QĐND - Dân tộc Việt Nam trong hoàn cảnh “Sáng chắn bão giông, chiều ngăn nắng lửa” đã sáng tạo ra vô số những giải pháp, những cách thức độc đáo để sinh tồn, chiến đấu chống giặc ngoại xâm và dựng xây đất nước. Người lính trong thời đại mới - Bộ đội Cụ Hồ, những người con ưu tú của dân tộc, đã thể hiện phẩm chất sáng tạo tuyệt vời của mình trong suốt hành trình 70 năm qua.

Hình tượng “bếp Hoàng Cầm” đã đi vào sáng tác của nhà thơ Phạm Tiến Duật, trở thành một biểu tượng đẹp về sức sáng tạo của người chiến sĩ giải phóng: “Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời/Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy” (Bài thơ về tiểu đội xe không kính-1968). Trong hoàn cảnh máy bay địch dựa vào những làn khói để phát hiện và oanh kích lực lượng bộ đội, dân công của ta, người chiến sĩ Hoàng Cầm đã nghĩ ra cách làm loại bếp có thể nấu nướng mà kẻ địch không thể phát hiện ra khói. Một sáng tạo tuyệt vời đã giảm bớt thương vong cho quân và dân, góp phần tạo ra bí quyết của bộ đội Việt Nam: “Đi không dấu, nấu không khói, nói không tiếng”, lối đánh xuất quỷ nhập thần.

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, chính những sáng tạo của quân đội ta đã góp phần làm nên chiến thắng. Kẻ địch cho rằng Điện Biên Phủ là một pháo đài bất khả xâm phạm bởi vì địa hình hiểm trở, đối phương không thể huy động hỏa lực có sức tấn công lớn. Thế nhưng, Bộ đội Cụ Hồ, với tài trí tuyệt vời đã huy động sức người kéo những khẩu pháo nặng nhiều tấn lên đỉnh núi cao, làm hầm cho pháo, ém sẵn chờ lệnh, và khi tấn công thì phát hỏa tập trung vào căn cứ của địch. Trước hỏa lực mạnh của quân Pháp, Bộ đội Cụ Hồ đã mưu trí, sáng tạo, đào hào, hầm tiếp cận với căn cứ địch, hệ thống hầm hào, công sự như "chiếc thòng lọng dần thít chặt vào cổ đối phương" vừa tạo được yếu tố bất ngờ, vừa giảm thương vong đến mức tối thiểu cho ta. Người Pháp và cả thế giới hết sức ngạc nhiên khi chiếc xe đạp, một phát minh của phương Tây đã được người Việt Nam chế thành những chiếc xe thồ có thể chở được vài trăm ki-lô-gam hàng hóa vượt suối băng đèo, vô cùng linh hoạt, tiếp tế hậu cần kịp thời cho chiến dịch.

Chiến sĩ mới ở Lữ đoàn 144 luyện tập điều lệnh đội ngũ. Ảnh: Minh Trường

Những chiến sĩ đặc công, do yêu cầu chiến đấu đặc thù, đã sáng tạo ra rất nhiều phương pháp ngụy trang, đột nhập, liên lạc, tiêu diệt mục tiêu. Những hàng rào điện tử hiện đại, chó nghiệp vụ và những vũ khí tối tân, phương pháp phòng vệ được tăng cường tối đa của địch… đều không ngăn cản nổi bước tiến và chiến công của những chiến sĩ đặc công Việt Nam.

Trong chiến tranh phá hoại thời chống Mỹ, những thủy lôi, ngư lôi, bom từ trường, bom nổ chậm… hiện đại và nguy hiểm bậc nhất của quân đội Mỹ cũng đã bị những kĩ sư, những người lính công binh, dân quân Việt Nam khuất phục. Siêu pháo đài bay B.52 được quảng bá là có khả năng tàng hình, bất khả xâm phạm cũng phải tan xác, rơi rụng trên bầu trời Hà Nội bởi tài năng sáng tạo của bộ đội Việt Nam - trí tuệ và bản lĩnh Việt Nam đã sáng tạo tìm ra cách đánh hiệu quả. Trước sức mạnh vũ khí, hỏa lực của quân đội Mỹ, các chiến sĩ giải phóng quân miền Nam Việt Nam đã sáng tạo ra cách đánh “Bám lấy thắt lưng địch mà đánh”, sau này được Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đúc kết thành phương châm chiến lược của quân đội.

Bây giờ, giả sử có một công trình nghiên cứu, tập hợp về những sáng tạo của Bộ đội Cụ Hồ, thì công trình ấy sẽ có độ dày, sự bề thế đáng kinh ngạc và không có kết thúc, bởi vì sức sáng tạo của Bộ đội Cụ Hồ là vô tận, vô cùng đa dạng và phong phú.

Có những sáng tạo thuộc về tập thể, ban đầu do một chiến sĩ nào đó nghĩ ra, song người này không xác lập “bản quyền”, và toàn quân đều áp dụng. Cùng với những sáng tạo tập thể, lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam ghi danh nhiều cá nhân đã có những cống hiến, sáng tạo đặc biệt xuất sắc.   

Phẩm chất sáng tạo của Bộ đội Cụ Hồ là sự nối tiếp truyền thống thông minh, kiên cường của dân tộc. Trong hoàn cảnh luôn phải đối đầu với thiên tai, với những kẻ thù mạnh hơn nhiều lần, người Việt đã luôn phải sáng tạo ra những phương pháp độc đáo để tồn tại và chiến thắng, đã được cha ông đúc kết thành nguyên lý chiến lược “lấy yếu chống mạnh, lấy ít địch nhiều”, phát huy thế trận lòng dân, dựa vào địa hình hiểm yếu để đánh giặc. Những chiến công chói lọi trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc đều là kết quả của sự sáng tạo về chiến lược, chiến thuật và vô số những giải pháp cụ thể trong những tình huống khác nhau. Nguồn gốc của sức sáng tạo đó là lòng yêu nước, tinh thần dũng cảm, ý chí không khuất phục trước bất cứ kẻ thù nào, dù hùng mạnh, hiểm ác đến mấy.

Sáng tạo không ngừng chính là một trong những truyền thống lớn của Quân đội nhân dân Việt Nam, giúp quân đội ta ngày càng lớn mạnh, trở thành đội quân bách chiến bách thắng, xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó. Mỗi chiến sĩ Bộ đội Cụ Hồ đều thấm nhuần truyền thống ấy, ra sức học tập, rèn luyện, sáng tạo trong học tập và trong huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, xứng đáng với truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng: “Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”.

TRẦN QUANG ĐẠI (Tạp chí Văn hóa Nghệ An)