36 năm chờ đợi

Kể từ khi nước nhà thống nhất, thể thao Việt Nam đã tham dự Ô-lim-pích Mát-xcơ-va năm 1980 và sau đó là nhiều kỳ Ô-lim-pích kế tiếp. Đặc biệt là 10 năm trở lại đây, dù còn không ít khó khăn, nhưng Đảng, Nhà nước ta đã dành cho các vận động viên (VĐV) thể thao đỉnh cao những khoản đầu tư như: Tổ chức các chương trình tập huấn dài ngày ở các nước có nền thể thao tiên tiến nhất; mời những chuyên gia tâm huyết, có kinh nghiệm để dìu dắt các VĐV hàng đầu, nhiều triển vọng... nhưng phần do vóc dáng, tố chất của con người; phần thì khâu phát hiện, bồi dưỡng tài năng trẻ chưa kịp thời, thiếu khoa học nên các kỳ Ô-lim-pích thể thao Việt Nam thường thua kém bạn bè, thậm chí ở Ô-lim-pích 2012, chúng ta còn trắng tay.

 Xạ thủ quân đội Hoàng Xuân Vinh đi vào lịch sử.

Bộ môn bắn súng của Việt Nam cũng không nằm ngoài quy luật đó, dù có bề dày thành tích hơn các bộ môn khác. Chúng ta có những xạ thủ như: Trần Oanh, Đặng Thị Đông, Mạnh Tường... từng gặt hái được không ít huy chương trong các kỳ SEA Games, các giải ở châu Á, Cúp Quân đội thế giới; ngay như xạ thủ Hoàng Xuân Vinh cũng từng đoạt Huy chương vàng (HCV) ở Cúp bắn súng thế giới 2015, nhưng tất cả chưa một lần đoạt huy chương ở Ô-lim-pích, dù chỉ là màu đồng. Cũng cần nói thêm, ở Ô-lim-pích Luân Đôn-2012, Hoàng Xuân Vinh để lại bao tiếc nuối trong lòng người hâm mộ khi viên đạn cuối cùng của anh chỉ được có 7,3 điểm, thua xạ thủ đoạt HCĐ đúng 0,1 điểm.

Cánh chim lạ

Hơn 20 năm trước, rất nhiều cuộc thi phong trào, ngoài tiêu chí khỏe để học tập, lao động sản xuất tốt, Ban tổ chức còn làm “đẹp” các cuộc thi bằng cách gắn thêm mục tiêu tuyển chọn VĐV xuất sắc, bổ sung cho đội tuyển tỉnh, thành, ngành... Song, quan niệm đó dần phải gỡ bỏ, và ngày nay để đào tạo VĐV đỉnh cao phải xây dựng một quy trình bài bản, từ mở lớp năng khiếu nghiệp dư; tuyển chọn, đào tạo các lứa U.13 đến 15, 17. Ấy vậy mà trong các lứa U sau này không mấy người trở thành VĐV tài năng. Vì thế trường hợp xạ thủ Hoàng Xuân Vinh được xem như một “cánh chim lạ”, bởi đơn giản anh trưởng thành từ giải phong trào toàn quân. Hoàng Xuân Vinh sinh năm 1974 ở Sơn Tây, Hà Nội. Bố là sĩ quan quân đội, mẹ là công nhân (mất sớm) nên tuổi thơ của anh gắn với bao vất vả, lo toan. Năm 17 tuổi, anh được vào học Trường Sĩ quan Công binh. Tốt nghiệp, anh về công tác tại Lữ đoàn 239. Trong quá trình học tập tại trường sĩ quan và huấn luyện tại đơn vị cơ sở, anh mới bộc lộ năng khiếu bắn súng nên được dự giải phong trào toàn quân. Với những thành tích khả quan, anh được triệu tập về Đội tuyển bắn súng Quân đội năm 24 tuổi. Năm 25 tuổi, anh cùng đồng đội đoạt HCĐ đầu tiên trong một giải đấu chuyên nghiệp-Cúp bắn súng Quốc gia, nội dung súng ngắn hơi nam. Với thành tích đó và cơ bản nhất là triển vọng của chàng sĩ quan trẻ, năm 2000, Đội tuyển bắn súng Quốc gia đã gọi tên anh. Cũng trong năm đó, Hoàng Xuân Vinh đã gây bất ngờ khi đoạt HCV, phá kỷ lục quốc gia, nội dung súng ngắn hơi nam, cự ly 10m (thành tích 580 điểm). Từ đó, gần như trong các giải đấu, cái tên Hoàng Xuân Vinh luôn được xướng lên lúc trao giải.

Phát đạn hoàn hảo nhất

Tài năng hiếm có của xạ thủ Hoàng Xuân Vinh được người hâm mộ thể thao và đồng nghiệp ghi nhận. Song có một điều khiến nhiều người băn khoăn là cứ đúng vào những thời khắc quyết định, ở các cuộc đấu đỉnh cao, anh lại không thể hiện được đúng tài năng, hoặc tâm lý không vững vàng, để thua đối thủ một cách đầy nuối tiếc ở những viên đạn cuối.

Chẳng hạn ở ASIAD 2010, nội dung 25m súng ngắn tự chọn, đến trước viên đạn cuối, anh vẫn dẫn đầu với cách biệt 4 điểm so với xạ thủ bám sát anh. Như vậy, ở phát bắn cuối, anh chỉ cần vào vòng 7 là chắc chắn có HCV. Nhưng không hiểu do để súng cướp cò hay quá hồi hộp, viên đạn không trúng đích. Thế là anh chỉ đứng hạng 5 chung cuộc. Từ những tích tắc đó mà trước ngày vào trận lớn, không những chuyên gia mà người hâm mộ đều lo cho Hoàng Xuân Vinh, nhất là khi anh đã 42 tuổi. Thế nhưng, bản thân anh lại không nản chí. Những lần để vuột huy chương trong gang tấc ấy lại là những bài học quý góp phần hun đúc thêm trong tâm trí người sĩ quan quân đội sự nỗ lực vươn lên không ngưng nghỉ. Một ngày tập của anh thường kéo dài 10-12 tiếng và sau đó là những phút hồi tưởng, rút kinh nghiệm cùng HLV và chuyên gia.

Và rạng sáng 7-8 (giờ Việt Nam) tại Rio, Bra-xin, xạ thủ Hoàng Xuân Vinh bước vào thi đấu nội dung sở trường 10m súng ngắn hơi nam. Ở vòng loại, loạt bắn 60 viên, anh được 581 điểm, đứng thứ 4 và lọt vào chung kết. Ở vòng đấu cân não với 7 xạ thủ hàng đầu thế giới, Hoàng Xuân Vinh tiếp tục thi đấu thăng hoa, đạt 91,9 điểm, vươn lên vị trí thứ 2. Sau đó là vị trí số 1... Song đến viên đạn thứ 19 trong loạt bắn chung kết, F.Wu (Bra-xin) đã vượt lên Hoàng Xuân Vinh với cách biệt mong manh 0,2 điểm. Đặc biệt, ở viên đạn cuối cùng-viên đạn thứ 20, trước sự cổ vũ cuồng nhiệt của khán giả nhà, F.Wu thi đấu xuất sắc, anh bắn khá nhanh và đạt số điểm rất tốt 10,1 điểm. Lúc này Hoàng Xuân Vinh vẫn ngắm bắn và anh phải đạt ít nhất 10,4 điểm mới có vàng. Thật tuyệt vời khi viên đạn của anh cắm sít vào hồng tâm, đạt thành tích ngoạn mục 10,7 điểm (tổng thành tích trong vòng chung kết là 202,5 điểm), phá kỷ lục Ô-lim-pích, giành HCV Ô-lim-pích đầu tiên cho thể thao Việt Nam trong niềm vui khôn xiết của tất cả người dân Việt. Trước các phóng viên báo chí có mặt tại Rio, xạ thủ Hoàng Xuân Vinh khẳng định, chiếc HCV là sự nỗ lực không biết mệt mỏi của bản thân; sự chỉ bảo tận tình của HLV và sự quan tâm của các cơ quan chức năng. Còn ở quê nhà, vợ anh, chị Phan Hương Giang cho biết, rất bất ngờ với thành tích tuyệt vời của chồng. Kết quả này gây bất ngờ không những cho khán giả trong nhà thi đấu, các chuyên gia bắn súng mà tất cả các hãng thông tấn lớn trên thế giới.

Hãng  Reuters: “Hoàng Xuân Vinh đã trở thành VĐV Việt Nam đầu tiên trong lịch sử giành HCV Ô-lim-pích với số điểm 202,5 ở nội dung súng ngắn 10m hơi nam”.

Tờ Daily Mail (Anh) rút dòng tít: “VĐV giản dị tên Vinh tạo ra lịch sử cho Việt Nam”.

Đài NBC (Mỹ): “Hoàng Xuân Vinh vượt qua F.Wu ở nội dung súng ngắn 10m hơi nam để giành HCV”.

Euro Sports: “Hoàng Xuân Vinh giành HCV Ô-lim-pích đầu tiên cho Việt Nam. Xạ thủ 42 tuổi có phát súng cuối cùng hoàn hảo nên đã chiến thắng xạ thủ 24 tuổi người Bra-xin, dù sức ép của đám đông khán giả chủ nhà rất lớn".

Đài BBC (Anh): “Việt Nam giành chiếc HCV Olympic lần đầu tiên trong lịch sử khi Hoàng Xuân Vinh chiến thắng ở nội dung súng ngắn 10m hơi nam. F.Wu vượt lên dẫn trước ở loạt súng áp chót nhưng Hoàng Xuân Vinh đã từ chối chiếc HCV cho xạ thủ F.Wu với một nỗ lực tuyệt vời”.

Tờ Telegraph (Anh): “Ôi Việt Nam! Họ đã giành HCV. Đó là lần đầu tiên trong lịch sử”.

NAM THẮNG