Sức sống mới vào nghệ thuật múa rối

Múa rối không chỉ là trò diễn dân gian, mà còn là cách người Việt kể chuyện. Qua bàn tay khéo léo của nghệ nhân, con rối nhảy múa theo tiếng nhạc, mang hơi thở đất trời, tiếng cười nơi làng quê và đạo lý sống truyền đời. Hiện nay, nghệ thuật múa rối đang thiếu sự quan tâm của khán giả trẻ. Nếu chỉ bảo tồn nguyên bản, múa rối khó tiếp cận được đến công chúng; nếu đổi mới thiếu thận trọng, có thể làm hao mòn, pha loãng giá trị di sản. Vì vậy, cần tái truyền thông và thiết kế trải nghiệm bền vững, vừa chạm trái tim người trẻ, vừa gìn giữ mạch văn hóa.

Từ trăn trở ấy, nhóm sinh viên chuyên ngành Quản lý Giải trí và Sự kiện, Trường Khoa học Liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội, đã thực hiện sự kiện “Vũ rối vạn ảnh”. Bạn Nguyễn Khánh Linh, Trưởng ban tổ chức sự kiện “Vũ rối vạn ảnh” chia sẻ: “Qua trò chuyện với nghệ nhân múa rối, chúng tôi nhận ra vẻ đẹp tinh tế của múa rối và từ đó thực hiện sự kiện “Vũ rối vạn ảnh”, với mong muốn lan tỏa nghệ thuật múa rối đến cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Tôi hy vọng rằng mỗi người khi xem biểu diễn sẽ là một lần chạm vào hồn Việt, để văn hóa không chỉ tồn tại, mà sống trong trái tim thế hệ hôm nay”.

Nhóm sinh viên Trường Khoa học Liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội thực hiện chương trình “Vũ rối vạn ảnh”.

Bạn Đỗ Thị Trà My, Phó trưởng ban tổ chức sự kiện “Vũ rối vạn ảnh” bày tỏ: “Để đến gần nghệ thuật múa rối, người trẻ cần trải nghiệm mới lạ nhưng vẫn thân thuộc. Mục tiêu của dự án không phải là làm mới rối, mà là tái thiết kế trải nghiệm và tái truyền thông một cách bền vững. Từ đó, khôi phục liên hệ cảm xúc giữa khán giả trẻ và múa rối, đồng thời mở rộng góc nhìn về văn hóa truyền thống”.

Bên cạnh đó, Nhà hát Múa rối Việt Nam sẽ cùng đồng hành với nhóm, giữ vai trò hỗ trợ chuyên môn, trở thành “điểm neo văn hóa” uy tín, bảo đảm tính chuẩn mực cho toàn bộ dự án. Nhà hát cung cấp không gian biểu diễn và đội ngũ nghệ nhân nhiều kinh nghiệm, kiểm duyệt nghệ thuật và an toàn biểu diễn trong suốt quá trình thực hiện.

Nhìn, nghe, chạm vào múa rối

Tên gọi “Vũ rối vạn ảnh” gợi lên hình ảnh vũ điệu của rối, tạo nên vô vàn hình ảnh, góc nhìn. Bước vào hành trình của “Vũ rối vạn ảnh”, khán giả được quay ngược về thời điểm khởi nguyên của nghệ thuật múa rối qua Chương 1: ''Khi hồn nghề được gieo''. Không gian mở ra như một miền ký ức làng quê, nơi bàn tay người nông dân đã tạo nên những con rối đầu tiên từ lá đa, ống sậy. Những vật liệu bình dị đã hóa thành “hạt mầm văn hóa”, được gieo xuống bằng sự tỉ mỉ và tình yêu của nghệ nhân.

Bước sang Chương 2: ''Khi âm thanh được vang'', khán giả khám phá bí mật cách âm thanh thắp lên cảm xúc và linh hồn cho nghệ thuật rối. Âm nhạc, âm thanh trong múa rối là “ngôn ngữ bí mật” giúp truyền tải ý tứ, tâm trạng của con rối. Khách tham gia sẽ được nghệ nhân giải thích cách họ “dịch” từng chuyển động của rối thành tiếng trống, tiếng gõ, tiếng nhạc.

Đáng chú ý, tính trải nghiệm cũng được tăng cao khi du khách được tự mình thử điều khiển rối theo âm thanh, để cảm nhận rõ nét việc căn chỉnh từng nhịp tay cho khớp với tiết tấu.

Nhóm sinh viên thực hiện chương trình "Vũ rối vạn ảnh” tự tay làm những phần quà tri ân khách tham dự.

Hành trình khép lại tại Chương 3: ''Khi văn hóa chạm đời''. Đây là chương thể hiện rõ nét nhất đặc trưng của múa rối, để khách tham gia nhận ra rằng, múa rối được sinh ra từ chính cuộc sống hằng ngày của người Việt. Những sinh hoạt lao động, những phiên chợ quê, tiếng cười trẻ nhỏ hay nhịp sống làng mạc... tất cả đều trở thành nguồn cảm hứng của màn trình diễn múa rối. Con rối vì thế không còn chỉ là biểu tượng truyền thống, mà là mảnh ghép của đời sống rất gần gũi, chân thật và giàu cảm xúc. Chương kết thúc mở ra một nhận thức rằng, văn hóa hiện hữu quanh ta, múa rối chính là chiếc gương phản chiếu đời sống theo cách mộc mạc nhưng đầy sức gợi.