QĐND - Mấy lần ghé qua Đại đội thông tin 18 (Phòng Tham mưu - Bộ CHQS tỉnh Khánh Hòa), tôi luôn chú ý đến căn phòng nhỏ phía sau khuôn viên đại đội, bởi trong phòng có người thợ lúc nào cũng cặm cụi sửa chữa máy móc. Có bữa, tôi đứng ngay cạnh cửa sổ, mỉm cười định chủ động làm quen, nhưng người thợ vẫn dán mắt vào các vi mạch. Liếc nhìn đồng hồ, đã hơn 21 giờ.

Cao thủ trong phòng nhỏ

Tôi hỏi Đại đội trưởng Đại đội thông tin 18, Thượng úy Nguyễn Văn Hân, thì được biết: “Người thợ trong căn phòng đó là Thiếu tá chuyên nghiệp Lâm Văn Tự. Gần như tối nào sau khi cơm nước xong, anh Tự cũng lên đơn vị để sửa chữa, mày mò nghiên cứu các loại máy móc, thiết bị điện tử. Anh Tự là “cây sáng kiến” của đơn vị đó”.

Sáng hôm sau, cùng Thượng úy Nguyễn Văn Hân, tôi vào chơi phòng làm việc của anh Lâm Văn Tự. Nở nụ cười hiền khô, anh Tự bảo: “Nếu hỏi chuyện máy móc, bắt bệnh, sửa chữa điện thoại, thiết bị thu phát sóng thì được, chứ phỏng vấn thì tôi ngại lắm!”. “Anh khiêm tốn quá, thế chẳng phải từ năm 2010 tới nay, anh liên tục được bầu là Chiến sĩ thi đua cơ sở, rồi được Bộ Quốc phòng tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quân năm 2012 đó sao”. “Cái này là công lao, thành tích chung của tập thể thôi, tôi chỉ đại diện cho đơn vị…”. “Thế này nhé anh Tự, theo ý anh vậy, em có chiếc điện thoại bị hỏng, anh xem giúp em”. Ngay lập tức, như được trở về bản năng gốc, anh Tự đeo kính tháo chiếc điện thoại nhoay nhoáy và sau một hồi kiểm tra, đã chỉ ra “bệnh” của máy cho khổ chủ biết. Đứng bên cạnh trong lúc anh kiểm tra điện thoại, tôi gợi chuyện: “Chiếc bàn làm việc này đã ở cùng anh bao năm rồi?”. Thay vì trả lời, anh Tự quay sang nói với Đại đội trưởng Hân: “Dễ được mười mấy năm rồi nhỉ!”.

Thiếu tá chuyên nghiệp Lâm Văn Tự (bên trái) đang giới thiệu về sáng kiến bộ kiểm tra thuê bao điện thoại của tổng đài.

Trên chiếc bàn cũ là hàng loạt linh kiện điện tử, mấy chiếc điện thoại để bàn, điện thoại dã chiến bong nước sơn. Nhìn đống đồ “đồng nát” linh kiện điện tử dưới đất, tôi kêu: “Anh Tự chứa đủ thứ bà giằn, chắc anh đang mày mò nghiên cứu một sản phẩm mới rồi”. Đại đội trưởng Hân phấn khởi góp vui: “Anh Tự liên tục có sáng kiến, niềm tự hào của Đại đội thông tin 18 đó. Từ sáng kiến máy thu cải tiến 81 bán dẫn, bộ nguồn dùng cho máy thu phát XD-D9B1, cho đến bộ kiểm tra đường dây của tổng đài SP22 (được Bộ tư lệnh Quân khu 5 tặng giải ba trong Hội thi Sáng kiến cải tiến kỹ thuật năm 2011), bộ kiểm tra dây cáp thông tin. Những sáng kiến của người thợ sửa chữa thông tin Lâm Văn Tự luôn được trên đánh giá cao"...

Anh Tự rất ngại nói về sáng kiến của mình, hay đúng ra, có lẽ anh không thích kể công. Thành ra, Đại đội trưởng Nguyễn Văn Hân phải giải thích kỹ cho tôi: “Bộ kiểm tra đường dây của tổng đài SP22 đã giúp giảm quân số tại các máy trực điện thoại, giúp nhân viên trực tổng đài kiểm tra chất lượng thông tin nhanh, kịp thời”. “Ái chà, ghê đấy!”. “Chưa hết đâu, bộ kiểm tra đường dây của tổng đài SP22 gọn nhẹ, cơ động dễ dàng, thuận tiện khi triển khai ngoài thao trường. Và quan trọng không kém, về mặt kinh tế, máy sử dụng các linh kiện thông dụng có sẵn trên thị trường nên dễ thay thế, giá thành thấp, có thể phổ biến rộng rãi ở các đơn vị”.

Độc lập tác chiến

Thấy ở góc phòng có một thiết bị điện tử lạ mắt, tôi hỏi anh Tự: “Không biết đây có phải là một trong những sáng kiến mới của anh?”. “Cái này đang đợi kiểm chứng, nghiệm thu”. “Vậy tên của nó là gì vậy anh?”. “Bộ kiểm tra thuê bao điện thoại của tổng đài”. Đại đội trưởng Hân tiếp lời: “Nếu được nghiệm thu, thì bộ kiểm tra thuê bao điện thoại của tổng đài sẽ mang lại rất nhiều lợi ích về kinh tế cũng như tiết kiệm được sức người. Qua thiết bị này, có thể biết máy điện thoại của thủ trưởng hỏng ở khâu nào, do máy hay do thiết bị, đường dây. Hãy tưởng tượng: Em chào thủ trưởng, em xin phép sửa máy điện thoại. Ơ mấy cậu này, máy điện thoại của tôi vẫn hoạt động bình thường. Nhưng 10 phút trước máy đã bị trục trặc, thưa thủ trưởng. Hoặc thiết bị này có thể kiểm tra biết dây dẫn hỏng ở đâu, giúp lính thông tin không phải mất thời gian kiểm tra dây từng đoạn một…”.

Mới nghe Đại đội trưởng Hân nói qua, tôi nổi da gà vì sự lợi hại của thiết bị này. “Anh nghiên cứu, chế tạo thiết bị này trong bao lâu?” - tôi hỏi anh Tự. “Từ lúc thai nghén ý tưởng đến lúc vẽ sơ đồ là 5 năm. Còn lắp ráp thiết bị này mất một tháng”. Đại đội trưởng Hân phấn chấn góp chuyện: “Anh Tự ra chợ, tìm mua những linh kiện điện tử phù hợp, rồi về chế ra thiết bị này đó”. Tôi thắc mắc: “Anh Tự này, đó là anh làm thủ công, nếu được sự hỗ trợ của máy móc thì sao?”. “Thì thiết bị này tôi sẽ lắp ráp và hoàn thiện trong một tuần”. “Để nghiên cứu ra thiết bị này, anh Tự có thường làm việc ca ba không?”. Anh Tự lại mỉm cười hiền khô, còn Đại đội trưởng Hân tủm tỉm cười, lấy tay chỉ bàn làm việc của anh Tự. “Thế anh làm tối liên tục ở đây, bà xã không có ý kiến gì sao?”. “Vợ con cũng thông cảm cho tôi. Lâu nay, tôi đã coi đơn vị là mái ấm thứ hai của mình, xa một lúc đã thấy nhớ, lại nhìn vợ cười nịnh rồi lấy xe phóng lên đây”.

Mấy bữa sau, gặp Đại đội trưởng Hân, tôi hỏi sao anh Tự có họ lạ nhỉ? “Vâng, hồi nhỏ anh xa gia đình, lên chùa ở nên lấy họ Lâm. Anh giỏi võ lắm. Năm 1993, học xong Trung cấp Thông tin, anh được điều động về công tác tại Đại đội thông tin 18. Từ đó đến nay, lúc nào anh Tự cũng miệt mài, nhiệt tình trong công việc, nên được anh em quý mến lắm. Lãnh đạo các cấp luôn tạo điều kiện, ủng hộ anh Tự trong việc nghiên cứu, cải tiến, sáng chế ra những thiết bị điện tử mới có lợi cho thông tin, cho quân đội”. Trong lúc đang tâm sự cùng Đại đội trưởng Hân thì trời Nha Trang đổ mưa. Cơn mưa đầu mùa xối xả, như bầy ngựa hoang bạc trắng gào thét nơi phố biển. Bất chợt, tôi bắt gặp ở cổng Đại đội thông tin 18 một dáng người nhỏ bé quen thuộc…

Căn phòng nhỏ phía sau khuôn viên đại đội lại sáng đèn. 

Bài và ảnh: ĐÌNH HÙNG