San hô đỏ là biểu tượng đẹp mang đậm chất nghệ thuật về đời sống gian khó, vất vả nhưng tràn đầy tinh thần lạc quan cách mạng của những chiến sĩ Hải quân ngày đêm bám trụ trên nhà giàn ở thềm lục địa phía Nam Tổ quốc đầy sóng gió. Kịch bản “San hô đỏ” được nhà văn Trịnh Bích Ngân viết cách đây hơn 10 năm khi chị có chuyến công tác cùng đoàn văn nghệ sĩ TP Hồ Chí Minh đến với một số đảo, điểm đảo thuộc huyện đảo Trường Sa, Khánh Hòa và khu vực Nhà giàn DK1. Tác giả cảm tác kịch bản từ những câu chuyện có thật về người chiến sĩ hải quân đã kiên cường bám trụ, anh dũng hy sinh trong một trận bão kinh hoàng càn quét qua Nhà giàn DK1 năm 1990.

Vở cải lương “San hô đỏ” có sự tham gia của các nghệ sĩ tiêu biểu. Ảnh: THANH HIỆP

Vở cải lương “San hô đỏ” có sự tham gia của các nghệ sĩ như: NSND Mỹ Hằng, Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT) Minh Hoàng, NSƯT Võ Thành Phê, các nghệ sĩ Nguyễn Thanh Toàn, Nguyễn Văn Khởi, Phùng Ngọc Bảy, Tô Tấn Loan, Kim Luận, Mỹ Linh… Lần đầu tiên, “San hô đỏ” được dàn dựng trên sân khấu cải lương. Ông Phan Quốc Kiệt, Giám đốc Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang cho biết: “San hô đỏ” đang được ê-kíp tiếp tục hoàn chỉnh để mang đến Liên hoan Cải lương toàn quốc 2024 trong tối 13-11 tại TP Cần Thơ. Ông Kiệt cũng cho biết thêm, “San hô đỏ” với nhiều sáng tạo trong dàn dựng, biểu diễn cũng là tác phẩm nhà hát đầu tư hướng đến chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Tình tiết vở cải lương xoay quanh 3 nhân vật chính: Đại úy Chương, chiến sĩ An và chiến sĩ Hồng với phẩm chất kiên cường, lấy thân mình chống chọi với thiên tai bão tố ngoài khơi cho đến hơi thở cuối cùng. Sự hy sinh của các anh rất cao đẹp nhưng mang lại nhiều nỗi đau cho cha mẹ, người thân và đặc biệt là những biến cố xảy ra sau đó đối với gia đình. Với tinh thần vì nghĩa cả và tấm lòng thương nhớ người đã khuất, mỗi người đã tự gánh lấy những thiệt thòi về phần mình để mang lại hạnh phúc cho người khác.

 
Các tình tiết trong vở cải lương được xây dựng độc đáo thể hiện vẻ đẹp, sự hy sinh của người chiến sĩ Hải quân ngày đêm canh giữ chủ quyền biển đảo Tổ quốc. Ảnh: THANH HIỆP

Có thể nói, ở vở cải lương này, NSND Trần Ngọc Giàu đã tìm được một lối đi mới khi tạo ra nhiều tình huống kịch ngay trên cột mốc thời gian. Không theo trình tự thời gian truyền thống, vở kịch đưa khán giả đi từ hiện tại về quá khứ, từ quá khứ trở ngược về hiện tại, thời gian cứ vậy đan xen nhau. Thế giới ảo trong vở cũng đậm màu sắc huyền bí, người sống như đang “nói chuyện” với người đã khuất, hiện thực giao thoa tâm tưởng. Chính thủ pháp nghệ thuật độc đáo về thời gian này khiến vở diễn có thêm không gian mở để cho người xem chạm đến những cảm xúc lắng đọng và sâu sắc nhất.

NSND Trần Ngọc Giàu còn sử dụng tài tình màn hình led và màn gauze cho các hiệu ứng không chỉ làm cho người xem ở hàng ghế khán giả thấy được vẻ đẹp của vùng biển Tổ quốc mà còn tái hiện cơn bão khủng khiếp năm xưa. Có thể coi đây là cao trào cũng là trường đoạn ấn tượng và xúc động nhất của vở cải lương. Màn gauze giữ vai trò chủ đạo trong việc thay đổi bối cảnh từ hiện thực sang tâm tưởng, giữa quá khứ và hiện tại. Vì thế, dù kể câu chuyện về những người đã ra đi nhưng “San hô đỏ” không gợi lên sự mất mát mà gần gũi, sẻ chia khi những người đã nằm lại vùng biển quê hương nhưng vẫn hiện diện trong từng con sóng dõi theo đồng đội. Tinh thần họ để lại vẫn vỗ về những người thân yêu nơi quê nhà.

Đảm nhận vai trò chuyển thể cải lương là tác giả trẻ Phạm Văn Đằng. Anh cho biết, đây mới là lần thứ hai thử sức ở đề tài biển đảo, cũng là một thách thức không nhỏ. Như các tác phẩm trước, anh tập trung khai thác “cái tình” trong mạch truyện. “Ở đây lại có nhiều cái tình, có tình đồng chí, tình cảm gia đình, tình yêu lứa đôi, cả tình hậu phương - tiền tuyến, rất thuận lợi cho các làn điệu cải lương”, anh Đằng chia sẻ thêm.

Vở cải lương “San hô đỏ” chia sẻ thông điệp dù các anh không còn nhưng tinh thần người lính giữa trùng khơi vẫn luôn hướng về gia đình, làm điểm tựa tinh thần cho những người thân yêu. Kịch bản có thắt nút, cao trào và mở nút hợp lý. Tuy nhiên, nếu tâm lý một vài nhân vật của vở diễn biến chuyển theo một logic tâm lý chặt chẽ hơn thì mạch cảm xúc sẽ đầy đặn hơn, sẽ không làm cho người xem có cảm giác sự giải quyết xung đột theo ý đồ chủ quan của tác giả. Dù mang âm hưởng lạc quan nhưng trong vở vẫn còn ít tiếng cười, những tình huống vui nhộn làm nhẹ sự căng thẳng. Ngôn ngữ kịch trau chuốt và mang tính chính luận, biểu cảm như câu nói: “Muốn có cuộc sống bình yên, chúng ta phải lao vào những nơi sóng gió” vẫn chưa nhiều trong vở diễn.    

Theo nhà văn Trịnh Bích Ngân, đây là tác phẩm khó viết, khó dựng không chỉ trên sân khấu mà ở cả các thể loại văn học nghệ thuật khác nói chung. Nhất là tác phẩm viết về sự hy sinh lớn lao mà thầm lặng của những người chiến sĩ bảo vệ chủ quyền biển đảo và cả những hy sinh lặng lẽ của những người thân của họ ở đất liền.

 Vở cải lương đã mang lại những cảm xúc khó quên đối với khán giả. Ảnh: THANH HIỆP

Dù là vở chính kịch, nhưng bộ ba tác giả kịch bản Trịnh Bích Ngân, tác giả chuyển thể Phạm Văn Đằng và đạo diễn NSND Trần Ngọc Giàu đã biết lựa chọn chi tiết, lớp lang bài bản đặc sắc và riêng biệt nhất để có món ăn tinh thần gắn bó với nhịp sống thời đại và để “chiều lòng” phù hợp với các khán giả khó tính hiện nay. Vượt qua thử thách không hề dễ đối với tay nghề cả ê-kíp dựng vở, vở cải lương “San hô đỏ” xứng đáng bản anh hùng ca hào hùng.

Vở “San hô đỏ” đã thổi bùng ngọn lửa tự hào và thấm đẫm lòng biết ơn với các chiến sĩ Nhà giàn DK1 đã hy sinh trong cơn bão số 10 năm 1990. Đồng thời, vở diễn ca ngợi sự hy sinh cao đẹp của những chiến sĩ ngày đêm bảo vệ chủ quyền biển đảo và cả người ở đất liền cũng chịu nhiều thiệt thòi, cũng phải biết hy sinh quyền lợi bản thân dù cách này hay cách khác.

PHAN NGỌC QUANG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.