Theo Reuters, ngày 20-1 (giờ London), Thượng viện Anh đã bác bỏ dự luật Brexit (Anh rời khỏi Liên minh châu Âu-EU) của Thủ tướng Boris Johnson, đặc biệt là điều khoản liên quan tới cấp giấy tờ cư trú cho các công dân EU được phép ở lại Anh sau Brexit. Đây là thất bại đầu tiên của ông Johnson tại Quốc hội Anh kể từ sau cuộc tổng tuyển cử sớm hồi năm ngoái.

Theo dự luật Brexit được Thủ tướng Boris Johnson đàm phán với EU, các công dân EU sống tại Anh, ước tính khoảng 3,6 triệu người, sẽ phải thực hiện một số thủ tục cần thiết để có thể được cấp phép cư trú tại Anh hậu Brexit. Trong trường hợp thành công, họ sẽ được nhận một mã số điện tử. Bộ Nội vụ và Bộ Brexit Anh cho rằng, giải pháp “quản lý bằng dữ liệu số” sẽ an toàn hơn, vì giấy tờ vật lý có thể “bị thất lạc, ăn cắp, hư hỏng và làm giả”. Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Caroline Voaden thuộc Đảng Dân chủ tự do đối lập cho rằng, nếu chỉ quản lý bằng giấy tờ số mà không có các giấy tờ vật lý, công dân EU sẽ bị phân biệt đối xử trong quá trình làm các thủ tục hành chính hay mua bán nhà, thậm chí có thể bị “trục xuất nhầm” vì không có giấy tờ chứng minh cư trú hợp pháp. Trong chuyến thăm Anh hồi tuần trước, cựu Thủ tướng Bỉ Guy Verhofstadt, hiện đảm trách vấn đề Brexit trong Nghị viện châu Âu, cũng bày tỏ lo ngại liên quan tới điểm này, cho rằng đến nay các giấy tờ vật lý vẫn luôn được xem như một sự bảo đảm chắc chắn đối với người nhập cư.

Các nghị sĩ trong cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện Anh ngày 20-1. Ảnh: lopinion.fr.

Thất bại thứ hai của Thủ tướng Boris Johnson liên quan đến kế hoạch cho phép các thẩm phán Anh ở những tòa cấp thấp được bác bỏ những phán quyết của Tòa án Công lý châu Âu (ECJ) sau Brexit. Trước đó đã xuất hiện những lo ngại về việc Thủ tướng Johnson có ý định loại bỏ cam kết của người tiền nhiệm Theresa May về việc chuyển tất cả luật EU vào luật Anh, đồng nghĩa với việc các phán quyết của ECJ chỉ có thể bị Tòa án Tối cao Vương quốc Anh hoặc Tòa Thượng thẩm xứ Scotland (thuộc Anh) bác bỏ. Tuy nhiên, thay vào đó, ông Johnson bổ sung một điều khoản mới vào thỏa thuận Brexit sau chiến thắng áp đảo của Đảng Bảo thủ trong cuộc bầu cử sớm, cho phép chính phủ chỉ đạo các tòa án diễn giải luật của EU và cho phép các tòa cấp thấp hơn bác bỏ phán quyết của ECJ. Tuy nhiên, tối cùng ngày, các Thượng nghị sĩ thuộc mọi đảng phái đã bỏ phiếu bác bỏ điều khoản bổ sung này và cảnh báo đây có thể được xem là sự can thiệp vào tính độc lập của ngành tư pháp.

Ngay sau đó là thất bại thứ ba với việc Thượng viện thông qua một điều khoản bổ sung, cho phép các vụ việc được chuyển lên Tòa án Tối cao để quyết định việc áp dụng hay tách khỏi luật của EU đối với vụ việc đó. 

Kết quả những cuộc bỏ phiếu trên tại Thượng viện đồng nghĩa với việc dự luật Brexit sẽ phải đưa trở lại Hạ viện. Nếu các hạ nghị sĩ từ chối sửa đổi này, dự luật sẽ lại được chuyển lên Thượng viện và vòng quay sẽ tiếp tục cho tới khi một bên nhượng bộ. Theo luật pháp Anh, các đề xuất của Thượng viện chỉ mang tính khuyến nghị chứ không có giá trị bắt buộc đối với chính phủ. Với việc Đảng Bảo thủ chiếm đa số áp đảo tại Hạ viện, gần như chắc chắn những đề xuất của Thượng viện sẽ bị bác bỏ khi dự thảo thỏa thuận Brexit được đưa lại cho các hạ nghị sĩ trong tuần này, và lộ trình đưa nước Anh rời EU vào ngày 31-1 tới của ông Johnson sẽ không bị ảnh hưởng.

BÌNH NGUYÊN