QĐND - Nhấn mạnh trong cuộc tọa đàm về sản xuất phim hoạt hình Việt Nam tổ chức ngày 21-3 vừa qua, ông Đặng Vũ Thảo, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Hãng phim Hoạt hình Việt Nam cho hay, kỹ thuật công nghệ hiện nay của Hãng không thua kém khu vực châu Á sau khi được nâng cấp từ 2008, có chăng là thua kém tư duy, trình độ nghệ thuật.

Khó tiếp thị phim

Ở các mùa giải trao thưởng của loại hình nghệ thuật thứ 7-điện ảnh, phim hoạt hình hầu như lần nào cũng đoạt giải. Điển hình ở giải Cánh diều vàng 2012 có phim “Càng to càng nhỏ”, “Trần Quốc Toản”, “Bù nhìn rơm”; trước đó ở Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần 2 (cuối tháng 12-2012) phim “Bò vàng” nhận Giải thưởng đặc biệt của Ban giám khảo… Vậy nhưng, khán giả nhí chẳng có nhiều cơ hội để được xem những bộ phim hoạt hình - “món ăn” nghệ thuật ưa thích nhất, kể cả ở rạp và trên truyền hình.

Cảnh phim hoạt hình "Người con của rồng"-bộ phim hoạt hình được đầu tư sản xuất theo công nghệ 3D hiện đại dài 60 phút nhưng không được nhiều người biết đến. Ảnh: HƯƠNG ANH.

Ngược lại, khi những bộ phim hoạt hình được cho là “bom tấn” của thế giới xuất hiện ở hầu khắp các rạp chiếu phim Việt như: “Xì trum”, “Brave” (Công chúa tóc xù), “Panda”, “Lạc vào xứ sở thần tiên”, “Alvin”… ngay lập tức con trẻ của các gia đình nháo nhác đòi đi xem, không ít khán giả đến rạp xem là người lớn. Là bởi dù làm phim cho trẻ nhưng người lớn xem vẫn được, nội dung vui vẻ, nhẹ nhàng, gần gũi cuộc sống… “Trên thế giới hiện nay, ranh giới giữa các thể loại rất mong manh, nên tư duy của người làm phim ở nước ta nếu không theo kịp khán giả sẽ khó mà tiếp thị phim” - TS Ngô Phương Lan, Cục trưởng Cục Điện ảnh cho hay.

Trong sự nở rộ của phim hoạt hình thế giới, dịp kỷ niệm Đại lễ 1000 năm Thăng Long-Hà Nội, những tưởng đã mừng cho phim hoạt hình Việt, khi lần đầu tiên Hãng phim của Hội Điện ảnh Việt Nam giới thiệu tới công chúng bộ phim hoạt hình lịch sử dài đầu tiên “Người con của rồng” (60 phút), được quảng bá khá rầm rộ và tiến ra rạp, rồi công chiếu cả trên truyền hình Trung ương. Đây cũng là một trong những bộ phim hoạt hình hiếm hoi của Việt Nam được đầu tư theo công nghệ 3D với kinh phí 7 tỷ đồng. Nhưng xem ra phim cũng đã không hút được đông đảo khán giả như kỳ vọng của nhà sản xuất. Nhà văn Trần Ninh Hồ nhận xét rằng, phim hoạt hình nước mình nặng triết lý, làm phim nhắm đến trẻ con nhưng luôn áp đặt nhãn quan của người lớn, thiếu vắng nhất những tiếng cười… Theo ông, muốn thu hút khán giả thì nên ít lời thoại thôi!

Loay hoay tìm hướng

Sẽ là khập khiễng nếu so sánh phim hoạt hình Việt Nam với các siêu phẩm hoạt hình của thế giới, nhưng rõ ràng phim hoạt hình Việt Nam vẫn có khoảng cách quá lớn. Và điều đáng nói, khoảng cách đó không nằm chủ yếu ở công nghệ làm phim.

Theo ông Đặng Vũ Thảo, năm 2012 Hãng được Nhà nước đặt hàng 12 phim, năm 2013 Hãng đặt mục tiêu sản xuất 16 phim, nhưng cái khó của những người làm phim hoạt hình giờ đây không phải là công nghệ, kỹ thuật hay phương tiện để làm phim… mà là nguồn kịch bản.

Nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã chia sẻ, đề tài phim cho thiếu nhi hay phim hoạt hình hiện nay rất khan hiếm, bởi hầu hết các nhà biên kịch đều “né”. Không hẳn là do các nhà biên kịch đã hết “chất” trẻ con, mà do họ không chịu đầu tư tìm hiểu xem trẻ con thích gì, cần gì, nghĩ thế nào và ứng xử ra sao với cuộc sống, với các mối quan hệ của trẻ. Lâu nay, những đợt phát động sáng tác cho trẻ em trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật nói chung và điện ảnh nói riêng vẫn còn khiêm tốn và thiếu thực tế. Muốn có kịch bản, tác phẩm phim truyện hay hoạt hình cho trẻ, thì trước khi bắt tay làm phim, công chiếu bộ phim đó cần có sự “mổ xẻ” của trẻ, chứ không chỉ người lớn; nên thường xuyên mở các lớp viết kịch bản cho thiếu nhi trong sự hướng dẫn của các nhà biên kịch chuyên nghiệp, cùng các tác giả nhí xây dựng những kịch bản điện ảnh đủ chất lượng làm phim.

Cảnh phim hoạt hình "Dưới bóng cây" được sản xuất theo công nghệ 3D khá hấp dẫn nhưng không được công chiếu rộng rãi trên truyền hình hay ở rạp. Ảnh: HƯƠNG ANH.

Một nguyên nhân khác tác động không nhỏ tới độ hấp dẫn phim hoạt hình chính là việc từ trước đến nay, các nhà làm phim không phải chịu sức ép của đầu ra. Bên cạnh đó, đầu ra trên kênh truyền hình quốc gia cho phim hoạt hình vẫn hạn chế, còn việc phát hành phim tại các rạp chiếu với mục đích thương mại thì chưa từng được nghĩ tới. Sản xuất phim nhưng lại không có kinh phí quảng cáo, tiếp thị.

“Chúng tôi chỉ mơ một điều rất giản dị là làm sao phim hoạt hình Việt Nam được làm nhiều hơn, hay hơn và bất cứ khi nào mở ti vi ra cũng thấy một kênh đang phát những bộ phim hoạt hình “made in Việt Nam” - đạo diễn Phương Hoa, tác giả của những bộ phim hoạt hình nổi tiếng “Xe đạp và ô tô”, “Cuộc phiêu lưu của ong vàng”, “Tít và Mít”... bày tỏ.

Cuộc tọa đàm hiếm hoi nhằm tìm hướng nâng cao chất lượng phim, số lượng phim, tăng tính giải trí trong phim hoạt hình có sự góp mặt của khá nhiều đại biểu hoạt động ở các lĩnh vực văn học, đạo diễn, biên kịch, họa sĩ do Hãng phim Hoạt hình Việt Nam tổ chức rất sôi nổi, nhưng điều mấu chốt cho việc sản xuất nên những bộ phim có chất lượng ấy là làm thế nào để có lãi, làm thế nào ra được rạp, lên được truyền hình và quan trọng nhất là làm sao thu hút được đông đảo công chúng thì không thấy mấy ý kiến bàn đến!.

CHÂU XUYÊN