Phóng viên (PV): Thưa bà, vấn đề việc làm cho VĐV sau khi kết thúc sự nghiệp thi đấu luôn nhận được sự quan tâm của đông đảo mọi người. Những năm qua, Tổng cục TDTT đã chỉ đạo, phối hợp với các cơ quan, đơn vị để giải quyết vấn đề này như thế nào?

Bà Lê Thị Hoàng Yến: Trong nhiều năm qua, sự băn khoăn, trăn trở của nhiều VĐV tài năng khi theo đuổi con đường thể thao chuyên nghiệp chính là công việc, nghề nghiệp của họ sau khi giải nghệ. Đây cũng là mối quan tâm của các đơn vị quản lý, làm thế nào để xây dựng được chính sách vẹn toàn nhằm chăm lo, động viên, khuyến khích cũng như đầu tư, đãi ngộ tốt đối với các VĐV tài năng, góp phần vào việc thu hút nhân tài thể thao cho nước nhà. Chính vì vậy, Tổng cục TDTT đã tiến hành ký kết Thỏa thuận hợp tác với Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Tập đoàn Alphanam Group về “Tạo việc làm và hỗ trợ khởi nghiệp cho các VĐV của thể thao Việt Nam có thành tích cao sau khi không còn thi đấu chuyên nghiệp”; hợp tác với Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội về “Chương trình đào tạo Cử nhân Quản trị kinh doanh dành cho các tài năng thể thao” để hướng tới mục tiêu cao nhất xây dựng nguồn nhân lực cho ngành toàn diện về mọi mặt, tự tin hòa nhập với bạn bè quốc tế.

Bà Lê Thị Hoàng Yến. Ảnh: HOA LƯ 

Trong năm 2020, Tổng cục TDTT đã tổ chức Chương trình giao lưu “Hỗ trợ đào tạo, hướng nghiệp và tạo việc làm cho VĐV thể thao” với mong muốn thông qua chương trình giao lưu này tạo sự gắn kết quan trọng giữa ngành TDTT với các tổ chức, doanh nghiệp trong việc cùng chung tay hỗ trợ vấn đề khởi nghiệp, đào tạo, việc làm cho VĐV. Chương trình giao lưu cũng giúp VĐV hiểu rõ hơn về quyền lợi của mình trong các ký kết hợp tác này. Theo đó, Hội doanh nhân Việt Nam bảo đảm cung cấp việc làm cho các VĐV đạt thành tích thi đấu cao sau khi giải nghệ với mức lương tùy theo từng vị trí. Hiện nay, những VĐV nổi tiếng như Nguyễn Quang Hải hay Quách Thị Lan đã trở thành tân sinh viên của Trường Đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) và được hưởng gói học bổng theo ký kết.

PV: Nhiều VĐV thể thao rất muốn sau khi nghỉ thi đấu sẽ được gắn bó với công tác huấn luyện, nhưng thực tế không phải VĐV nào cũng có thể hiện thực hóa được ước mơ này. Bà đánh giá thế nào về thực trạng trên?

Bà Lê Thị Hoàng Yến: Các VĐV đến với thể thao thường là khi còn rất nhỏ và phải trải qua một quá trình khổ luyện vất vả, phải xa gia đình. Nhưng tuổi thọ của VĐV thể thao hầu hết là rất ngắn. Những VĐV sau khi giải nghệ theo HLV chuyên nghiệp rất ít. Bởi nghề HLV đòi hỏi khắt khe. Không phải VĐV giỏi có thể trở thành HLV. Thực tế hiện nay, các công việc khác liên quan đến thể thao tương đối nhiều. Rất nhiều trung tâm dành cho thể thao, làm đẹp có mức đãi ngộ hấp dẫn mà những VĐV thể thao có thể làm được. Tôi thấy rằng nhiều VĐV vẫn làm liên quan thể thao không hẳn là làm thể thao thành tích cao, ví như giáo viên TDTT, nhiều bạn kinh doanh thể thao… VĐV có tố chất bản lĩnh và cần cù mà không phải người bình thường nào cũng có được. Vì những yếu tố đặc biệt đó, họ có thể làm việc trong môi trường kỷ luật và sẵn sàng chịu nhiều áp lực. Nếu biết định hướng tốt, nhiều VĐV sau này có thể trở thành những người thành đạt trong cuộc sống. Tôi biết hiện nay có nhiều VĐV khá nhanh nhạy với thời cuộc. Họ dựa vào danh tiếng mà bản thân tự tạo dựng được để bước vào con đường kinh doanh, kiếm thêm thu nhập trang trải cuộc sống. Có những em đã rất thành công khi có trong tay chuỗi các cửa hàng, có những em cũng nghĩ ra một số phương pháp kinh doanh mới. Ví dụ như kiếm thủ Vũ Thành An kinh doanh bằng cách mua các máy pha cà phê tự động và cho một số đơn vị khác mua lại. VĐV Bùi Yến Ly thì kinh doanh bằng việc cung cấp các thiết bị tập luyện cho nhiều CLB Muay…

PV: Theo bà, nghề nghiệp phù hợp nhất với các VĐV chuyên nghiệp sau khi kết thúc sự nghiệp thi đấu là gì?

Bà Lê Thị Hoàng Yến: Tất nhiên, điều tuyệt vời nhất là chúng ta có thể nhìn thấy những VĐV nổi tiếng sau này tiếp tục gắn bó với sự nghiệp huấn luyện. Thực tế ở thể thao Việt Nam hiện nay hầu hết các HLV đều có xuất phát điểm từ VĐV. Ngoài ra, những VĐV sau khi kết thúc sự nghiệp có thể tìm cho mình một công việc phù hợp liên quan đến thể thao như: HLV tại giải thể thao phong trào, chuyên gia phục hồi chấn thương, HLV tại các CLB thể thao… Ngoài tài năng, các VĐV có quãng thời gian dài gắn bó với thể thao thành tích cao nên họ rất hiểu cách phục hồi chấn thương ra sao, kỹ thuật khởi động, tập luyện và thi đấu như thế nào. Để có thể hành nghề được thì ngay còn khi là VĐV các em cần phải sớm có ý thức học tập. VĐV cần phải sớm xác định được sau này mình theo cái gì và làm cái gì để từ đó đặt mục tiêu phấn đấu. Tôi biết hiện nay có nhiều VĐV rất giỏi ngoại ngữ. Họ tận dụng những chuyến tập huấn, thi đấu quốc tế để mày mò học thêm nhiều thứ tiếng như: Tiếng Anh, tiếng Trung Quốc, tiếng Thái Lan… VĐV có sự nhanh nhạy, thông minh của một người tập luyện thể thao nên nếu chú tâm hơn một chút để học thì họ sẽ nhận thức rất nhanh.

 Nhiều VĐV gặp khó khi tìm việc làm sau khi giải nghệ trong đó có môn đấu kiếm. Ảnh: HOA LƯ

PV: Thưa bà, kinh nghiệm của các nước trong việc hướng nghiệp cho các VĐV như thế nào?

Bà Lê Thị Hoàng Yến: Thời gian qua, thể thao Việt Nam đã nhận được sự quan tâm lớn của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các doanh nghiệp, cá nhân. Chế độ dinh dưỡng, lương, thưởng của VĐV hiện nay đã tăng hơn trước rất nhiều. Tuy nhiên, tâm lý xã hội vẫn chưa coi thể thao là một nghề. Nhiều phụ huynh cho con em theo thể thao với mong muốn rèn sức khỏe, khi các em mới bắt đầu làm quen với guồng quay của thể thao phong trào thì lại xin về. Ở bên Nhật Bản, họ đào tạo nhiều VĐV sau khi giải nghệ trở thành các bác sĩ thể thao, trợ lý thể thao. Hiện tại, bác sĩ thể thao Việt Nam rất thiếu. Chúng ta hoàn toàn có thể phối hợp với các trường y để đào tạo VĐV trở thành bác sĩ.

Tại Việt Nam, khái niệm về kinh tế thể thao dường như vẫn chưa được quan tâm. Tại các nước trong khu vực như Singapore, Malaysia, Thái Lan đang làm tốt. Có một điều thuận lợi là các trung tâm thể thao quốc gia của các nước này đều nằm trong khuôn viên của các trường đại học. Nghĩa là các VĐV vừa được học những ngành nghề mình thích, vừa tập luyện ngay chính tại khuôn viên đó. Hiện tại ở thể thao Việt Nam, một VĐV muốn đi học đại học thì cần phải di chuyển một quãng đường khá xa. Đó còn chưa kể tới việc kết thúc một ngày tập luyện mệt mỏi, thời gian và sức lực đâu để các em có thể di chuyển đi lại được.

PV: Trong thời gian tới, Tổng cục TDTT sẽ có những phương án gì để tiếp tục hướng nghiệp cho VĐV?

Bà Lê Thị Hoàng Yến: Trong năm 2021, chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc lại với Hội doanh nhân trẻ Việt Nam trong việc cụ thể hóa hợp tác, đề xuất họ thành lập một Quỹ hỗ trợ cho VĐV khó khăn đột xuất. Qua trao đổi với Đại học Kinh tế-Đại học Quốc gia Hà Nội, Tổng cục TDTT đã đề xuất đơn vị này mở thêm khoa quản lý thể thao nhằm phục vụ nhu cầu học tập của đông đảo VĐV. Tôi cho rằng có rất nhiều lợi thế và cơ hội việc làm cho các VĐV sau khi kết thúc sự nghiệp thi đấu. Điều quan trọng là các em có sẵn sàng nắm bắt và chuẩn bị hành trang như thế nào để đón nhận nó hay không mà thôi.

PV: Xin trân trọng cảm ơn bà!

SA ĐIỀN (thực hiện)