QĐND - Những ngày kỷ niệm 70 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, thời tiết miền Bắc đẹp lạ thường. Giữa tháng 12 nhưng nắng vàng óng mật, rét ngọt hanh hao. Chúng tôi xuôi theo bờ đê sông Hồng về bến phà Mễ Sở (Thường Tín, Hà Nội) thăm một chứng tích lịch sử cách mạng rất ý nghĩa, đó là nơi Bác Hồ đến thăm Trung đoàn 239 (nay là Lữ đoàn 239-Binh chủng Công binh). Ngày 16 tháng Giêng năm Bính Ngọ (tức ngày 5-2-1966 dương lịch), Bác đã đến, đi trên cầu phao bắc qua sông Hồng. Bác khen ngợi cán bộ, chiến sĩ đơn vị và căn dặn: “Nhiệm vụ các chú rất nặng nề, nhưng rất vẻ vang. Các chú cần cố gắng hơn nữa, làm tốt hơn nữa, một ngày làm nhanh hơn một chút, ba phút, dăm phút, dần dần rút ngắn lại, càng ngắn càng tốt, các chú bắc cầu ngày một giỏi hơn, làm như thế chúng ta sẽ mau chóng đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”. Mới đó mà 48 năm đã trôi qua, lời Bác căn dặn ngày nào vẫn được nhiều thế hệ cán bộ, chiến sĩ của lữ đoàn hôm nay nhắc nhớ. Đơn vị đã trưởng thành với nhiều lính thợ tâm huyết, yêu nghề; với những sĩ quan được đào tạo bài bản làm chủ vũ khí, khí tài hiện đại. Sông Hồng hôm nay nhuộm ánh nắng vàng, một dải lấp lánh hiền hòa, khiến mỗi bước chân người đi tìm dấu xưa tích cũ càng bâng khuâng, xao xuyến.

Có thể nói rằng, lực lượng công binh nói chung luôn được sự quan tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người ví: Bộ binh như lưỡi mác, công binh như cán mác. Cán có chắc, mũi có sắc thì mới đâm được giặc. Đáp lại niềm tin tưởng của Bác, Tiểu đoàn Công binh 333 (đơn vị đầu tiên của Binh chủng Công binh và là tiền thân của Lữ đoàn 239) từ ngày mới thành lập đã ghi dấu ấn trong nhiều chiến dịch lớn. Trong Chiến dịch Trần Hưng Đạo đầu năm 1951, đơn vị đã có sáng kiến làm “cầu phao bôn tập”, giúp Đại đoàn 312 vượt sông nhanh chóng, bí mật diệt gọn đồn Bảo Chúc (còn gọi là Ba Huyện). Trong Chiến dịch Hòa Bình, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 333 đã sáng tạo ra một cách đánh hay đó là “Vác thuyền nan đuổi địch”. Mở đầu cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953-1954, Tiểu đoàn 333 được cấp trên tin tưởng giao nhiệm vụ xây dựng hầm hào kiên cố bảo vệ Trung ương Đảng, Chính phủ và Bác Hồ. Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, đơn vị lại tiếp tục bạt núi, bắc cầu mở những tuyến đường huyết mạch qua đèo Sài Lương, thác Nậm Na; làm phà bằng tre nứa cho ô tô vượt sông Bằng Giang, góp phần quan trọng làm nên chiến thắng của toàn chiến dịch. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tặng đơn vị hai lá cờ “Liên tục bảo đảm đường tiếp tế Hòa Bình” và “Thi đua khá nhất”. Đơn vị cũng được nhận 1 Huân chương Quân công hạng ba và 13 Huân chương Chiến công hạng nhất, nhì, ba. 

Cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 239 tham quan phòng truyền thống đơn vị.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Tiểu đoàn 333 phát triển thành Đoàn Công binh vượt sông 333 (tương đương cấp trung đoàn) trực thuộc Bộ Quốc phòng mang mật danh là Đoàn Công binh Sông Thao. Đơn vị đã phát huy truyền thống “Mở đường thắng lợi” của Bộ đội Công binh anh hùng, bảo đảm nhiều bến vượt lớn và quan trọng trên các trục đường chiến lược như Quốc lộ 1A, Quốc lộ 5, các bến Phả Lại, Lai Vu, Chèm, Mễ Sở, Ninh Cơ, Hàm Rồng. Đặc biệt, danh tiếng của đơn vị còn được nhắc đến nhiều qua những nhiệm vụ mở đường, bảo đảm giao thông trên các bến phà trọng điểm đánh phá ác liệt của địch ở Quân khu 4 như Nam Đàn, Linh Cảm, Long Đại, Xuân Sơn… Đoàn Công binh Sông Thao đã thực hiện thành công hàng trăm lần bắc cầu, ghép phà, rà phá bom, mìn, thủy lôi, trục vớt vũ khí khí tài.

Nhắc tới Lữ đoàn 239, phần lớn người dân chỉ biết tới “đơn vị làm cầu phao vượt bến Chèm, bến Khuyến Lương”. Nhớ lại thời điểm đó vào các năm 2003 và 2010, tôi từng đến thực địa được bà con nhân dân kể: Chắc phải là đơn vị mới thành lập, công nghệ hiện đại lắm, loáng một đêm đã bắc ngang sông Hồng rồi. Tôi nhắc lại chuyện này, Đại tá Nguyễn Minh Đức, Chính ủy Lữ đoàn 239, cười hồn hậu: "Được bà con nhân dân tin yêu, quý trọng là chúng tôi vui rồi. Truyền thống của đơn vị luôn được anh em trong đơn vị nhắc nhớ, lấy đó làm phương châm hành động khi thực hiện những nhiệm vụ đột xuất cấp trên giao”. Tôi được biết đơn vị còn có nhiều đợt đi cứu hộ, cứu nạn giúp bà con nhân dân trong vùng lũ. Nhớ những đợt lũ quét qua Thanh Hóa, Ninh Bình năm 2007, 2008, anh em trong đơn vị ngày đêm quần thảo trong vùng rốn lũ, người dân nói “gặp bộ đội là sống rồi”, rồi họ gọi các anh là “cứu tinh”, là “ân nhân”. Giờ nhắc lại chuyện đó, anh em trong đơn vị đều cảm động.

Qua tìm hiểu, tôi có thể “giải mã” được những “chiến công trong thời bình” của Lữ đoàn 239. Ngoài việc phát huy tốt truyền thống của đơn vị, cán bộ, chiến sĩ đã chủ động, sáng tạo, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật để “giữ tốt, dùng bền” vũ khí, trang bị, khí tài, đồng thời dám nghĩ, dám làm, biết áp dụng cái hay, cái mới trong thực hiện nhiệm vụ.   

Chúng tôi dạo một vòng tham quan Lữ đoàn 239. Những hàng cây, khối nhà ngời sắc nắng, không gian yên bình quá, mà cũng náo nức quá. Chúng tôi vui lây với những nụ cười rạng ngời trên gương mặt của các chiến sĩ. Họ đang chuẩn bị trang trí đơn vị cho ngày lễ trọng đón mừng Huân chương Quân công hạng ba. Đó là sự ghi nhận xứng đáng của Đảng, Nhà nước dành cho đơn vị đã đạt nhiều thành tích xuất sắc trong thời bình. Ngày 1-1-2015 tới đây, đơn vị kỷ niệm 65 năm ngày thành lập, chung vui với niềm hân hoan của bao thế hệ cán bộ, chiến sĩ của lữ đoàn, những tích xưa, chuyện cũ và cả chiến tích hào hùng trong quá khứ theo nhau gọi về. Đây là dịp để thế hệ cháu con hôm nay thêm một lần khắc ghi, nâng niu, trân trọng quá khứ của ông cha để tự tin vươn tới tương lai.

Bài và ảnh: ĐÔNG HÀ-DUY VĂN