QĐND - Dịp Trung thu này, thầy trò và các tài năng nghệ thuật xiếc Việt Nam đang tham gia Tuần văn hóa Việt Nam tại Cam-pu-chia (từ 25 đến 30-9), nhân kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cam-pu-chia và Năm Hữu nghị Việt Nam - Cam-pu-chia 2012. Trong số các tài năng đó, có nhiều người vừa qua tuổi "măng non", vì yêu nghệ thuật xiếc nên cả tuổi thơ của họ đã lăn lộn, dấn thân với nghề.

Tiết mục “Ngày hội Tây Nguyên” của Trường Trung cấp Nghệ thuật xiếc và tạp kỹ Việt Nam giành Huy chương Bạc trong Liên hoan xiếc quốc tế lần 3 tại Việt Nam. Ảnh: Minh Hà

 

Nỗ lực cống hiến

Gọi điện về từ Cam-pu-chia, giọng ông Hoàng Minh Khánh, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghệ thuật xiếc và tạp kỹ Việt Nam rạo rực niềm vui, kể rằng nhân dân Cam-pu-chia rất phấn khởi khi họ được xem biểu diễn nghệ thuật và đặc biệt là tận mắt xem những tiết mục đặc sắc của các tài năng trẻ nghệ thuật xiếc trong một cụm rạp sân khấu có nhiều công năng và hiện đại, mới khánh thành do Việt Nam tặng nhân dân Cam-pu-chia. Sau lễ khánh thành, liên tục các tiết mục nghệ thuật, tiết mục xiếc diễn ra, khán giả đến xem các buổi diễn kín rạp. 

Trong đoàn đi biểu diễn phục vụ nhân dân Cam-pu-chia lần này hầu hết là các em học sinh ở lứa tuổi 16-17, các em là những “hạt giống” được đào tạo, rèn luyện qua 5-6 năm trời với những khoảnh khắc luyện tập khắc nghiệt, có mồ hôi, nước mắt và cả máu trên sàn tập. Nghề xiếc vốn khắc nghiệt, khi tốt nghiệp ra trường khó xin được việc làm, tuổi nghề lại ngắn, chế độ đãi ngộ chưa thỏa đáng… vậy nhưng các em lại thật sự nổi bật ở các đấu trường quốc tế khi thường xuyên đoạt những giải thưởng lớn ở các kỳ cuộc liên hoan xiếc quốc tế diễn ra gần đây ở Nga, Tây Ban Nha, Pháp…

Ông Hoàng Minh Khánh cho biết, từng có thời gian lãnh đạo nhà trường lo lắng khi mỗi năm tuyển sinh, số lượng học sinh đăng ký cứ vơi dần. Trước đây, nghề xiếc hay có tính cha truyền con nối, nhưng sự phát triển của xã hội, phát triển của nhiều ngành nghề khác dễ kiếm sống, lại không quá cực nhọc như xiếc, khiến cái nghề tưởng như là “truyền thống” gia đình đã không còn được tiếp nối nữa. Hằng năm, Trường xiếc phải đi thông báo tuyển sinh ở khắp mọi vùng, miền của đất nước. Thời gian tuyển sinh của trường cũng đặc biệt hơn so với các trường khác: Diễn ra trong 5-6 tháng, từ tháng 3 cho tới tháng 8, tháng 9; rồi áp dụng cả đặc cách… Có những năm thu hút thí sinh khá đông, khoảng 2000 em đăng ký, nhưng trong quá trình sàng lọc, trường chỉ chọn được 50 em. Qua 5-6 năm học tập, trong số ấy lại chỉ còn được 20-30 em tốt nghiệp.

Dấn thân theo nghiệp xiếc, bản thân những người học cũng tự xác định đó là nghề gian nan, mạo hiểm và cũng phải có bản lĩnh, có sức khỏe. Nguyễn Phương Thảo, 16 tuổi, quê Hải Phòng, học sinh khóa 28 (vừa làm lễ tốt nghiệp ngày 6-9 vừa qua) tâm sự: 11 tuổi Thảo đã phải xa gia đình, lên trường ở tập trung, ngoài những giờ học văn hóa, Thảo phải tập luyện mỗi ngày 6-8 tiếng. Chọn kỹ thuật nhào lộn trên không làm tiết mục biểu diễn xiếc của mình, biết đây là kỹ thuật nguy hiểm, đòi hỏi sự gan dạ, dẻo dai, nhưng vì yêu thích nên Thảo đã cố gắng rèn luyện, bị bong gân, trẹo tay, trẹo chân, thậm chí có lúc bị gãy tay, Thảo cũng không dám kể cho gia đình biết, sợ bố mẹ thương con gái mà bắt bỏ học. Trong LH xiếc quốc tế tại Việt Nam năm 2010 và cuộc thi tài năng xiếc 3 nước Đông Dương tổ chức năm 2011, cái tên Nguyễn Phương Thảo đã liên tục được xướng lên bục nhận giải thưởng. Rồi trong buổi biểu diễn tốt nghiệp học sinh khóa 28 vừa qua, Thảo đã được Đoàn nghệ thuật xiếc Hà Nội ngỏ lời mời về công tác tại đoàn. Chia sẻ niềm vui trong những giọt nước mắt, Thảo nói rằng sẽ tiếp tục ở lại trường theo học, nâng cao trình độ, để sau này trở thành giáo viên đào tạo những tài năng cho nghệ thuật xiếc Việt Nam.

Tiết mục biểu diễn của học sinh Trường xiếc. Ảnh: Minh Hà

 

Những tín hiệu vui

Mấy năm gần đây, xiếc Việt Nam đã khởi sắc trở lại, thu hút đông đảo khán giả. Hơn thế, ở những sân chơi liên hoan quốc tế, xiếc Việt Nam đã khẳng định được bản sắc của mình. Như lời của ông Perter Dubinsky, Chủ tịch Tập đoàn Xiếc Firebird Mỹ trong dịp đến dự LH xiếc quốc tế Việt Nam nhận xét: “Tôi đã làm giám khảo cả hai cuộc liên hoan xiếc quốc tế gần đây của Việt Nam, điều dễ nhận thấy là xiếc Việt Nam đã ngày càng xác lập được uy tín của mình bằng chất lượng các tiết mục cũng như trình độ tổ chức các liên hoan quốc tế. Xiếc Việt Nam đang có sự nỗ lực để hội nhập với nghệ thuật của xiếc quốc tế”.

Là cái nôi đào tạo tài năng xiếc của Việt Nam và các nước trong khu vực, với uy tín và chất lượng đào tạo hơn nửa thế kỷ qua, Trường Trung cấp Nghệ thuật xiếc và tạp kỹ Việt Nam đã rất tự hào để ươm những tài năng nghệ thuật. Trong quá trình đào tạo, dù có những chông gai, nhưng hiện nay trường đã thu được những thành quả từ những thế hệ học sinh hiện đang công tác tại các đoàn nghệ thuật xiếc trong cả nước. 

Ông Hoàng Minh Khánh cũng khẳng định, xiếc Việt hiện đang khởi sắc, khiến các đoàn nghệ thuật xiếc hiện nay luôn có nhu cầu tuyển diễn viên cũng như đổi mới, nâng cao chất lượng các tiết mục. Hằng năm, các khóa học sinh ngay trong ngày biểu diễn tốt nghiệp đã có các đoàn nghệ thuật đến dự và đặt vấn đề tuyển các em về đoàn. Đó chính là niềm vui của những người đang ngày đêm bền bỉ cống hiến cho nền nghệ thuật xiếc Việt Nam.

VƯƠNG HÀ