QĐND - Có một thực trạng, khối đào tạo nghệ thuật truyền thống (NTTT) như tuồng, chèo, cải lương sụt giảm thê thảm về số lượng thí sinh đăng ký dự thi, mặc dù Nhà nước đã có ưu đãi về đào tạo, cụ thể là giảm 70% học phí. Tuy nhiên, với hướng đào tạo mới được triển khai, NTTT bước đầu lấp lánh tia hy vọng…

Năm 2014, Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch (VHTTDL) thí điểm giao việc trực tiếp tuyển sinh và thực hiện kế hoạch liên kết đào tạo cho 4 đơn vị nghệ thuật truyền thống thuộc Bộ, gồm: Nhà hát Chèo Việt Nam, Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam, Nhà hát Cải lương Việt Nam và Nhà hát Tuồng Việt Nam. Theo chỉ tiêu, mỗi nhà hát được tuyển chọn để đào tạo 30 học viên, bao gồm cả diễn viên và nhạc công để tạo ra nguồn lực trẻ kế cận cho các bộ môn nghệ thuật truyền thống (NTTT).

Ông Đào Mạnh Hùng, Vụ trưởng Vụ Đào tạo (Bộ VHTTDL) nhận định, thiếu học viên dẫn tới thiếu nghệ sĩ, diễn viên của các loại hình NTTT là thực trạng bao năm nay đối với công tác tuyển sinh và đào tạo nghệ thuật. Hy vọng sự đổi mới phương án tuyển sinh, đào tạo năm nay sẽ mang lại hiệu quả tốt, nâng cao chất lượng đầu vào của nghệ thuật và chắc chắn sẽ được duy trì trở thành thông lệ. Thí sinh và gia đình của các em được tuyển sinh đào tạo theo phương pháp này sẽ thấy yên tâm, bởi ngay từ khi vào học đã được bảo đảm ưu tiên nhận về biểu diễn tại nhà hát sau khi ra trường. Hơn thế, các em còn được hưởng nhiều ưu đãi khi được sự quan tâm không chỉ của nhà hát mà của trường nghệ thuật, các em còn được tạo điều kiện về chỗ ăn ở cho tới thực hành, tham gia vào hoạt động biểu diễn của từng nhà hát.

Nghệ thuật tuồng truyền thống hy vọng có thế hệ diễn viên tiếp nối. Ảnh: Ngô Thanh.

Mùa tuyển sinh năm 2014, các nghệ sĩ, cán bộ trong các hội đồng nghệ thuật của 4 nhà hát tỏa đi khắp các tỉnh, thành phố thuộc miền Bắc để tìm “đầu vào”. Ông Phạm Ngọc Tuấn, Giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam cho biết, trước mùa tuyển sinh, nhà hát đã tích cực liên hệ với 9 địa phương thuộc các tỉnh miền Bắc đẩy mạnh công tác tuyên truyền về cải cách trong công tác tuyển sinh diễn viên tuồng tới các phòng văn hóa thuộc sở, huyện, các sở giáo dục và đào tạo địa phương. 7 tốp nghệ sĩ của nhà hát đi làm công tác tuyển sinh và kết quả vòng sơ tuyển được báo cáo rất khả quan về chất lượng, nhiều em có triển vọng nên nhà hát nâng số lượng diễn viên trúng tuyển là 40 em.

NSƯT Thanh Ngoan, Giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam phấn khởi chia sẻ, nhà hát tổ chức tuyển sinh ở 11 tỉnh, thành phố từ Thanh Hóa trở ra. Từ gần 150 thí sinh đăng ký dự tuyển, vòng sơ tuyển đã lựa chọn được 65 thí sinh. Bên cạnh yêu cầu ngoại hình thì năng khiếu, đặc biệt là giọng hát (diễn viên) được chú trọng hơn cả. Sau 3 năm học trung cấp, số diễn viên này sẽ về nhà hát thực tập, tiếp tục được rèn 1 năm để vào lực lượng diễn viên chính thức tham gia biểu diễn.

Theo dự án, các em học viên được hỗ trợ tiền ở, được miễn 100% học phí học cả 4 năm học. Học sinh theo học sẽ chỉ phải lo chi phí tiền ăn. NSƯT Thanh Ngoan cho biết, khi đón các em vào học, nhà hát quyết định thuê người nấu ăn và tổ chức ăn tập thể theo giờ để bảo đảm dinh dưỡng, vệ sinh, đồng thời cũng là để quản lý các em sinh hoạt theo giờ giấc, nền nếp. Các em vào học đều ở độ tuổi chưa thực sự trưởng thành và rất dễ bị ảnh hưởng bởi những tiêu cực bên ngoài xã hội. Việc tuyển sinh đào tạo cho NTTT không giống như các trường khác, học sinh ở lứa tuổi chưa vững vàng và trưởng thành nên hầu hết các gia đình khi cho con ra Hà Nội học đều ít nhiều lo lắng. Chính vì vậy, đầu năm học, ban giám đốc các nhà hát còn tổ chức gặp gỡ các gia đình của học sinh để tìm được tiếng nói chung trong việc phối hợp quản lý các em cũng như giúp các gia đình yên tâm khi gửi gắm con em của mình theo học NTTT.

Tham dự một giờ học hát chèo của học sinh lớp chèo đang luyện hát ngay tại Nhà hát Chèo Việt Nam, do nghệ sĩ Vân Huyền-một trong những giáo viên có thâm niên về dạy hát chèo tại Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội và Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, phấn khởi chia sẻ: “Chúng tôi rất mừng khi Nhà nước cho tiến hành thí điểm mô hình giảng dạy kết hợp giữa trường với đơn vị nghệ thuật. Vì đào tạo cho nguồn của mình nên các nhà hát sẽ dốc sức đầu tư “đãi cát tìm vàng”. Việc kết hợp này mở ra rất nhiều giờ học ngoại khóa cũng như thời gian học trong lịch trình đào tạo, tôi tin chắc chất lượng về chuyên ngành của lứa học sinh này sẽ cao hơn”.

Theo nhận định của các lãnh đạo nhà hát truyền thống, tuyển được học sinh vào học NTTT đã khó, giúp các em vượt qua các “cửa ải” trong quá trình học tập, rèn luyện và lòng nhiệt huyết yêu nghề, gắn bó lâu dài với nghề lại càng gian nan… Nhưng nếu như không làm thì chắc chắn chỉ chưa đầy 5 năm nữa thôi, NTTT sẽ có một khoảng trống không nhỏ về thiếu hụt lực lượng nghệ sĩ biểu diễn và nhạc công. Hy vọng, mô hình đào tạo thí điểm kết hợp này sẽ tạo nên sinh khí mới cho NTTT.

Bài và ảnh: MINH ANH