Hơn 40 văn nghệ sĩ được đề cập trong tập sách này, không phải tất cả đều trong quân đội, nhưng có điểm chung là họ có những tác phẩm viết về người lính nổi tiếng. Châu La Việt là nhà văn thủy chung với đề tài người lính và chiến tranh cách mạng. Đây là tác phẩm thứ 18 của ông về đề tài này, và là tập sách thứ tư được NXB Quân đội nhân dân ấn hành trong 4 năm gần đây.

Ông viết nhiều thể loại như truyện ngắn, tiểu thuyết, bút ký, thơ… và các tập sách giới thiệu tác giả, tác phẩm. Thể loại nào ông cũng có thế mạnh, riêng sách giới thiệu các văn nghệ sĩ thì tác giả có nhiều thuận lợi: Là con trai ca sĩ Tân Nhân, từ nhỏ sinh sống trong Khu văn công Trung ương với mẹ, nên quen biết nhiều nhạc sĩ, nghệ sĩ nổi tiếng. Sau khi trở thành nhà văn, ngoài công việc chính là sáng tác, ông là người tổ chức nhiều cuộc biểu diễn lớn nhân các sự kiện, nên tiếp xúc, làm việc với nhiều văn nghệ sĩ, đặc biệt là văn nghệ sĩ- chiến sĩ.

Mặc dù các bài viết trong tập sách này không phân vùng theo đặc trưng nghệ thuật, nhưng bạn đọc có thể dễ dàng nhận biết các nhóm văn nghệ sĩ được đề cập. Các nhạc sĩ nổi tiếng có Nguyễn Văn Thương, Đỗ Nhuận, Phạm Tuyên, Huy Du, Nguyễn Thành, Nguyễn Tài Tuệ, An Thuyên, Hàn Ngọc Bích… Đạo diễn, ca sĩ có Đình Quang, Khắc Tuế, Tân Nhân, Lê Dung, Dương Minh Đức, Trọng Tấn, Quang Lý… Nhà văn, nhà thơ có Tố Hữu, Lưu Quang Thuận, Đỗ Chu, Vương Trọng, Y Phương… Với lối văn phong có tiết tấu nhanh, có khi chỉ trong vài ba trang viết, tác giả đã cung cấp nhiều lượng thông tin cho bạn đọc. Chiến tranh đã lùi xa, nhiều văn nghệ sĩ gắn bó với cuộc chiến không còn nữa, tác phẩm của họ ở lại lâu dài với bạn đọc, thính giả, nhưng nếu thiếu người dắt dẫn, giới thiệu thì bạn đọc trẻ khó lĩnh hội. Lính trẻ ngày nay không ai không biết các ca khúc của Đỗ Nhuận viết về Điện Biên Phủ, Nguyễn Thành “Qua miền Tây Bắc”… nhưng hoàn cảnh ra đời của các tác phẩm ấy thì khi đọc “Bài ca ra trận” này mới rõ. Khi viết tác phẩm này, Châu La Việt muốn làm cái cầu nối để dẫn dắt bạn trẻ “tới gặp” các tác giả, để có thể hiểu thêm giá trị của các tác phẩm ấy. 

Một nội dung quan trọng trong tập sách này rất hợp với lính trẻ là phần tự sự của tác giả-một chàng trai Hà Nội 17 tuổi, vừa tốt nghiệp phổ thông thì tự nguyện vào miền Nam đánh giặc, làm thơ, viết truyện về đồng đội ở Trường Sơn và 18 tuổi đầu đã có tác phẩm đăng trên Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Trong tập sách này, ông kể lại cho bạn đọc biết cảnh sinh hoạt của người lính đó ở Trường Sơn như thế nào, ngày sinh nhật ra sao và vì sao bài thơ đầu tiên của mình lại mở đầu: "Mày lên đường hôm trước/ Tao ra đi hôm sau/ Trường Sơn gánh cả nước/ Hai đứa mình đuổi nhau!...".

Khép tập sách, bạn đọc trẻ thấy mình biết thêm nhiều điều về các văn nghệ sĩ và tác phẩm về chiến tranh và người lính của họ.

 

Nhà thơ VƯƠNG TRỌNG