QĐND - Với mong muốn đem lại cho người xem những hình ảnh về cuộc sống thực tại Việt Nam trong thập niên 1980 trước thời kỳ mở cửa, nhà báo người Pháp Mi-sen Blăng-sa (Michel Blanchard) đã tổ chức một triển lãm ảnh mang tên “Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia: Trước thời kỳ mở cửa” tại Nhà Đông Dương (Maison de l’Indochine) ở Pháp. Triển lãm kéo dài từ 25-5 đến 12-9-2015...

Mi-sen Blăng-sa là nhà báo làm việc tại Hãng tin AFP từ năm 1976 tới năm 2006. Tháng 6-1981, ông được cử sang Việt Nam làm Trưởng văn phòng đại diện của Hãng tin AFP tại Hà Nội. Trong khoảng thời gian từ 1981 đến 1983, AFP là cơ quan thông tấn duy nhất không thuộc khối xã hội chủ nghĩa có mặt và đưa tin về ba nước: Việt Nam, Lào và Cam-pu-chia. Hết nhiệm kỳ, ông Mi-sen Blăng-sa còn quay trở lại Việt Nam nhiều lần nữa.

Một bức ảnh của nhà báo Mi-sen Blăng-sa chụp năm 1982 trưng bày tại triển lãm. Ảnh: maisondelindochine.com

Tới Hà Nội đúng vào mùa hè năm 1981, trời oi bức, nhưng ấn tượng đầu tiên của nhà báo Pháp là Hà Nội thanh bình và rất đẹp. “Tôi còn nhớ thời đó, tôi hay đạp xe đi dạo sau giờ làm. Buổi tối ở Hà Nội yên lặng đến nỗi tôi nghe thấy tiếng đạp xe lạch cạch, vì mọi người đều đi ngủ sớm. Tôi thường thấy một số thanh niên mang sách ra đọc dưới cột đèn ở giữa ngã tư đường, vì nhà không có điện”, nhà báo Mi-sen nhớ lại.

Vào thời kỳ đó, Việt Nam đang bị Mỹ cấm vận. Tuy nhiên, vẫn có nhiều tổ chức thiện nguyện Pháp hợp tác với Việt Nam. Họ tới giúp đỡ về vật chất và chuyên môn cho các ca phẫu thuật tim mạch tại Hà Nội. Ở đây có nhiều bác sĩ tay nghề cao song vô cùng thiếu thốn trang thiết bị y tế. Ngay cả những người nước ngoài, nhà ngoại giao cũng chịu cảnh mất điện, hỏng điện thoại, hỏng máy điện báo, dù họ đã được ưu tiên rất nhiều.

Trong suốt thập niên 1980, cuộc sống tại Hà Nội rất khó khăn, thiếu thốn mọi phương tiện vật chất. Thời kỳ đó, người Hà Nội sử dụng tem phiếu để đổi lấy những nhu yếu phẩm, như gạo, thịt, sữa, đường, vải, dầu hỏa… Thế nhưng, tình trạng thiếu hàng hóa và hàng kém chất lượng vẫn liên tục diễn ra. Chuyện ăn cơm trộn đường, cơm độn ngô, sắn hay hạt bo bo không có gì xa lạ. Người dân Hà Nội phải xếp hàng từ sáng sớm để mong mua được những mặt hàng cần thiết. Họ ra “đặt gạch” hay xếp can đựng xăng dầu sau đó về nhà ngủ tiếp hoặc chờ đến gần giờ cửa hàng quốc doanh mở cửa thì quay lại. Nhiều khi tới lượt nhưng hết hàng nên tay trắng đi về.

Tới tham quan triển lãm “Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia: Trước thời kỳ mở cửa” của nhà báo Mi-sen Blăng-sa tại Nhà Đông Dương, người xem bắt gặp hình ảnh người thợ sửa xe đạp, với khách hàng là một thiếu nữ mặc quân phục cùng với chiếc mũ cối chống cằm ngồi chờ, được ông ghi lại thật bình dị và tự nhiên. Thời kỳ đó, chiếc xe đạp là tài sản quý giá nhất trong nhà và người thợ sửa xe đạp là khuôn mặt không thể thiếu trong xã hội. Trong một tấm hình khác là hình ảnh xã viên của một hợp tác xã nông nghiệp đang làm việc ngoài đồng theo chương trình khoán 10.

Tác giả không quên chụp những tấm pa-nô cổ động, hình ảnh phiên khai mạc Đại hội đại biểu lần thứ năm của Đảng Cộng sản Việt Nam diễn ra năm 1982 tại Hà Nội. Ngoài ra, còn có rất nhiều ảnh chụp phong cảnh Hà Nội và miền Bắc, hay Vịnh Hạ Long mà sau khi chiêm ngưỡng, người xem muốn được trở lại thời kỳ cảnh vật còn giữ được nét hoang sơ, trong lành, không có nhiều nhà cao tầng như ngày nay.

Chia sẻ với phóng viên, nhà báo Mi-sen cho rằng, cả Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh thay đổi quá nhanh nhưng ồn ào và ô nhiễm hơn. Nói về mục đích của triển lãm, nhà báo Pháp cho biết, thông điệp của cuộc triển lãm không mang tính “hoài cổ”, mà đem lại cho người xem những hình ảnh về cuộc sống thực tại Việt Nam trong thập niên 1980, trước thời kỳ mở cửa. Ông bày tỏ tin tưởng, những bức hình trưng bày tại triển lãm sẽ thu hút không chỉ người Việt Nam mà cả người nước ngoài yêu mến Việt Nam.

BÌNH NGUYÊN (giới thiệu)