Kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng là quy luật phát triển, nguyên tắc xây dựng Đảng kiểu mới theo quan điểm Chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đã được Đảng ta vận dụng, thực hiện xuyên suốt. Tuy nhiên, trong tình hình hiện nay, cần tiếp tục nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả của kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, nhằm góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ…, bởi vì tình trạng này đang có chiều hướng và tính chất ngày càng nghiêm trọng.

Cần hiểu và thực hiện tốt nhóm giải pháp về kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng trong tính tổng thể của 4 nhóm giải pháp mà Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đã đề ra (về công tác chính trị tư tưởng, tự phê bình và phê bình; về cơ chế, chính sách; về kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; về phát huy vai trò của nhân dân và MTTQ, các đoàn thể chính trị-xã hội); không xem nhẹ và cũng không tuyệt đối hóa nhóm giải pháp nào. Tuy nhiên, giải pháp kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng cần được nhận thức, thực hiện đúng với tinh thần của nghị quyết; xác định đây là khâu “đột phá” trực tiếp nhất, nhằm phát hiện, phân loại mức độ nguy hiểm và xử lý kịp thời, chính xác các vi phạm, để chủ trương được xác định trong Văn kiện Đại hội XII của Đảng về “Kiên quyết đưa ra khỏi Đảng những người vi phạm nghiêm trọng điều lệ Đảng, pháp luật của Nhà nước"(1); “Kiên quyết xử lý và kịp thời thay thế những cán bộ lãnh đạo, quản lý tham nhũng…"(2) đi vào cuộc sống. Qua kiểm tra, giám sát để phát hiện kịp thời, phân loại đúng mức độ vi phạm, tạo tiền đề cho thực thi nghiêm minh kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước. 

Nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả của thực hiện giải pháp về kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng là để đủ sức răn đe, điều chỉnh từ sớm, khắc phục những vi phạm chưa đến mức phải xử lý; đồng thời xem xét kỷ luật nghiêm minh những cán bộ, đảng viên vi phạm nghiêm trọng Điều lệ Đảng, pháp luật của Nhà nước. Thực hiện giải pháp kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng vừa là khâu đột phá, vừa là khâu cuối cùng của thực hiện các giải pháp khác; đồng thời “mở đường”, quyết định thực thi kết quả của việc thực hiện các giải pháp khác. Các giải pháp: Về giáo dục chính trị tư tưởng, tự phê bình và phê bình; về cơ chế, chính sách; về phát huy vai trò của nhân dân và MTTQ, các tổ chức chính trị-xã hội… đều hướng đến mục đích phát hiện, xác định đúng mức độ, phân loại vi phạm của cán bộ, đảng viên một cách công bằng, công khai, dân chủ. Khi phát hiện, xác định đúng vi phạm đến mức phải thi hành kỷ luật, thì nhất thiết phải thực thi một cách nghiêm túc. Thông qua giải pháp kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng sẽ nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả các giải pháp: Về giáo dục chính trị tư tưởng, tự phê bình và phê bình; về cơ chế, chính sách; về phát huy vai trò của nhân dân và MTTQ, các tổ chức chính trị-xã hội. Việc nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả của kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng không chỉ trong giới hạn của nó, mà là sức mạnh của toàn bộ hệ thống các giải pháp, nhằm khắc phục tình trạng phê bình, nhắc nhở mang tính chung chung, chỉ dừng ở “rút kinh nghiệm nội bộ”, làm thui chột động lực đấu tranh tự phê bình và phê bình...

Điểm nhấn trong hệ thống các giải pháp của Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) là: “… cả hệ thống chính trị phải vào cuộc”; xác định rõ, cụ thể từ trên xuống; từ tổ chức đến cá nhân... Các chủ thể trong hệ thống chính trị phải vào cuộc, tức là xác định trách nhiệm xã hội một cách cụ thể đối với việc thực thi kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng một cách nghiêm minh, công khai, công bằng, dân chủ. Cùng với đó, cần tăng cường và phát huy vai trò của các cơ quan thanh tra, kiểm tra, giám sát, điều tra và các cơ quan tư pháp để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, xử lý nghiêm minh đối với những cán bộ sai phạm theo đúng quy định của pháp luật…

Hiệu lực, hiệu quả của kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng chỉ có thể thực hiện được trên tổng thể của nền hành chính đủ mạnh, thực sự nghiêm minh, kỷ cương. Việc phát huy vai trò giám sát của nhân dân, của báo chí, của công luận phải khách quan, công tâm, trong sáng; không để tình trạng lợi dụng để làm rối tình hình, đánh lạc hướng dư luận và xuyên tạc tinh thần công khai, dân chủ, nghiêm minh của Đảng. 

Cần nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả của giải pháp kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) trên mọi phương diện của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; chú trọng các nội dung: Rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng; công tác cán bộ; bảo vệ chính trị nội bộ; kiện toàn tổ chức; công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng… Cần tập trung rà soát công tác tạo nguồn, bổ nhiệm cán bộ trên cơ sở của kiểm tra, giám sát một cách khách quan, công minh, đúng nguyên tắc. Thực hiện giải pháp này cũng cần xác định trách nhiệm của các cấp kiểm tra, giám sát. Nếu thiếu trách nhiệm, để “lọt” các trường hợp vi phạm thì phải chịu trách nhiệm trước Đảng và nhân dân; trên cơ sở đó làm trong sạch đội ngũ và tổ chức Đảng, củng cố niềm tin của nhân dân và đề cao trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát.

Tính nghiêm minh, công khai, công bằng, dân chủ, đúng nguyên tắc của nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong thực hiện giải pháp kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng sẽ tạo sức mạnh đoàn kết toàn dân, của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, góp phần quan trọng khắc phục, đẩy lùi nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, đồng thời làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, phản động.

(1) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr. 205

(2) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr. 212

NGUYỄN VĂN THANH