Phát huy nghệ thuật múa dân gian của người Lào ở Điện Biên

Ca hát, nhảy múa như cơm ăn, nước uống

Cứ mỗi tối, nhà văn hóa bản Mường Luân 2 (xã Mường Luân, huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên) lại rộn vang tiếng nhạc hòa cùng những điệu múa truyền thống đắm say lòng người của các bà, các mẹ trong đội văn nghệ địa phương. Như một thói quen, sau một ngày làm việc, họ cùng hẹn nhau luyện tập. Điểm ấn tượng trong điệu múa cổ truyền của người Lào là việc xoay thân người, cổ tay, ngón tay được kết hợp nhuần nhuyễn, thanh thoát, nhịp nhàng nhưng không kém phần sôi nổi. Cùng với đó là các động tác di chuyển, đầu gối nhún mềm mại. Khi múa xong, hai tay chắp trước ngực, đầu hơi cúi xuống. Chính vì vậy, những điệu múa của các cô gái Lào luôn thu hút bởi sự duyên dáng, mềm dẻo của cơ thể cùng sự khéo léo, nhịp nhàng của bàn tay. “Dân tộc Lào coi ca hát, nhảy múa như cơm ăn, nước uống. Chẳng ai dạy ai nhưng người già, trẻ nhỏ dân tộc Lào đều biết múa. Chúng tôi không chỉ luyện tập để chuẩn bị cho các sự kiện mà coi đây là dịp chị em gặp gỡ, trao đổi giúp đỡ nhau trong cuộc sống thường nhật”, chị Lò Thị Thiên, Đội trưởng Đội văn nghệ bản Mường Luân 2 chia sẻ.

Một trong những điệu múa đặc trưng của dân tộc Lào chính là lăm vông. Trong tiếng Lào, “lăm” là hát, “vông” là tròn. Múa lăm vông có đội hình tròn thể hiện sự gắn kết, chuyển động ngược kim đồng hồ hoặc có thể từng cặp nam-nữ múa đôi với nhau. Động tác của nữ giới là vừa cuộn bàn tay, vừa ép ngón trỏ vào ngón cái, trong khi các ngón khác xòe rộng và uốn cong. Chân cứ 3 bước tiến thì 1 bước lùi. Nam giới cũng phải sử dụng bàn tay và cơ thể để có sự tương tác với bạn múa. Điệu lăm vông nhẹ nhàng, dễ học, dễ nhảy, chỉ cần chút khéo léo là có thể múa một cách cơ bản. Một vòng múa lăm vông rất đa dạng, phong phú về các tư thế, mọi người phối hợp thể hiện nhịp nhàng trên nền nhạc.

Thiếu nữ dân tộc Lào ở xã Mường Luân (huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên) với điệu múa truyền thống bên tháp cổ Mường Luân.

Rất nhiều dân tộc có nghệ thuật múa truyền thống như người Thái với điệu xòe đoàn kết, người Mông múa khèn độc đáo, nhưng không phải dân tộc nào cũng có các điệu múa phổ biến trong mọi mặt đời sống sinh hoạt như dân tộc Lào. Nghệ thuật múa của người Lào là một hình thức sinh hoạt văn hóa tinh thần mang đậm dấu ấn bản địa, tính cộng đồng, văn hóa đặc trưng, đồng thời còn là nơi tích hợp, bảo tồn các hình thức nghệ thuật dân gian khác, như: Nhạc cụ, dân ca, trang phục, tập quán xã hội và tín ngưỡng.

Khát vọng về cuộc sống thanh bình

Múa của đồng bào Lào được thực hành trong dịp lễ, tết, đám cưới, mừng nhà mới, liên hoan văn nghệ, hội thi, hội diễn, sự kiện văn hóa tại thôn bản và giao lưu hợp tác quốc tế... Ngoài ra, không nhất thiết phải vào các dịp trên mà bất cứ nơi đâu khi tiếng nhạc vang lên thì họ lại mời nhau cùng ca hát, nhảy múa. Dù mỗi điệu múa chứa đựng những nội dung khác nhau song đều mang ý nghĩa vươn tới khát vọng cuộc sống thanh bình, đầm ấm, hạnh phúc, yên vui.

Theo đồng chí Lò Văn Khánh, Phó chủ tịch UBND xã Mường Luân, dân tộc Lào tại huyện Điện Biên Đông sinh sống chủ yếu tại xã Mường Luân. Với mong muốn nét văn hóa truyền thống ngày càng phát triển trong đời sống văn hóa tinh thần của bà con, cấp ủy, chính quyền xã đã chỉ đạo thành lập các đội văn nghệ ở 4 bản người Lào và được người dân hưởng ứng nhiệt tình, tích cực. Các đội văn nghệ góp phần truyền dạy những điệu múa cổ truyền cho lớp trẻ, cũng như đề cao trách nhiệm gìn giữ phổ biến, trao truyền và phát huy những giá trị đặc sắc về dân ca, dân vũ, dân nhạc của dân tộc mình.

Hiện nghệ thuật trình diễn múa dân gian của người Lào được thực hành, gìn giữ và phát huy tại 16 bản, thuộc 9 xã của 2 huyện Điện Biên và Điện Biên Đông ở tỉnh Điện Biên. Đồng chí Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh cho biết, đơn vị đã tập trung vào tôn vinh các nghệ nhân dân tộc Lào đủ tiêu chí đề nghị phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể; thường xuyên quan tâm, tạo điều kiện để các nghệ nhân và người cao tuổi tham gia thực hành, truyền dạy tại cộng đồng. Hằng năm, tỉnh tổ chức nhiều hoạt động lễ hội có phần trình diễn nghệ thuật múa của người Lào; tổ chức cho nghệ nhân người Lào tham gia giao lưu văn hóa, văn nghệ tại nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước; trưng bày quảng bá về nghệ thuật múa của người Lào tại bảo tàng tỉnh và trong ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh; phục dựng và bảo tồn lễ hội té nước (Bun Huột Nặm), lễ mừng cơm mới (Kin Khẩu Hó)... của người Lào.

Bài và ảnh: HIẾU TRƯỜNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.