QĐND -  “Với lòng dũng cảm và trí thông minh, với chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ Việt Nam, quân và dân ta đã chiến thắng mọi kẻ thù”- Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã tổng kết như vậy về nguyên nhân chiến thắng của quân đội và nhân dân ta. Vẻ đẹp Bộ đội Cụ Hồ là vẻ đẹp của lòng dũng cảm kết hợp với trí thông minh, nói gọn lại như lời dạy của Bác Hồ là “gan và khéo”. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để nuôi dưỡng, gắn kết hai phẩm chất tuyệt vời đó cho cán bộ, chiến sĩ trong giai đoạn hiện nay.

Ông Mắc Na-ma-ra, nguyên Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ, trong cuộc trò chuyện với Đại tướng Võ Nguyên Giáp năm 1995 đã thừa nhận: Nếu dân tộc Việt Nam chỉ dũng cảm thôi thì sức mạnh Mỹ có thể đè bẹp được, nhưng dân tộc Việt Nam lại rất thông minh!

Một câu hỏi không ít nhà nghiên cứu trên thế giới đặt ra: Vì đâu Quân đội nhân dân Việt Nam, từ không một tấc sắt trong tay, lại đánh thắng “hai đế quốc to” trong những cuộc chiến không cân sức?

Nếu trả lời ngay, rằng quân đội ta, một đội quân yêu nước vốn sẵn có truyền thống dũng cảm và tư chất thông minh thì chúng ta sẽ không lý giải được tại sao dân tộc ta lại phải chịu đựng hơn 80 năm nô lệ, dù những cuộc khởi nghĩa Cần Vương, Ba Đình, Hương Khê, Trương Định, Hoàng Hoa Thám… đều ngời lên trí sáng tạo và tinh thần bất khuất của ông cha ta.

Khối nữ quân nhân Quân đoàn 1 duyệt đội ngũ trong kỷ niệm 40 năm ngày truyền thống của đơn vị.

Sự khác biệt về lòng dũng cảm-trí thông minh của Quân đội nhân dân Việt Nam so với các lực lượng vũ trang yêu nước trước đó, nằm ở người “cha đẻ”. Đảng, Bác Hồ là người đã sáng lập, tổ chức, giáo dục và rèn luyện Quân đội ta. Đảng, Bác Hồ đã chỉ rõ mục tiêu chiến đấu của Quân đội là lý tưởng “Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội”.

Vì lý tưởng đó, mà Quân đội ta là đội quân của dân, do dân và vì dân; từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu. Vì lý tưởng đó mà Quân đội ta luôn là đội quân cách mạng. Vì lý tưởng đó, mỗi quân nhân luôn thấm nhuần “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”. Đó là nguồn gốc sức mạnh của Quân đội. Đó cũng là động lực để mỗi cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội luôn khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, dám “biến không thành có” , dám “lấy yếu đánh mạnh”, dám “lấy ít địch nhiều”…

Lý tưởng đẹp sẽ làm nên ý chí cao. Nhờ lý tưởng đó, mỗi quân nhân mới “xem cái chết nhẹ tựa lông hồng”, làm nảy sinh thế hệ “ra ngõ gặp anh hùng”, xuất hiện Bùi Ngọc Đủ “1 chọi 20”, Kpa KLơng bắn xuyên táo “một viên đạn diệt nhiều kẻ thù”… Nhờ đó, khi bạn bè tưởng rằng chúng ta không thể thắng ở Điện Biên Phủ, nhưng chúng ta đã có chiến thắng “chấn động địa cầu”. Thế giới nghĩ rằng, Việt Nam không thể bắn hạ pháo đài bay B-52 nhưng chúng ta đã lập nên một “Điện Biên Phủ trên không”. Sau ngày quân dân ta đập tan cuộc tập kích bằng không quân chiến lược B-52 của Mỹ (tháng 12-1972), nhà sử học Pháp Pie Risa Pheray đã nói rằng: “Những tên lửa SAM được sử dụng bởi lý tưởng trong sáng, bởi nền văn hóa Việt Nam, bởi “tư chất Việt Nam” (la Vietnammité), theo chúng tôi chính là chìa khóa mở cửa thắng lợi của Việt Nam”.

Rõ ràng, người chiến sĩ trước hết phải dám chiến đấu, quyết chiến đấu (phải có gan) thì mới tìm ra cách đánh sáng tạo (khéo) để chiến thắng. Dũng cảm kết hợp với thông minh sẽ làm cho mỗi quân nhân, mỗi đơn vị biết tạo lực, lập thế, biết đánh bằng mưu, thắng địch bằng thế, lấy ít thắng nhiều, lấy chất lượng cao thắng số lượng đông, đưa sức mạnh từ 1 nhân lên thành 10, thậm chí thành 100 trong từng hoàn cảnh cụ thể.

Bộ đội Cụ Hồ đã làm được những việc như huyền thoại trở thành hiện thực lịch sử, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng. Có được điều đó là nhờ phẩm chất “gan và khéo”.

Hiểu rõ nguồn gốc tạo nên phẩm chất “gan và khéo” của Bộ đội Cụ Hồ, các đơn vị hiện nay phải đặc biệt quan tâm đến việc giáo dục lý tưởng chiến đấu cho bộ đội. Mỗi cán bộ, chiến sĩ trong bất cứ tình huống nào cũng phải kiên định mục tiêu “Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội”, hiểu rõ mục tiêu chiến đấu thì có cơ sở để phân biệt “đối tượng” và “đối tác” theo Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược Bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Phải không ngừng học tập những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lê-nin và Tư tưởng Hồ Chí Minh để vận dụng một cách sáng tạo. Và phải hết sức coi trọng học tập nhân dân; học tập đồng đội, cấp trên, cấp dưới; học tập trong thực tiễn, thường xuyên phát hiện mâu thuẫn trong thực hiện nhiệm vụ để giải quyết mâu thuẫn.

Thực tế hiện nay cho thấy, một vấn đề tưởng như không liên quan trực tiếp nhưng thực chất lại có vai trò rất quan trọng tác động đến chất lượng giáo dục lý tưởng chiến đấu cho bộ đội, đó là cuộc chiến chống tiêu cực, tham nhũng, chống “lợi ích nhóm”. Lý tưởng chiến đấu của quân nhân không hình thành một cách thụ động, không chỉ do giảng dạy nhiều, giảng dạy khéo mà thành. Tri thức về lý tưởng chiến đấu cùng với kinh nghiệm thu nhận được từ đời sống thực tiễn, khi tổng hòa lại mới tạo nên động lực thôi thúc hành động của quân nhân. Nếu quân nhân không thể lý giải nổi các hiện tượng tiêu cực; khi một bộ phận cán bộ, đảng viên có những biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, có những hành vi tham nhũng, tiêu cực không được kịp thời chấn chỉnh… thì mọi nỗ lực giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng chiến đấu cho quân nhân sẽ còn rất ít giá trị. Khi ấy, phẩm chất “gan và khéo” của quân nhân sẽ không thể phát huy.

Khẳng định vấn đề này để thấy rằng, xây dựng lòng dũng cảm-trí thông minh cho bộ đội hiện nay cùng với công tác giáo dục, rèn luyện kỹ lưỡng của môi trường quân đội, còn phải làm tốt công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay, bởi quân đội luôn là môi trường mở, năng động và sáng tạo.

Bài và ảnh: HỒNG HẢI