Năm học 2019-2020, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nhưng tính đến tháng 6-2020, trung tâm vẫn đào tạo 22.784 người đạt kết quả cao. Theo TS Trần Danh Lực, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc trung tâm, kết quả ấy còn rất khiêm tốn so với chủ trương phải tích cực đổi mới, sáng tạo trước thách thức, tác động của tự chủ đại học mà trung tâm đang hướng tới.
Kết thúc bài giảng Phòng, chống chiến lược “Diễn biến hòa bình” bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam, Đại tá Vũ Văn Thân nhắc đi nhắc lại phương pháp ôn luyện và những “điểm chốt” của bài học cho sinh viên Trường Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội). Sinh viên Nguyễn Thị Huyền chia sẻ: Bài giảng của thầy Thân rất hệ thống và mạch lạc, nhiều thông tin, dẫn chứng mới, thông tin hiếm, giúp sinh viên dễ hình dung và hiểu nhanh các vấn đề. “Nếu không được trang bị kiến thức này một cách hệ thống và rất khoa học thì tôi và nhiều bạn khác sẽ không thể biết được cách thức, biện pháp mà đối tượng thù địch chống phá cách mạng Việt Nam thực hiện trên những lĩnh vực khác nhau để nêu cảnh giác và đối phó”, Nguyễn Thị Huyền thật lòng bày tỏ.
    |
 |
|
Giáo dục và huấn luyện phòng cháy, chữa cháy cho sinh viên. Ảnh: Lê Phong. |
Thông tin về những phương pháp nâng cao chất lượng đào tạo, TS Trần Danh Lực, Giám đốc trung tâm GDQP&AN nhấn mạnh: Để có được phương pháp giảng bài hiệu quả như những gì Đại tá Vũ Văn Thân đã thực hiện, một trong những giải pháp mà trung tâm đẩy mạnh thời gian qua là đổi mới, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, đặc biệt là phương pháp giảng dạy truyền thụ kiến thức. Các quy trình biên soạn giáo án, bài giảng và tổ chức thục luyện, bình giảng, bình tập... được tuân thủ nghiêm ngặt và có kiểm tra, đánh giá thường xuyên. Việc đổi mới phương pháp giảng dạy gắn với nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ thông tin vào bài giảng đã phát huy tốt khả năng truyền thụ, giúp các giảng viên đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu đào tạo.
Bên cạnh đó, do đặc thù thời gian đào tạo ngắn nên trung tâm đã tập trung nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch và chất lượng hiệp đồng với các trường đại học để không ảnh hưởng đến thời gian đào tạo, huấn luyện. Việc kết hợp chặt chẽ giữa tổ chức ăn, ở, sinh hoạt theo quy định thống nhất với thường xuyên mở các hoạt động ngoại khóa phù hợp tâm lý của sinh viên đã giúp cho các môn GDQP&AN không bị khô cứng.
Tuy nhiên, những vấn đề nâng cao chất lượng giảng dạy hiện nay chưa phải là lo lắng lớn nhất mà trung tâm đang hướng tới. Theo TS Trần Danh Lực, việc làm thế nào để đáp ứng trước chủ trương tự chủ giáo dục đã, đang được tiến hành mới là vấn đề được quan tâm hàng đầu hiện nay. Bởi vài năm tới đây, khi chủ trương tự chủ giáo dục đại học đi vào chiều sâu thì các trường đại học sẽ có quyền chọn nơi giáo dục GDQP&AN phù hợp với điều kiện của họ, thay vì tuân thủ đúng, đủ quy định phân luồng như cách tổ chức hiện nay.
Để cạnh tranh và vươn lên trong chủ trương tự chủ, theo TS Trần Danh Lực, việc đương nhiên là phải làm mới trung tâm trên 3 nội dung lớn và rất quan trọng.
Vấn đề thứ nhất là phải nghiên cứu, kết cấu bộ máy sao cho tinh, gọn, mạnh và hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo hệ thống quản lý chuyên nghiệp. Bộ máy ấy không những phải đảm đương được chỉ tiêu đào tạo ngang với quy mô gần 30.000 sinh viên như thiết kế hiện nay đồng thời phải có tính mở, sãn sàng đón thêm sinh viên khi tăng quy mô. Hiện nay, bộ máy của trung tâm đã tương đối gọn và phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ nhưng tới đây cũng sẽ phải thiết kế, tinh chỉnh lại để phù hợp hơn với nhiệm vụ mới.
Vấn đề thứ hai là cần tăng cường và triệt để ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn GDQP&AN. Những môn giáo dục quốc phòng và an ninh thường rất khô, trong đó có những môn học phải tổ chức ở thao trường, bãi tập. Hiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy cũng đã đạt chất lượng khá tốt, tăng thời lượng thực hành, giúp người học hình dung và hiểu bài tốt hơn so với phương pháp giảng dạy truyền thống trước đây. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ mô phỏng hoặc công tác kiểm tra thông qua các phầm mềm và kỹ thuật điện tử thì chưa được ứng dụng nhiều và quy mô còn hạn chế. Để có điều này cần phải đầu tư lớn cả về thiết bị công nghệ lẫn phần mềm ứng dụng. Đây sẽ là một thách thức không nhỏ với trung tâm.
|
|
 |
|
Huấn luyện các tư thế vận động trên chiến trường cho sinh viên. Ảnh: Lê Phong. |
Vấn đề thứ ba là phải tự chủ được về cơ chế tài chính. Theo đó, trên cơ sở quy định chung của nhà nước và ĐHQGHN, trung tâm sẽ thực hiện tính đúng, tính đủ chi phí GDQP&AN (bao gồm cả nguồn của nhà nước, nguồn tài trợ của xã hội và nguồn từ cơ chế thị trường). Xây dựng và thực hiện tự chủ thu, chi, cân đối thu chi, có tích luỹ để phát triển. Tự chủ chi phí giảng dạy hợp lý, xây dựng và công khai mức học phí, gắn với trách nhiệm đảm bảo chất lượng giáo dục-đào tạo. Xây dựng cơ chế tài chính phù hợp đối với các loại hoạt động không vì lợi nhuận (trong luồng), vì lợi nhuận (ngoài luồng, trải nghiệm, học kỳ quân đội, các nhu cầu người học cần). Tăng đội ngũ giảng viên thỉnh giảng (không xin thêm biên chế giảng viên) sẽ giảm chi phí cho khoản trả lượng, thu nhập tăng thêm.... của giảng viên. Mở thầu cạnh tranh các khoản mua sắm, sửa chữa cơ sở vật chất hoặc mô hình hợp tác công-tư... Về tài chính, trung tâm đang tính toán và có thể sẽ nghiên cứu thực hiện cấp độ: Tự chủ-tự đảm bảo một phần kinh phí chi thường xuyên. Thực hiện cạnh tranh lành mạnh việc cung ứng dịch vụ trong các hoạt động của trung tâm.
Tự chủ GDQP&AN là nội dung gặp nhiều khó hơn các phần đào tạo khác trong giáo dục đại học. Bởi sản phẩm làm ra không có tham chiếu để thử nghiệm được ngay mà những nội dung đào tạo chỉ góp phần vào sự hoàn thiện, phát triển của sinh viên. Tuy nhiên, điều chắc chắn là, việc tự chủ sẽ khiến khả năng cạnh tranh tăng mạnh. Điều này sẽ buộc các trung tâm GDQP&AN phải đổi mới và thích ứng. Chủ trương, giải pháp đón đầu chủ trương tự chủ của Trung tâm GDQP&AN (Đại học Quốc gia Hà Nội) đáng để nghiên cứu và có thể ứng dụng trong thực tế.
MẠNH THẮNG