Ở Trường Sa, sách, báo luôn được quân, dân trên các đảo xem như người bạn thân thiết, là món ăn tinh thần không thể thiếu hằng ngày nên rất nâng niu, trân trọng, giữ gìn. Không khó bắt gặp hình ảnh ở phòng Hồ Chí Minh trên các đảo vào giờ nghỉ, ngày nghỉ luôn có đông cán bộ, chiến sĩ đang chăm chú đọc sách, báo; hay lúc giải lao sau giờ huấn luyện, dưới tán cây bàng quả vuông, mù u, phong ba từng nhóm cán bộ, chiến sĩ cùng nhau đọc báo, trao đổi, chia sẻ sôi nổi những thông tin về tình hình đất liền với nhau. Tại Phòng Hồ Chí Minh trên các đảo của quần đảo Trường Sa, những tủ sách, giá sách thường được xếp gọn gàng. Mỗi đảo có cả ngàn đầu sách thuộc nhiều thể loại: Lịch sử, chính trị, pháp luật, xã hội, danh nhân, đối nhân xử thế, văn hóa, phong tục, truyện, thơ, sách văn học, sách tiếng Anh, sách ôn thi đại học, cao đẳng…
Phong trào đọc sách được duy trì và phát triển mạnh trong cán bộ, chiến sĩ đảo Sơn Ca.
Binh nhất Hoàng Văn Thao, chiến sĩ Cụm 3, đảo Sơn Ca chia sẻ: “Ở nhà tôi ít khi đọc sách, báo, có chăng chỉ thỉnh thoảng mở điện thoại đọc tin vắn trên các báo mạng. Ra công tác ở đảo, đọc sách báo hằng ngày giờ đã trở thành thói quen rất bổ ích, không chỉ giúp tôi mở mang kiến thức, nuôi dưỡng tâm hồn mà còn làm vơi đi nỗi nhớ nhà. Vì thế, thời gian rảnh, tôi thường đến thư viện, phòng Hồ Chí Minh đọc sách, báo để hiểu hơn quê hương, đất nước mình và thấy đất liền như gần hơn…”.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, hằng năm, Bộ tư lệnh Vùng 4 Hải quân đều bổ sung sách, truyện, tạp chí cho các thư viện ở Trường Sa. Bên cạnh đó, các đoàn ra thăm Trường Sa cũng tặng nhiều sách, báo cho bộ đội. Có nhiều thời điểm, báo chí khi chuyển tới đảo đã cách ngày xuất bản đến cả tháng nhưng các chiến sĩ không lấy đấy làm buồn bởi “cũ người mới ta” và chưa đọc, chưa xem nghĩa là vẫn còn mới.
Cùng với đó, để kích thích đam mê đọc sách, bên cạnh việc tổ chức đọc báo, điểm báo mỗi ngày, hằng tháng các đơn vị ở đảo lại có một buổi sinh hoạt để định hướng, giới thiệu cho anh em tìm đọc những cuốn sách hay, bổ ích. Cán bộ, chiến sĩ trên đảo cùng nhau trao đổi, bình luận về những cuốn truyện, cuốn sách mà mình tâm đắc. Nhiều chiến sĩ kể, ở nhà hầu như chẳng chạm đến quyển truyện, cuốn sách nào. Nhưng ra đảo thì lại theo phong trào, rồi tự mình thích đọc, dần dần hình thành thói quen đọc sách, báo, tạp chí. Ai không có thời gian, có thể mượn về phân đội đọc lúc rảnh rỗi. Thượng tá Vũ Duy Khánh, Chính trị viên Đảo Sơn Ca cho biết: “Phong trào đọc sách, báo được đơn vị chúng tôi tổ chức thường xuyên, có nền nếp với nhiều hình thức phong phú, đa dạng. Chúng tôi luôn tâm niệm, đọc sách, báo không chỉ là nhiệm vụ mà còn là nhu cầu, sở thích và trở thành nét đẹp văn hóa của người lính đảo”.
Phong trào đọc sách không chỉ được duy trì và phát triển mạnh trong cán bộ, chiến sĩ mà đã lan tỏa mạnh mẽ đối với các cư dân sinh sống trên đảo. Không bị chi phối bởi những trò chơi điện tử ở điện thoại thông minh, iPad... trẻ em trên đảo có niềm say mê đặc biệt với sách, đặc biệt là truyện tranh. Thầy giáo Lưu Văn Mạnh, ở đảo Song Tử Tây cho biết: “Trên đảo mới chỉ 5 em biết đọc chữ nhưng giờ đọc truyện luôn là tiết học ngoại khóa được các em yêu thích nhất. Với các em, những cuốn sách ấy không chỉ có hình vẽ đẹp, câu chuyện hay mà còn mở ra một thế giới kỳ diệu của trí tưởng tượng mà không phải bé nào sống ở đảo cũng có thể hình dung ra được. Vì thế, bên cạnh những món quà mà đứa trẻ nào cũng thích là đồ chơi, kẹo bánh thì truyện tranh là một trong những điều mà bọn trẻ nơi đây háo hức chờ đợi nhất…”.
Hình ảnh trên ghế đá, dưới tán bàng vuông rợp bóng mát, giữa bốn bề sóng nước, những cán bộ, chiến sĩ chăm chú đọc sách báo, tạo nên khung cảnh thanh bình nơi biển cả thiêng liêng của Tổ quốc. Ở đây, văn hóa đọc đã góp phần quan trọng trong công tác chính trị tư tưởng, giúp quân dân Trường Sa chắc tay súng, tay lưới bảo vệ chủ quyền biển, đảo quê hương.
Bài, ảnh: NGUYỄN ĐỨC CƯƠNG