QĐND - Hội thảo khoa học quốc gia “Những giải pháp tổ chức triển khai Nghị quyết 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, do Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Báo Nhân Dân và Hội đồng Lý luận Trung ương tổ chức tại Hà Nội vừa qua đã tập hợp đông đảo ý kiến của các nhà quản lý, chuyên gia, các nhà khoa học nhằm tham vấn những giải pháp đưa nghị quyết vào thực tiễn cuộc sống.

Xây dựng văn hóa chính trị

Đã hơn nửa năm kể từ khi Nghị quyết 33-NQ/TW được ban hành tại Hội nghị lần thứ 9, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, đến nay, nghị quyết đã dần được triển khai sâu rộng, là tiền đề quan trọng để các cấp, các ngành đưa văn hóa trở về với vị trí xứng đáng-ngang hàng với kinh tế, chính trị. Từ đây, tạo nên những bước tiến quan trọng trong nhận thức và hành động để phát huy các giá trị của văn hóa, con người trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để nghị quyết thực sự trở thành kim chỉ nam hiệu quả, trước hết đội ngũ những người trực tiếp làm công tác quản lý, lãnh đạo định hướng văn hóa cần phải được xây dựng chuẩn hóa, đồng thời các thiết chế, quy định pháp luật chặt chẽ, có hệ thống và khoa học sẽ tạo hành lang quan trọng để nghị quyết đi vào cuộc sống.

Đề cập đến vấn đề này, GS,TS Đinh Xuân Dũng, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nhấn mạnh: Cần xây dựng những vấn đề văn hóa trong chính trị, văn hóa trong những người cầm quyền, những người nắm chức vụ. Nếu không sẽ có một tư tưởng rất nguy hại là nhầm lẫn giữa việc phục vụ nhân dân với lạm dụng quyền hành để sách nhiễu nhân dân. Có như vậy thì mới có lực lượng để triển khai có hiệu quả nghị quyết của Đảng. Cũng tiếp cận vấn đề từ khía cạnh xây dựng văn hóa chính trị, GS,TS Hoàng Chí Bảo, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng: Văn hóa chính trị là một đòi hỏi tất yếu. Để triển khai có hiệu quả nghị quyết, trước hết cần nâng cao nhận thức về văn hóa và xây dựng văn hóa trong chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, nhất là cho cán bộ trực tiếp làm công tác lãnh đạo, quản lý.

Quang cảnh buổi hội thảo.

PGS, TS Đào Duy Quát (Hội đồng Lý luận, phê bình văn học-nghệ thuật Trung ương) đề xuất: Cần xây dựng chiến lược phát triển đội ngũ cán bộ văn hóa, coi trọng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí cán bộ làm công tác khoa học, chuyên gia. Đổi mới các hình thức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ văn hóa theo hướng hiện đại và hội nhập quốc tế. Có chính sách phát hiện, bồi dưỡng, sử dụng, đãi ngộ và tôn vinh cán bộ trong lĩnh vực văn hóa. Đặc biệt, cần có một đội ngũ cán bộ có kiến thức, năng lực, có hiểu biết sâu, rộng về chuyên môn, chuyên ngành lĩnh vực văn hóa và thấm nhuần quan điểm, đường lối văn hóa của Đảng trong thời kỳ mới.

Trọng tâm là xây dựng văn hóa con người

Xây dựng văn hóa của một quốc gia, dân tộc phải bắt đầu từ việc xây dựng văn hóa con người. Bởi chính con người là chủ thể sáng tạo, gìn giữ và phát huy các giá trị của văn hóa. PGS, TS Mai Quỳnh Nam, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu con người cho rằng: Con người là tài sản quý giá nhất của đất nước. Ở nước ta trong nhiều năm qua có biểu hiện chạy theo mục tiêu tăng trưởng mà có phần chưa chú trọng xây dựng văn hóa con người. Do đó, trong nghiên cứu văn hóa cần dành một phần quan trọng để chỉ ra những giá trị văn hóa trong con người Việt Nam, bởi về bản chất của đào tạo con người là truyền bá văn hóa nói chung.

Múa sạp trong Ngày hội văn hóa dân tộc Thái lần thứ nhất, tổ chức tại Lai Châu, tháng 12-2014.

TS Vũ Anh Tú (Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam) trong bản tham luận của mình đã đưa ra những giải pháp để cụ thể hóa một trong 4 nhóm giải pháp quan trọng của Nghị quyết 33-NQ/TW về xây dựng văn hóa con người: Cần xây dựng các chuẩn mực và khuôn mẫu ứng xử trong xã hội qua việc hình thành và định vị khung giá trị, đạo đức và lối sống cho các thiết chế của xã hội như gia đình, nhà trường, công sở,… bảo đảm phù hợp và thích ứng với những biểu hiện đa dạng của các chuẩn mực xã hội mới. Bên cạnh đó, cần đặc biệt chú ý tạo lập các không gian văn hóa, môi trường văn hóa xã hội lành mạnh và tăng cường công tác giáo dục đạo đức, lối sống.

TSKH Đỗ Nhật Tiến (Bộ Giáo dục và Đào tạo) kiến nghị: Giáo dục cũng như văn hóa, không chỉ là lĩnh vực liên quan đến mọi người, mọi nhà mà liên quan trực tiếp đến toàn bộ đời sống kinh tế, xã hội, từ lối sống, quan hệ giữa người với người… Vì vậy, cần xây dựng quan hệ đối tác giữa giáo dục và văn hóa để cùng chia sẻ nguồn lực làm tốt công tác xây dựng văn hóa con người Việt Nam.

Phát huy vai trò của văn hóa trong phát triển kinh tế, xã hội

Nghị quyết 33-NQ/TW ra đời, từng bước đi vào thực tiễn cuộc sống đã đưa lại một cái nhìn toàn diện về tầm quan trọng của văn hóa, đặc biệt là đối với phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Trên thực tế, các giá trị văn hóa đã và đang góp phần thúc đẩy xã hội phát triển và là nguồn lực quan trọng đóng góp vào sự phát triển kinh tế đất nước.

Theo GS, TS Đinh Xuân Dũng, đưa văn hóa vào trong kinh tế không chỉ là đưa ứng xử giữa con người với con người, mà quan trọng hơn cả là đưa chất xám, trí tuệ vào trong đời sống sản xuất. Do đó trong thời gian tới, cần coi trọng đưa các giá trị văn hóa, chất xám, trí tuệ vào trong sản xuất. Đồng thời, phải nghiên cứu, xây dựng ngành công nghiệp văn hóa mang đặc thù của Việt Nam. Đây sẽ là nguồn lực lớn cho phát triển kinh tế đất nước bền vững.

TS Nguyễn Minh Phong (Báo Nhân Dân) cũng đề cập giải pháp phát huy văn hóa trong thực tiễn kinh tế, biến văn hóa thành động lực phát triển kinh tế như: Xây dựng chuẩn văn hóa phù hợp cho việc đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Nâng cao hàm lượng văn hóa trong cơ cấu và chất lượng sản phẩm kinh tế. Đánh giá một cách cụ thể và rút ra bài học đối với nội dung phát triển văn hóa tác động cụ thể đến các dự án, quy hoạch và phát triển kinh tế vùng miền. Đồng thời, cũng cần phải đa dạng hóa các nguồn lực kinh tế để đầu tư cho phát triển văn hóa.

Hội thảo “Những giải pháp tổ chức triển khai Nghị quyết 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” đã đưa ra những giải pháp cụ thể, góp phần giúp các cơ quan chức năng tiếp tục hoạch định chính sách, ban hành cơ chế phù hợp để thực hiện thắng lợi nghị quyết quan trọng này trong thời gian tới.

TRẦN DUY VĂN (tổng thuật)