QĐND - Tối 25-4, tại Quảng trường Hùng Vương, TP Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu, Festival Đờn ca tài tử (ĐCTT) quốc gia lần thứ nhất - Bạc Liêu 2014 chính thức khai mạc. Dự lễ khai mạc có các đồng chí: Lê Khả Phiêu, nguyên Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam; Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng; Phó thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam.

Nhiều hoạt động tôn vinh nghệ thuật Đờn ca tài tử

Với chủ đề “Đờn ca tài tử, Tình người-Tình đất Phương Nam”, các hoạt động tại Festival ĐCTT quốc gia lần thứ nhất - Bạc Liêu 2014 diễn ra từ ngày 24-4 đến 29-4 tại nhiều địa điểm ở thành phố Bạc Liêu và một số địa phương trong tỉnh. Chương trình nghệ thuật khai mạc được xem là một trong những điểm nhấn quan trọng và là tâm điểm của Festival.

Trên sân khấu đậm chất Nam Bộ, hơn 500 nghệ nhân, nghệ sĩ trình diễn nhiều tiết mục tái hiện quá trình phát triển của nghệ thuật ĐCTT, từ bản Dạ cổ hoài lang đến những bài vọng cổ và sân khấu cải lương; giới thiệu truyền thống lịch sử, vẻ đẹp độc đáo của đất và người phương Nam cùng vùng đất, con người Bạc Liêu; tôn vinh những nghệ nhân, nghệ sĩ có đóng góp tích cực trong việc bảo tồn, phát huy nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ.

Lễ khai mạc Festival ĐCTT quốc gia lần thứ nhất - Bạc Liêu 2014.

Các nghệ nhân ĐCTT TP Hồ Chí Minh biểu diễn tại Festival ĐCTT quốc gia lần thứ nhất - Bạc Liêu 2014.

Ông Lê Minh Chiến, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu, Phó trưởng Ban tổ chức Festival ĐCTT cho biết: Trong 21 hoạt động của Festival, có đến 14 hoạt động liên quan đến nghệ thuật ĐCTT; một số hoạt động nổi bật, được đầu tư kỹ lưỡng có thể kể như: Xây dựng không gian ĐCTT Nam Bộ; chương trình nghệ thuật tôn vinh hai soạn giả Trọng Nguyễn, Yên Lang là người của địa phương; tổ chức Liên hoan ĐCTT toàn quốc; tổng kết, trao Giải thưởng cải lương Trần Hữu Trang và các cuộc thi sáng tác ca khúc, bài vọng cổ, sáng tác lời mới 20 bản tổ ĐCTT; ra mắt Quỹ Hỗ trợ bảo tồn và phát triển nghệ thuật ĐCTT tỉnh Bạc Liêu... Mặc dù thời gian chuẩn bị Festival không nhiều nhưng Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bạc Liêu đã chỉ đạo các cấp, các ngành tập trung triển khai công tác chuẩn bị để Festival diễn ra thành công tốt đẹp.

Cũng trong ngày 25-4, UBND tỉnh Bạc Liêu đã tổ chức khánh thành Khu lưu niệm nghệ thuật ĐCTT và cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu (tại phường 2, thành phố Bạc Liêu). Khu lưu niệm có diện tích hơn 12.500m2, tổng vốn đầu tư hơn 75 tỷ đồng. Công trình gồm nhiều hạng mục như: Nhà trưng bày ĐCTT, cải lương; nhà trưng bày tranh, ảnh, hiện vật về cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu và sự phát triển của bài vọng cổ; sân khấu biểu diễn… Điểm độc đáo của công trình là biểu tượng chiếc đờn kìm cách điệu trên đỉnh nóc tòa nhà hành chính cùng những bậc thang đi lên được bố trí theo các số bậc 2, 4, 8, 16, 32, 64. Những con số này tượng trưng cho số nhịp phát triển từ bản Dạ cổ hoài lang đến bài vọng cổ có nhịp 64.

Hội tụ tài tử đất phương Nam

Trong những ngày qua, khắp các nẻo đường của thành phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu, nơi đâu cũng rực rỡ cờ hoa, áp-phích chào đón Festival ĐCTT. Nhịp sống nơi đô thị Bạc Liêu như sôi động hơn, đường phố khang trang, sạch đẹp, người dân nơi đây ai cũng ý thức được rằng, có một sự kiện văn hóa quan trọng đang diễn ra nơi mình sinh sống. Tại các ngả đường dẫn vào trung tâm thành phố, những tình nguyện viên sẵn sàng giúp đỡ du khách đến với Festival.

Sáng 25-4, trong khuôn khổ Festival ĐCTT quốc gia lần thứ nhất - Bạc Liêu 2014, Liên hoan ĐCTT toàn quốc đã được khai mạc. Bước vào Khu du lịch sinh thái Hồ Nam của tỉnh Bạc Liêu, nơi diễn ra liên hoan, chúng tôi như lạc vào một thế giới khác, đầy ắp âm thanh cổ nhạc. Trong không gian đó, ban tổ chức cho xây dựng 21 ngôi nhà hình chiếc nón lá cho các đội biểu diễn.

Đây là liên hoan do UBND tỉnh Bạc Liêu phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) phối hợp tổ chức. Ban tổ chức cho biết, liên hoan quy tụ một đội ngũ hùng hậu 350 nghệ nhân, gồm nghệ nhân đờn và nghệ nhân ca của 21 tỉnh, thành phố phía Nam tham dự. Với chủ đề “Hội ngộ tài tử phương Nam”, liên hoan tập trung ca ngợi tinh thần kiên cường, bất khuất của nhân dân trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ Tổ quốc; ca ngợi Đảng vĩ đại, Bác Hồ kính yêu và những thành tựu mà nhân dân ta đạt được; ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước, giáo dục truyền thống cách mạng… Bà Lê Thị Ái Nam, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu, Trưởng ban tổ chức Festival ĐCTT nói: “Liên hoan ĐCTT toàn quốc lần này vừa có ý nghĩa bảo tồn và phát huy giá trị ĐCTT Nam Bộ, vừa là sân chơi bổ ích cho nghệ nhân các tỉnh, thành phố có di sản ĐCTT được dịp giao lưu, trao đổi kinh nghiệm về loại hình nghệ thuật độc đáo này”.

Chị Trần Kim Hà, nghệ nhân ca trong đoàn của tỉnh Vĩnh Long chia sẻ: “Tham gia liên hoan, tôi rất hồi hộp và xúc động. Mặc dù đã tập dượt, chuẩn bị chu đáo nhưng tới đây, tôi thấy mọi người đều biểu diễn rất hay, ai cũng xứng đáng cho mình học hỏi”.

Nghệ nhân Minh Lời của đoàn Bến Tre tự tin giới thiệu: “Chúng tôi mang đến liên hoan những sản phẩm trưng bày và biểu diễn những nhạc cụ được làm bằng chất liệu từ cây dừa, trái dừa do nghệ nhân Võ Văn Bá sáng tạo. Những nhạc cụ này đã được sách Kỷ lục Guinness Việt Nam ghi nhận trong Festival Lễ hội dừa Bến Tre năm 2012”.

Sau khi kiểm tra, chấm điểm biểu diễn nghệ thuật ĐCTT của một số địa phương tham dự liên hoan, ông Vương Duy Bảo, Phó cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VH-TT&DL), Trưởng ban tổ chức Liên hoan ĐCTT toàn quốc cho biết: “Chúng tôi rất mừng vì chất nghệ thuật ĐCTT đã thấm nhuần trong mọi hoạt động của các đoàn dự liên hoan. Nhiều nghệ nhân đã có cách làm hay, sáng tạo, góp phần hiệu quả vào việc bảo tồn và phát triển ĐCTT”.

Tiếp tục bảo tồn, phát triển nghệ thuật ĐCTT

Tại Festival ĐCTT quốc gia lần thứ nhất - Bạc Liêu 2014 có một hoạt động thu hút sự quan tâm của nhiều người, đó là ra mắt Quỹ Hỗ trợ bảo tồn và phát triển nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ tỉnh Bạc Liêu. Đến nay, Bạc Liêu là địa phương đầu tiên trong cả nước thành lập quỹ này. Hiện nay, nhiều tổ chức, cá nhân đã ủng hộ cho quỹ được gần 2 tỷ đồng.

Ông Võ Văn Dũng, Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu, đồng Trưởng ban chỉ đạo Festival ĐCTT cho biết: “Cách đây 5 năm, Bạc Liêu đã có giải thưởng Văn học nghệ thuật Cao Văn Lầu, trong khuôn khổ Festival này, ra mắt Quỹ Hỗ trợ bảo tồn và phát triển nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ để thực hiện chính sách đãi ngộ, khen thưởng và chăm lo đối với các nghệ nhân có đóng góp trong việc bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật ĐCTT”.

Theo ông Võ Văn Dũng, đây là lần đầu tiên một không gian ĐCTT được tạo dựng, là nơi giao lưu, gặp gỡ của các nghệ nhân, nghệ sĩ và người mộ điệu cả nước; là diễn đàn trao đổi, bàn luận về trách nhiệm bảo tồn, lưu giữ và phát triển nghệ thuật ĐCTT, nhằm thực hiện chủ trương 7 điểm của Bộ VH-TT&DL và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Festival còn là chuỗi sự kiện với tâm điểm là tôn vinh, quảng bá nhằm làm cho nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ được hội tụ và tỏa sáng. Bên cạnh đó, lần đầu tiên sẽ thực hiện sự kết nối phát triển du lịch giữa các tỉnh Nam Bộ với nhau và Nam Bộ với các tỉnh trọng điểm du lịch của cả nước. Bạc Liêu ý thức sâu sắc rằng, bản sắc văn hóa của Nam Bộ chính là động lực để Nam Bộ phát triển, mà nghệ thuật ĐCTT là yếu tố rất quan trọng góp phần hình thành nên bản sắc văn hóa ấy. Festival ĐCTT quốc gia lần thứ nhất - Bạc Liêu 2014 nhằm làm sâu sắc thêm tiềm năng, lợi thế và sức mạnh của Nam Bộ, là diễn đàn phát đi thông điệp phải bảo tồn, phát huy những giá trị vĩnh hằng ấy.

Phát biểu tại Lễ khai mạc, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh: Festival là hoạt động có quy mô đầu tiên hưởng ứng Chương trình hành động quốc gia về bảo tồn và phát huy nghệ thuật ĐCTT - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây cũng là hành động thiết thực bảo tồn các giá trị di sản văn hóa dân tộc-được xác định là nhiệm vụ then chốt trong chiến lược phát triển văn hóa của đất nước, góp phần gìn giữ cốt cách, tâm hồn và bản lĩnh Việt Nam.

Bài và ảnh: HỒNG HIẾU