Trong hoàn cảnh ấy, nhiều lái xe taxi sẽ chỉ bấm còi đôi ba lần, chờ một chút, rồi bỏ đi. Nhưng tôi biết nhiều người có hoàn cảnh éo le. Họ không có xe. Họ chỉ gọi taxi để đi lại khi thật sự cần thiết. Trừ trường hợp thấy có dấu hiệu đáng ngờ và nguy hiểm, còn lại thì tôi luôn xuống xe, đi vào tận cửa để đón khách. Rất có thể vị khách đi taxi cần giúp đỡ. Vì vậy, tôi bước đến, gõ cửa căn phòng.
“Xin đợi cho một phút!”. Một giọng nói, rõ ràng là của người già, thều thào vọng ra.
Rồi có tiếng người nặng nhọc kéo vật gì đó trên sàn nhà. Sau một hồi im lặng, cánh cửa mở ra. Một cụ bà trong độ tuổi 80 xuất hiện. Bà mặc một chiếc váy theo mốt của thập niên 1940 và đội mũ công nương có gắn mạng che mặt. Bên cạnh là một chiếc va-li nhỏ.
Căn phòng trông như thể đã từ lâu không có ai ở. Đồ đạc trong phòng đều được bọc kín ni-lông. Trên tường không có đồng hồ, không đồ bài trí, cũng chẳng có dụng cụ nấu ăn. Ở góc nhà là một chiếc hộp các-tông đựng ảnh và đồ thủy tinh.
“Giúp tôi mang chiếc va-li ra xe được không?”, bà cụ nói. Tôi cất va-li vào cốp, sau đó đỡ bà ra xe. Bà nắm lấy tay tôi, chúng tôi bước chậm rãi ra xe. Bà cụ luôn miệng cảm ơn.
“Không có gì đâu ạ" - tôi nói - “Cháu chỉ gắng đối xử tốt với hành khách theo cách cháu muốn mẹ cháu được người khác đối xử như vậy thôi”.
“Ôi, anh bạn quả là một cậu bé ngoan”, bà cụ bảo tôi. Khi vào xe, bà đưa tôi một tờ giấy ghi địa chỉ và bảo tôi chạy tới đó. Bà bảo thêm: “Cậu có thể chạy qua trung tâm thành phố được không?”.
“Đó không phải là đường ngắn nhất đâu ạ”, tôi trả lời.
“Ồ, không sao”. Bà bảo: “Tôi không vội. Tôi đang trên đường đến nhà dưỡng lão”.
Tôi nhìn qua gương chiếu hậu, thấy hai mắt bà cụ ngân ngấn nước.
“Tôi chẳng còn người thân. Bác sĩ bảo rằng tôi cũng không còn nhiều thời gian nữa”.
Tôi lặng lẽ với tay tắt đồng hồ đếm cây số. “Cụ muốn đi đường nào?”, tôi hỏi.
Vậy là trong vài giờ sau đó, chúng tôi chạy quanh thành phố. Bà cụ chỉ cho tôi tòa nhà nơi bà đã từng làm việc. Lúc đó, bà là người điều khiển thang máy. Rồi chúng tôi chạy qua khu phố nơi bà và chồng từng sống khi mới cưới. Bà bảo tôi dừng lại trước một kho hàng đồ nội thất. Bà bảo trước đây chiếc kho này là một phòng khiêu vũ lớn, nơi bà vẫn từng đến khi còn trẻ.
Thỉnh thoảng bà lại bảo tôi đi chậm hoặc dừng lại một chút khi qua một tòa nhà hay góc phố nào đó và ngồi lặng im, nhìn chăm chăm vào khoảng tối nơi đó.
Khi những tia nắng đầu tiên xuất hiện phía chân trời, bà đột nhiên nói: “Mệt rồi. Ta đi thôi”.
Chúng tôi không ai nói lời nào nữa, chạy đến địa chỉ bà đã đưa.
Đó là một tòa nhà thấp tầng, trông như một khu điều dưỡng nhỏ, có đường riêng cho xe ô tô chạy vào tận bên mái hiên. Hai cô hộ lý bước ra ngay khi chúng tôi vừa đến. Trông họ có vẻ lo lắng và để ý chăm sóc bà cụ từng chút một. Chắc hẳn họ đã đợi bà rất lâu rồi. Tôi mở cốp xe, lấy chiếc va-li nhỏ. Bà cụ giờ đã ngồi vào xe lăn.
“Tôi nợ anh bao nhiêu?”. Bà đưa tay lục túi xách.
“Không đồng ạ”. Tôi đáp.
“Anh cũng phải kiếm sống nữa chứ”.
“Cháu còn có thể kiếm được nhiều khách nữa mà”. Tôi trả lời.
Rồi gần như không suy nghĩ, tôi cúi xuống ôm lấy bà. Bà cụ cũng ôm tôi thật chặt.
Bà bảo: “Anh đã cho bà già này một niềm vui. Rất cảm ơn anh!”.
Tôi nắm chặt tay bà, sau đó bước ra trong cái ánh sáng mờ mờ buổi sáng. Chạy xe ra mà tôi còn vẳng nghe tiếng cánh cửa đóng lại phía sau. Đó là thứ âm thanh rất chậm rãi, đóng lại một cuộc đời.
Bữa đó, tôi không nhận chở thêm bất kỳ hành khách nào nữa. Tôi lái xe trong vô định, suy nghĩ miên man, hầu như không nói gì trong suốt thời gian còn lại của ngày hôm đó. Tôi cứ tự hỏi rằng điều gì sẽ xảy ra nếu bà cụ gọi phải một lái xe taxi cáu bẳn, thiếu kiên nhẫn vào đêm hôm đó? Và nếu tôi từ chối không chịu chạy hoặc chỉ bấm còi một vài lần khi tới tòa nhà tối tăm đó, rồi bỏ đi thì sao?
Những câu hỏi đó và hình ảnh bà cụ chìm trong suy tư trên những con đường tới nhà dưỡng lão cứ bám lấy tâm trí tôi mãi.
Sau này tôi mới nhận ra rằng, với tôi, chuyến taxi đêm hôm đó quan trọng hơn tất thảy những chuyến đi khác trong đời mình. Bởi chúng ta vẫn cho rằng cuộc sống là đi tìm những khoảnh khắc đẹp. Nhưng những khoảnh khắc tuyệt vời nhất lại thường đến một cách bất ngờ nhất, khi chúng ta ít để ý nhất và thường được bọc trong tấm vỏ mà người khác có thể xem là rất bình thường.
Truyện ngắn của KEN NƠ-BƠN (Mỹ)
THÀNH ĐÔNG (dịch)