Các cấp, các ngành cần nhận thức đầy đủ và quán triệt sâu sắc Nghị quyết của Đảng để vận dụng một cách sáng tạo vào thực tiễn đời sống xã hội đất nước. Trong xây dựng tiềm lực quốc phòng, đẩy mạnh xây dựng tiềm lực kinh tế là vấn đề hàng đầu cần được nhận thức đầy đủ và triển khai thực hiện toàn diện, thống nhất trên cả nước.

Sự cần thiết phải đẩy mạnh xây dựng tiềm lực kinh tế trong giai đoạn hiện nay, bắt nguồn từ những lý do cơ bản sau:

Một là, tiềm lực kinh tế giữ vị trí cực kỳ quan trọng trong cấu thành tiềm lực quốc phòng của quốc gia. Tiềm lực quốc phòng quốc gia được cấu thành bởi nhiều thành tố, như: Tiềm lực kinh tế, tiềm lực quân sự, tiềm lực chính trị tinh thần, tiềm lực khoa học-công nghệ (KHCN)... Trong các thành tố này, tiềm lực kinh tế giữ vị trí cực kỳ quan trọng. Từ ngàn xưa, ông cha ta đã dạy: “Có thực mới vực được đạo”, điều đó cho thấy, bất kỳ giai đoạn phát triển nào của một quốc gia, vấn đề kinh tế luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Trong khi đó, so với các nước trong khu vực và thế giới, nền kinh tế nước ta còn hạn chế cả về quy mô và trình độ phát triển. Quốc gia hưng thịnh, nền quốc phòng có vững chắc hay không phụ thuộc vào sự phát triển của nền kinh tế. Tiềm lực kinh tế còn là tiền đề, là điều kiện cần và đủ để xây dựng các thành tố khác ngày càng vững chắc, đặc biệt là chính trị tinh thần, nhân tố suy đến cùng quyết định mọi thành bại của sự nghiệp cách mạng nước ta, do Đảng lãnh đạo, trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay. 

Hai là, trong tình hình đất nước, khu vực và thế giới có nhiều biến động phức tạp khó lường, nhu cầu kinh tế đáp ứng cho nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc ngày càng cao cả về quy mô và trình độ. Đất nước ta đang trong tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu sắc, toàn diện. Điều đó làm cho quy mô, trình độ nền kinh tế-xã hội (KT-XH) của đất nước phát triển nhanh chóng, đòi hỏi phải tăng cường hơn nữa khả năng bảo vệ Tổ quốc của nền quốc phòng toàn dân. Điều hiển nhiên, phải huy động nhiều nguồn nhân lực, tài chính, KHCN trình độ cao từ nền kinh tế. Các nguồn lực từ nền kinh tế không tự trở thành tiềm lực quốc phòng, mà phải thông qua xây dựng tiềm lực kinh tế quân sự đáp ứng cho nhu cầu quốc phòng. Tình hình khu vực và thế giới những thập niên cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ XXI có nhiều biến động phức tạp, khó lường. Các cuộc chiến tranh gần đây xảy ra trên thế giới đều là chiến tranh bằng vũ khí, phương tiện công nghệ cao. So với trước đây, thời gian diễn ra chiến tranh ngắn hơn nhưng chi phí tăng cao gấp nhiều lần. Chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc nếu xảy ra trong tương lai, chắc chắn đó là cuộc chiến tranh hiện đại sử dụng vũ khí công nghệ cao. Điều đó phải được xây dựng, chuẩn bị chu đáo, toàn diện ngay trong thời bình, thực hiện phương châm chỉ đạo chiến lược bảo vệ Tổ quốc từ xa, từ khi đất nước chưa nguy, đòi hỏi phải có một tiềm lực kinh tế vững mạnh.

Chung quy lại, đẩy mạnh xây dựng tiềm lực kinh tế để tăng cường tiềm lực quốc phòng của đất nước, bảo vệ vững chắc Tổ quốc là vấn đề cần được toàn Đảng, toàn dân tập trung mọi nỗ lực nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII của Đảng. Trên tinh thần đó, dưới góc độ nghiên cứu chiến lược, tôi mạnh dạn đề xuất một số giải pháp cơ bản sau:

Giải pháp hàng đầu là, kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế trên mọi miền của đất nước. Đây là giải pháp hàng đầu, bởi vì, mọi sự phát triển kinh tế không phải đều dẫn đến sự tăng cường tiềm lực kinh tế và tiềm lực của nền quốc phòng toàn dân, thậm chí còn gây tổn hại cho đời sống xã hội và QPAN. Sự nóng bỏng về kinh tế và trật tự, an toàn xã hội của khu vực Bắc miền Trung gần đây cho thấy rất rõ điều này. Hiểu rõ diễn biến của tình hình, Đại hội XII của Đảng khẳng định: “Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với QPAN và QPAN với kinh tế, văn hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển KT-XH, chú trọng vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo. Khắc phục triệt để những sơ hở, thiếu sót tại các địa bàn, nhất là địa bàn chiến lược" (2). Thực hiện giải pháp này, tập trung vào các biện pháp cụ thể, trước hết, Chính phủ cần xây dựng chiến lược kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế trong thời kỳ mới, đây là vấn đề vừa mang tính cấp bách, vừa cơ bản lâu dài đối với quá trình xây dựng tiềm lực kinh tế của đất nước. Hai là, rà soát kỹ lưỡng hoạt động kết hợp kinh tế với quốc phòng sau 30 năm đổi mới, trên cơ sở đó xây dựng quy hoạch, kế hoạch kết hợp kinh tế với quốc phòng phù hợp với tình hình của đất nước, khu vực và thế giới. Ba là, tăng cường đầu tư nhằm thực hiện đồng bộ hóa kết cấu hạ tầng KT-XH gắn với QPAN trên các địa bàn chiến lược. Tránh tình trạng đầu tư dàn trải kém hiệu quả như đã xảy ra trong thời gian qua trên nhiều lĩnh vực, địa bàn của đất nước.

Giải pháp cực kỳ quan trọng là, cơ cấu lại toàn bộ nền kinh tế nhằm đổi mới mạnh mẽ và nâng cao hiệu quả cho quá trình xây dựng tiềm lực kinh tế của đất nước. Cơ cấu lại toàn bộ nền kinh tế đất nước có tầm quan trọng đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, bởi lẽ, xét cả về cơ cấu đầu tư, cơ cấu ngành, cơ cấu sản xuất kinh doanh của nền kinh tế nước ta đang có nhiều bất cập. Đầu tư công lớn, dàn trải nên kém hiệu quả, cơ cấu ngành thiếu đồng bộ, thiếu sự liên kết giữa các khâu của quá trình sản xuất. Trong lĩnh vực nông nghiệp, cơ cấu đất đai, cơ cấu mùa vụ, vật nuôi, cây trồng chưa hợp lý, dẫn đến tình trạng được mùa mất giá, được giá mất mùa kéo dài nhiều năm chưa có phương cách khắc phục. Sức cạnh tranh của các mặt hàng nông, thủy, hải sản trên thị trường khu vực và quốc tế không cao... Nền kinh tế của đất nước còn khó khăn càng khó khăn hơn do sự biến động của thị trường khu vực và thế giới. Chính những bất cập trên đòi hỏi phải tập trung mọi nỗ lực cơ cấu lại toàn bộ nền kinh tế nhằm tạo ra động lực mới cho quá trình xây dựng tiềm lực kinh quốc gia đáp ứng cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thực hiện giải pháp này, tập trung vào các biện pháp cụ thể, trước hết, cần đổi mới mạnh mẽ cơ cấu đầu tư, nhất là đầu tư công, khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải và kém hiệu quả như đã xảy ra. Chú trọng đầu tư cho phát triển kinh tế trên các địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo nhằm tăng cường tiềm lực kinh tế tại chỗ cho QPAN.

Hai là, tăng cường các biện pháp nhằm tạo ra cơ cấu ngành, vùng hợp lý đáp ứng cho nhu cầu phát triển KT-XH, đồng thời xây dựng tiềm lực kinh tế vững chắc trên các hướng chiến lược của đất nước.

Ba là, cơ cấu lại các vùng nguyên liệu trong sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp nhằm phát triển các vùng chuyên canh đáp ứng cho nhu cầu xuất khẩu và QPAN khi có nhu cầu tăng cao đột biến.

Giải pháp mang tầm chiến lược là, đẩy mạnh ứng dụng KHCN cho mọi lĩnh vực sản xuất và đời sống xã hội nhằm nâng cao trình độ, quy mô phát triển tiềm lực kinh tế của đất nước. KHCN có tác động hết sức sâu sắc, toàn diện đối với mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là QPAN. Trong điều kiện chiến tranh bằng vũ khí, phương tiện công nghệ cao thì nhu cầu của tiềm lực quốc phòng đối với tiềm lực kinh tế của đất nước càng cao. Các loại nhu cầu như vũ khí, phương tiện công nghệ cao phục vụ cho sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi khi có tình huống xảy ra đòi hỏi rất lớn, bên cạnh đó nhu cầu về quân trang, quân dụng, nhu yếu phẩm cũng đòi hỏi số lượng lớn, chất lượng cao mới đáp ứng cho nhu cầu tác chiến hiện đại. Ngay trong thời bình, không có tầm nhìn xa, chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ thì khi các tình huống quốc phòng hoặc chiến tranh xảy ra khó có thể đáp ứng kịp thời.

Thực hiện giải pháp này, trước hết là cần tạo lập hành lang pháp lý và cơ chế phối hợp nhằm tạo sự liên kết chặt chẽ giữa nghiên cứu cơ bản và ứng dụng vào thực tiễn xây dựng tiềm lực kinh tế của đất nước. Hai là, tăng cường tính lưỡng dụng cho các chương trình, dự án nghiên cứu ứng dụng KHCN, trong quá trình phát triển KHCN gắn với phát triển KT-XH của đất nước. Làm tốt điều này, cùng một lúc đạt được hai mục tiêu, tăng cường tiềm lực KHCN và kinh tế đáp ứng cho nhu cầu tăng cường tiềm lực quốc phòng cả trước mắt và lâu dài.

Các giải pháp trên có mối quan hệ nhân quả, là tiền đề, là điều kiện của nhau, nếu được thực hiện đồng bộ, nhất quán sẽ mang lại hiệu quả KT-XH và QPAN to lớn. Theo tôi, thực hiện tốt các giải pháp trên sẽ góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

Đại tá, PGS, TS HOÀNG MINH THẢO

----------------------

(1), (2) - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II, Nxb CTQG, Hà Nội 2016, tr 148 và 149.