clip xấu độc còn do nhiều đơn vị có liên quan đến Google và YouTube như các đại lý quảng cáo của Google tại Việt Nam hay các công ty đối tác quản lý đa kênh của Google tại Việt Nam (MCN) đang vi phạm quy định pháp luật nước ta…". 

Ngăn chặn việc chia sẻ tiền quảng cáo với kênh vi phạm

Nhằm chấn chỉnh hoạt động cung cấp nội dung trên nền tảng YouTube, đầu tháng 6-2019, Cục PTTH&TTĐT đã gửi công văn yêu cầu 21 thương hiệu trong và ngoài nước dừng quảng cáo trong các clip vi phạm, chống phá Đảng, Nhà nước trên YouTube và có báo cáo giải trình gửi về cục trước ngày 17-6-2019.

Sau khi nhận được thông tin từ cục, các công ty xác nhận đã ngay lập tức dừng quảng cáo trên YouTube và yêu cầu YouTube rà soát không để tình trạng hiển thị các quảng cáo trên các clip phản động. Trái lại, mặc dù YouTube đã nhận được cảnh báo từ nhiều nhãn hàng về tình trạng trên, nhưng vẫn không có giải pháp hiệu quả để bảo vệ các thương hiệu Việt Nam. Bằng chứng là 10 ngày sau khi Cục PTTH&TTĐT công bố danh sách 21 nhãn hàng thì tiếp tục đến ngày 19-6-2019, cục vẫn phát hiện thêm 40 nhãn hiệu khác bị gắn quảng cáo trên video xấu độc. Cục đã gửi công văn đến 40 nhãn hàng này yêu cầu dừng ngay quảng cáo trong các clip phản động chống phá nhà nước và hạn trả lời công văn ngày 27-6-2019.

Ngoài ra, Bộ TT&TT yêu cầu YouTube, Google phải định danh các kênh tiếng Việt. Chỉ kênh được định danh và không đăng tải nội dung vi phạm pháp luật mới có thể xem xét chia sẻ tiền quảng cáo. Đối với kênh đã bị Bộ TT&TT thông báo vi phạm thì không được chia sẻ tiền quảng cáo. Trong trường hợp Google vẫn chia sẻ tiền quảng cáo, Bộ TT&TT sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và cơ quan chức năng quản lý chặt chẽ dòng tiền quảng cáo, thậm chí sẽ chặn dòng tiền quảng cáo nếu Google không hợp tác. Ngoài ra, Cục PTTH&TTĐT sẽ lập danh sách các nhà sáng tạo nội dung chuyên nghiệp kiếm tiền trên YouTube để quản lý; phối hợp với Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước, Tổng cục Thuế... xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Kênh vi phạm sẽ phải đối mặt với việc bị gỡ hẳn kênh thay vì chỉ gỡ clip. Có thể thấy, giải pháp đánh vào túi tiền và đánh sập các kênh xấu độc được kỳ vọng khiến các nhà sản xuất nội dung nâng cao ý thức hơn.

Bộ TT&TT cũng yêu cầu YouTube bỏ tính năng gợi ý đối với các kênh mà bộ đã thông báo vi phạm, bổ sung cơ chế không cho người dùng đăng lại clip vi phạm đã bị gỡ bỏ trước đây và tiếp tục phối hợp với Bộ TT&TT để ngăn chặn, gỡ bỏ clip, kênh vi phạm.

Theo thống kê của Bộ TT&TT, thị trường quảng cáo online tại Việt Nam trị giá khoảng 400 triệu USD. Hơn 70% doanh thu này đổ vào Facebook và Google. Trong đó, Google thu về khoảng 150 triệu USD/năm từ dòng tiền quảng cáo tại Việt Nam nhưng không có bất cứ một đại diện hợp pháp nào. Do đó, Bộ TT&TT cho rằng, việc yêu cầu Google, YouTube mở văn phòng đại diện hoặc chi nhánh tại Việt Nam là điều cần thiết, trước hết là chăm sóc khách hàng, sau là làm việc với cơ quan quản lý khi có yêu cầu. Các doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam cần tuân thủ nghiêm túc pháp luật của Việt Nam.

Ngoài những yêu cầu đối với Youtube, Google, cơ quan quản lý cũng đưa ra các quy định cụ thể với các đơn vị liên quan. Cụ thể, với các đại lý quảng cáo của Google tại Việt Nam cần chủ động rà soát, tuyệt đối không quảng cáo trong các clip YouTube có nội dung xấu độc, phản động, chống phá Đảng, Nhà nước; đồng thời cảnh báo với Google nhằm bảo đảm hoạt động cung cấp dịch vụ quảng cáo của công ty phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành. Đối với người mua quảng cáo, không mua quảng cáo trực tiếp với YouTube, Google; yêu cầu đại lý quảng cáo không được đăng phát quảng cáo của nhãn hàng, thương hiệu của công ty mình trên các clip xấu độc, vi phạm pháp luật trên YouTube. Với các MCN, Bộ TT&TT sẽ yêu cầu báo cáo toàn diện về hoạt động hợp tác với YouTube trong vai trò là MCN.

Đặc biệt, với người dùng mạng xã hội cần nêu cao 3 trách nhiệm: Trách nhiệm với nội dung đăng tải và bình luận trên mạng xã hội; trách nhiệm khi chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng; trách nhiệm đính chính thông tin mà mình chia sẻ sai và phản bác những thông tin sai sự thật.

Liên quan đến vấn đề hành lang pháp lý đối với hoạt động YouTube và Google, đại diện Cục PTTH&TTĐT cho biết, hiện nay Bộ TT&TT tham mưu để Chính phủ sửa một số nghị định nhằm bổ sung những quy định còn thiếu so với yêu cầu thực tiễn về quản lý mạng xã hội, các dịch vụ nền tảng xuyên biên giới, hoạt động các trang thông tin điện tử cũng như tăng nặng chế tài xử phạt bảo đảm tính răn đe với những hành vi vi phạm. Bộ Công an cũng đang tham mưu để Chính phủ thay đổi các nghị định, trong đó mức phạt có từ xử lý hành chính đến hình sự. 

VŨ MY