Đảng cầm quyền và lãnh đạo hệ thống chính trị là nguyên tắc bất biến trong nguyên lý xây dựng đảng kiểu mới của giai cấp công nhân. Tuy nhiên, làm thế nào để quyền lực không tha hóa Đảng, không làm biến chất đảng viên? Đảng phải làm gì để mãi mãi xứng đáng với tầm vóc và vị thế của một Đảng duy nhất cầm quyền? Đó thực sự là khó khăn thử thách to lớn đối với Đảng.

Khi khẳng định tính tất yếu về vai trò lãnh đạo của Đảng đối với xã hội, thì việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng cũng được đặt ra như một tất yếu. Đảng phải coi trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng để thực sự trong sạch, vững mạnh, đồng thời phải đổi mới phong cách lãnh đạo để ngày càng gắn bó máu thịt với nhân dân.

Trong Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, Đảng ta đã chọn 3 vấn đề để tập trung chỉ đạo, tạo chuyển biến, gồm: Ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhất là ở cấp Trung ương, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH và hội nhập quốc tế; xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu cấp ủy, chính quyền và mối quan hệ với tập thể cấp ủy, cơ quan, đơn vị. 

Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, tiếp tục khẳng định: “Kiên quyết, kiên trì thực hiện với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn; phát huy sự chủ động, sáng tạo và sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của nhân dân, trong đó cán bộ lãnh đạo, quản lý, trước hết là cán bộ cấp cao, cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cấp là nòng cốt; thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp để ngăn chặn, đẩy lùi sự thoái hóa “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có hiệu quả, nhất là những vụ việc gây bức xúc trong dư luận để củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng”(1).  

Đảng ta là một tổ chức chặt chẽ, được xây dựng và trưởng thành từ đội ngũ đảng viên. Do vậy, phải coi trọng xây dựng Đảng từ mỗi một đảng viên, để dù ở đâu, làm việc gì, đội ngũ cán bộ, đảng viên cũng luôn phát huy tính tiên phong, gương mẫu đối với quần chúng.

Đạo đức, lối sống, phong cách của mỗi đảng viên đều có ảnh hưởng đến uy tín của Đảng. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở cán bộ, đảng viên, dù ở địa vị cao hay thấp và ở đâu cũng phải làm gương mẫu cho quần chúng; kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện: “Miệng thì nói dân chủ, nhưng làm việc thì họ theo lối “quan” chủ. Miệng thì nói “phụng sự quần chúng”, nhưng họ làm trái ngược với lợi ích của quần chúng”(2).

Xây dựng, chỉnh đốn Đảng phải trở thành công việc thường xuyên và phải bắt đầu từ mỗi cán bộ, đảng viên. Trong giai đoạn hiện nay, để giữ vững và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải suốt đời phấn đấu hy sinh cho lý tưởng của Đảng một cách bền bỉ, liên tục; phải luôn đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của cách mạng và của nhân dân lên trên hết, tr­ước hết, biết hy sinh lợi ích cá nhân; thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao; có đời t­ư trong sáng, là tấm gương mẫu mực để quần chúng noi theo. Để thực hiện được điều đó, mỗi cán bộ, đảng viên cần thường xuyên phấn đấu rèn luyện, học tập, tu dưỡng nghiêm túc, toàn diện, trong đó chú trọng một số vấn đề trọng tâm:

Một là, nâng cao năng lực quán triệt và hiện thực hóa các quan điểm về xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong tình hình mới. Chỉnh đốn Đảng không phải là một giải pháp tình thế, một chủ trương thụ động, mà là điều kiện tất yếu gắn liền với xây dựng Đảng, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, khắc phục những “căn bệnh”, mà trước hết là bệnh “kiêu ngạo cộng sản”, chủ quan, tự mãn, dẫn đến sa đọa, thoái hóa, biến chất.

Mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng phải quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; tạo sự thống nhất cao trong nhận thức về tính chất nguy hại của tình trạng suy thoái, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. “Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có nguyên nhân bắt đầu từ sự tha hóa quyền lực, dẫn đến dao động về lý tưởng, bản lĩnh chính trị, kéo theo sự suy thoái về đạo đức, lối sống. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã chỉ rõ 9 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị; 9 biểu hiện về suy thoái đạo đức, lối sống; 9 biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Sự phân loại các biểu hiện trên chỉ là tương đối, bởi lẽ giữa các biểu hiện đó có sự tương tác lẫn nhau, chỉ cần một biểu hiện của sự suy thoái về tư tưởng chính trị nếu không được ngăn chặn, đẩy lùi sẽ dẫn đến hàng loạt các biểu hiện suy thoái khác về đạo đức, lối sống, dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Do vậy, mỗi cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng, mọi cấp, mọi ngành, mọi cán bộ, đảng viên cần nhận thức đầy đủ, đề cao trách nhiệm trong nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Cần phải “Siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng, thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức của Đảng; cán bộ vi phạm phải có hình thức xử lý kịp thời, chính xác, bảo đảm công khai, minh bạch, công bằng...; đồng thời, tiến hành rà soát, sàng lọc và đưa ngay những người không còn đủ tư cách đảng viên ra khỏi Đảng (3).

Hai là, tư duy gắn với hành động, nói đi đôi với làm; nói thẳng, nói thật. Nói đi đôi với làm, nói thẳng, nói thật là biểu hiện của sự gương mẫu, trung thực, trong sáng của cán bộ, đảng viên, công chức, nêu gương trước nhân dân, bởi lẽ, “một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. Khẩu hiệu “đảng viên đi trước, làng nước theo sau” là sự khái quát sâu sắc vị thế tiên phong, nhiệm vụ vinh quang, niềm cảm mến và sự tin tưởng của nhân dân đối với mỗi đảng viên của Đảng. Vượt qua “cái khó” giới hạn của việc nói và làm, mỗi cán bộ, đảng viên hãy nói và làm đúng với quan điểm của Đảng, ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Tư duy và hành động của mỗi cán bộ, đảng viên phải thẩm thấu mục tiêu, lý tưởng của Đảng, lợi ích chân chính của nhân dân; phải nhận thức sâu sắc rằng, vào Đảng không phải “để làm quan, phát tài”. Đảng vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ trung thành của nhân dân. Trong tình hình hiện nay, mỗi cán bộ, đảng viên phải kiên quyết đấu tranh, phòng ngừa các biểu hiện: Nói và viết không đúng với quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nói nhiều làm ít; nói một đằng, làm một nẻo; nói trong hội nghị khác, nói ngoài hội nghị khác; nói và làm không nhất quán giữa khi đương chức với lúc về nghỉ hưu.

Nói đi đôi với làm; nói thẳng, nói thật, đánh giá đúng sự thật, cũng đồng thời là không chấp nhận bệnh “thành tích”, háo danh, phô trương, che giấu khuyết điểm, thổi phồng thành tích… Nguyên tắc tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng đã được quy định rõ, nhưng đây đó vẫn bị vi phạm, thậm chí trở thành hình thức trong hành xử của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Hệ lụy của việc không dám nói thẳng, nói thật được biểu hiện: Trong tự phê bình thì “giấu giếm, không dám nhận khuyết điểm; khi có khuyết điểm thì thiếu thành khẩn, không tự giác nhận kỷ luật”(4). Trong tự phê bình thì “nể nang, né tránh, ngại va chạm, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh; lợi dụng phê bình để nịnh bợ, lấy lòng nhau, hoặc vu khống, bôi nhọ, chỉ trích, phê phán người khác với động cơ cá nhân không trong sáng”(5).

Ba là, đảng viên phải tiêu biểu, đi đầu trong thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

So với Chỉ thị 03, Chỉ thị 05 có nội hàm rộng và sâu sắc hơn, tác động trực tiếp đến công tác xây dựng Đảng cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, góp phần khắc phục hiệu quả sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên; xây dựng các tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng ngang tầm yêu cầu nhiệm vụ.

Để Chỉ thị 05 đi vào chiều sâu, có sức lan tỏa mạnh mẽ, trở thành giải pháp quan trọng trong xây dựng Đảng, mỗi cán cán bộ, đảng viên phải thực sự là tấm gương sáng, đi đầu trong việc học tập và làm theo Bác. “Sự học” mỗi cán bộ, đảng viên không chỉ để “biết”, mà cao hơn là “học để làm việc, học để làm người, phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân”; học để củng cố vững chắc nền tảng tư tưởng và hệ giá trị đạo đức xã hội, mà cốt lõi là giá trị đạo đức vì con người, vì cộng đồng, vì sự phát triển của đất nước. Học để góp phần quan trọng trong xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, lãng phí và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Gương mẫu, đi đầu trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng hãy nghiêm túc “tự soi, tự sửa”, tự phấn đấu, vượt qua khó khăn, thử thách, gắn bó với nhân dân, đặt lợi ích chung lên trên lợi ích riêng, biết xử lý đúng những tình huống đặt ra, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Do yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên với chất lượng ngày càng cao, với sự biến động của thực tiễn nên trong từng giai đoạn, các tiêu chí học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cần được bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp; làm cơ sở để phấn đấu, rèn luyện một cách đồng bộ, hiệu quả, góp phần bồi đắp về phẩm chất, năng lực, tác phong công tác của mỗi cán bộ, đảng viên. Cần đẩy mạnh xây dựng và nhân rộng điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, sâu rộng. Các tập thể, cá nhân được biểu dương, khen thưởng phải thực sự tiêu biểu, có sức thuyết phục cao; việc nhân rộng điển hình tiên tiến, “người tốt, việc tốt” trong học tập và làm theo Bác cần được làm thường xuyên, gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của mỗi cơ quan, đơn vị.

Đảng ta là Đảng cầm quyền, nhân dân ta làm chủ. Nhân dân đã lựa chọn và đặt trọn niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng. Do vậy, mỗi cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ cấp cao, cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cấp phải là lực lượng nòng cốt, kiên quyết, kiên trì, với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn ngăn chặn, đẩy lùi có hiệu quả sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, để Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh, “là đạo đức, là văn minh”, ngang tầm với đòi hỏi của dân tộc và thời đại, lãnh đạo thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong thời kỳ mới.

Trung tướng NGUYỄN NGỌC TƯƠNG, Phó chính ủy Học viện Quốc phòng


(1) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị BCHTW khóa XII, Văn phòng TW Đảng, H.2016, tr.35

(2) Hồ Chí Minh: toàn tập, Nxb CTQG, H.1995, t.5, tr.293

(3) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ tư BCHTW khóa XII, H.2016, tr.45

(4), (5)  Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ tư BCHTW khóa XII, H.2016, tr.29